İşletmeler, çalışanlarının ücretleri üzerinden devlete vergi ödemiyor, SSK primi işveren hissesi de ödemiyor, ödediği elektrik faturalarının da yüzde 20 ila yüzde 50'sini devletten geri alıyor.

49 ildeki işletmelerin halen faydalandıkları teşvik bu saydıklarım. Ve maalesef önümüzdeki ay sonunda (31.12.2009) bitiyor bu devlet destekleri. Dolayısıyla 49 ildeki işletmeler yeni yıla yükselmiş maliyetlerle girecek.

Aşağıdaki tablodan anlaşılıyor; bugünkü asgari ücrete (2010'da daha da yükselecek) ait değerlerle işçilik maliyetlerindeki yüzde 23 oranındaki avantaj ortadan kalkacak, maliyetler artacak.

Enerji desteğinden yararlanan işletmeler de 2010'da artacak elektrik maliyetlerine şimdiden kendilerini hazırlamalı. Onlar için de yüzde 20 ila yüzde 50 arasında değişen oranlardaki düşük fiyattan enerji avantajı ortadan kalkıyor.

Vergi ve SSK prim teşvikinden faydalanan işletme sayısı oldukça fazla. Herhangi bir sektör ayırımı yok çünkü. 49 ilde yerleşik ve 10 ile daha üzeri çalışanı olan küçük, büyük her işletme faydalanabiliyor halen. Enerji teşvikinden ise bazı sektörler yararlanabiliyor (imalat sanayii, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim, sağlık, hayvancılık ve tarım sektörleri).

Denilebilir ki o teşvikin süresi dolsa bile yeni bir teşvik (2009/15199 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile) yürürlüğe girdi bu arada. Ancak yeni teşvikten faydalanabilecek işletme sayısı (yatırım teşvik belgesi gerekiyor) ile eski teşvikten yararlanabilecek işletme sayısı (bürokrasisi yok) karşılaştırılamaz. Eski teşvik için yeni teşvikte yer alan asgari yatırım tutarı gibi şartlar da söz konusu değil. Yeni teşvik yalnız yeni yatırımlar için söz konusu, eski teşvik önceki yatırımları da kapsıyor. Ayrıca yeni teşvikte enerji desteği de yok. Dolayısıyla bu iki teşvik, amaç açısından da yararlanılabilecek işletme sayısı açısından da farklı konumdalar, önceki teşvikin kalkmasının istihdama olası olumsuz etkisini yeni teşvikin karşılaması mümkün değil.

Önceki teşvik, 5084 sayılı yasa ile uygulamaya geçtiğinde (2004) global kriz söz konusu değildi. Amaç istihdamı teşvik etmekti. Özellikle fert başına gayri safi yurtiçi hasıla tutarı, 1500 dolar veya daha az olan illere yatırım çekmekti. Bugünkü durumda ek istihdam bir yana, mevcut istihdamın korunmasının önemi daha da fazla. Dolayısıyla kanunun uygulama süresinin uzatılması, istihdamın korunması açısından kaçınılmaz.

Nitekim Trabzon Milletvekili M. Akif Hamzaçebi tarafından TBMM Başkanlığı'na teşvik süresinin bir yıl daha uzatılması için kanun teklifi de verilmiş durumda. Umarız hükümet de teklife olumlu bakar ve 49 ildeki binlerce işletme için yeni yılda ciddi maliyet artışları söz konusu olmaz.

Not:
1. Teşvikli illerdeki işçilik (bir işçinin) maliyeti, asgari ücret (2009 ikinci altı ay) üzerinden hesaplanmıştır. Asgari ücretin üzerinde ücreti olan çalışanlar için vergi ve SSK işveren primi paylarına uygulanacak teşvik tutarı en fazla asgari ücretli çalışanınki kadar olacaktır. (Teşvikten yararlanan işletmeler organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesinde değillerse Gelir Vergisi ve SSK işveren payı prim desteğinden yüzde 80 oranında faydalanmaktalar.)

2. Teşvikli iller dışındaki işveren maliyeti de SSK primi işveren payı yüzde 5 daha düşük (5763 Sayılı Yasa, Md.24) dikkate alınarak hesaplanmıştır.

3. 5084 sayılı yasa çerçevesinde 49 ildeki destek unsurları, 2009 yılı sonuna kadar tamamlanan yeni yatırımlar için 2012 yılı sonuna kadar uygulanabilecektir.

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?YZR_KOD=148&HBR_KOD=132828