Çeşitli vergi kanunlarında değişiklik öngören kanun tasarısı.

Çoğu vergi kanunları olmak üzere onsekiz kanunda değişiklik öngören kanun tasarısı Bakanlar Kurulunca kabul edilerek TBMM’ye gönderilmiştir.

Tasarı yürütme ve yürürlük maddeleri hariç 13 maddeden oluşmakla birlikte, her madde birden fazla maddede değişiklik yaptığından, gerçekte elliye yakın maddede değişiklik yapılması söz konusudur.

Tasarının vergi kanunlarında değişiklik öngören düzenlemelerinden bazıları aşağıda özetlenmiştir.

1. Gelir Vergisi Kanununda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ İşe başlama tazminatı gelir vergisinden müstesna tutulmaktadır.

Gerçekte işe başlatmama tazminatı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde tanımlanan ücret ve ücret sayılan ödemelerden değildir. Böyle olsa dahi, bu Kanun’un 25. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan işsizlik nedeniyle verilen tazminat niteliğinde olduğundan vergilenmesi söz konusu değildir.

Konuyla ilgili bu yönde yargı kararları bulunmakta olup, son olarak 15.06.2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan, bir bölge idare mahkemesi kararının kanun yararına bozulmasına ilişkin Danıştay Dördüncü Dairesine ait bir karar da buna örnek olarak gösterilebilir.

Maddenin gerekçesinde de işe başlatmama tazminatının gelir vergisinden istisna olduğu hususuna açıklık getirildiği belirtilerek, bu tazminatın düzenleme öncesinde de zaten gelir vergisine tabi tutulmaması gerektiği açıklığa kavuşturulmaktadır.

§ Ücretlerin vergilendirilmesinde öncelikle asgari geçim indiriminin uygulanması, varsa diğer teşviklerin asgari geçim indirimi sonrasında dikkate alınması öngörülmektedir.

Düzenlemeyle bir taraftan genel bir kural konurken, bir taraftan da 12.03.2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 1 seri no.lu 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Genel Tebliğinin, 7.1. bölümünde yer alan ücret istisnası uygulamasında, asgari geçim indirimi mahsup edilerek kalan tutarın tecile konu edileceğine ilişkin açıklamaya yasal dayanak kazandırılmaktadır.

§ İktisadi işletmeleri hariç olmak üzere, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların tamamının, beyan edilen gelirlerden indirilebilmesine olanak sağlanmaktadır.

§ Tarım ürünleri ticaretini kolaylaştırmak ve geliştirmek üzere oluşturulan tarım ürünleri lisanslı depoculuk sisteminin teşvik edilmesi amacıyla, 5300 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin alım-satımından elde edilen kazançların 31.12.2013 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmesi öngörülmektedir.

2. Kurumlar Vergisi Kanununda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların tamamının, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebilmesi sağlanmakta, bu Derneğin iktisadi işletmelerine yapılan bağış ve yardımların ise bu kapsamda değerlendirilemeyeceği hususuna açıklık kazandırılmaktadır.

§ Tasfiye edilerek tüzel kişiliği ticaret sicilinden silinmiş kurumların, tasfiye öncesi ve tasfiye dönemlerine ilişkin olarak yapılacak tarhiyat ve kesilecek vergi cezalarının;

- Tasfiye dönemi için tasfiye memurları adına,

- Tasfiye öncesi dönemleri için kanuni temsilciler müteselsil sorumlu olmak üzere bunlardan herhangi biri adına,

yapılacağı öngörülmektedir.

Ayrıca, Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici bir maddeyle, daha önce kesilen ceza ve yapılan tarhiyatlara, tasfiye öncesi ve tasfiye dönemlerine ilişkin olarak tasfiye memurları ile kanuni temsilcilerin sorumluluklarını düzenleyen 17. maddenin dokuzuncu fıkrası hükümlerinin uygulanması öngörülmüştür.

§ Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici bir maddeyle kriz dönemi önlemlerine bir yenisinin daha eklenmesi öngörülmektedir.

Yapılması öngörülen düzenlemenin özünü, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun devir hükümlerine bakılmaksızın, vergisiz birleşme ve belli bir süre indirimli kurumlar vergisi uygulama olanağı oluşturmaktadır.

Düzenlemeye göre vergisiz birleşme olanağı sadece KOBİ’lerin 31.12.2009 tarihine kadar yapacakları birleşmeler için öngörülmüştür. Tasarıda KOBİ, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kurulmuş olup, 2008 yılının Aralık ayına ilişkin olarak verilen sigorta bildirgesine göre 10 - 250 işçi çalıştıran ve 2008 hesap döneminin sonu itibarıyla yıllık net satışlar toplamı 25 milyon lirayı geçmeyen veya aktif toplamı 25 milyon liradan az olan ticari işletmeler olarak tanımlanmıştır.

Tasarıya göre birleşmeden doğan kazancın vergiden müstesna tutulabilmesi için;

- Birleşilen kurum tarafından münfesih kurumun birleşme tarihindeki sabit kıymetlerinin rayiç bedelle, diğer kıymetlerinin ise Vergi Usul Kanununun değerleme hükümlerine göre değerlemek suretiyle bir bütün halinde devralınması ve bilançosuna kaydedilmesi,

- Birleşmeden doğan kazançların tamamının birleşme tarihi itibarıyla birleşilen şirketin sermayesine eklenmesi,

- Birleşilen kurumun, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini; münfesih kurumun, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde birleşme nedeniyle vereceği kurumlar vergisi beyannamesine ekli bir taahhütnameyle taahhüt etmesi,

- Birleşme sonrasında üç yıl süreyle aylık ortalama bazda birleşilen kurum ile münfesih kurum tarafından, 01.04.2009 tarihinden önce verilen son aya ilişkin sigorta bildirgelerine göre istihdam edilenlerin toplamından az olmamak üzere aylık istihdam sağlanması,

gerekmektedir.

Tasarıyla ayrıca;

- Birleşilen kurumun belirli bir süre tasfiye edilmesi, devir, bölünme, hisse değişimi ve sermaye azaltımı işlemlerine tabi tutulması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin, gecikme faizi ile birlikte birleşilen kurumdan tahsil edilmesi,

- Birleşen kurumların birleşme tarihi itibariyle öz sermaye tutarını geçmeyen zararlarının, kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi,

- Devralınan amortismana tabi iktisadi kıymetler için, faydalı ömürleri dikkate alınarak kalan süre için amortisman ayrılabilmesi,

- Devralınan varlıkların, devir bedelinden düşük bir bedelle satılması durumunda oluşan zararların, kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmaması,

- Kapsamdaki birleşmelerin, Katma Değer Vergisi Kanunu bakımından, devir ve bölünme işlemleri gibi değerlendirilmesi,

öngörülmüştür.

Tasarıda yapılması öngörülen bir başka düzenlemeyle;

- Birleşme nedeniyle infisah eden kurumun, birleşme tarihinde sona eren hesap döneminde elde ettiği kazançları ile

- Birleşilen kurumun birleşme işleminin gerçekleştiği hesap dönemi dahil olmak üzere, üç hesap döneminde elde ettiği kazançlara,

indirimli kurumlar vergisi uygulama olanağı getirilmektedir. Düzenlemeyle Bakanlar Kuruluna, kapsamdaki işletmeleri aktif toplamlarına veya vergiye tabi matrahlarına göre farklılaştırmak suretiyle kurumlar vergisi oranını, % 75’e kadar indirimli uygulatma konusunda yetki verilmektedir.

3. Katma Değer Vergisi Kanununda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ Katma Değer Vergisi Kanununda yapılması öngörülen düzenlemelerle;

- Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’na göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimi, ticari, sınai veya zirai faaliyet çerçevesinde olup olmadığına bakılmaksızın KDV’nin konusuna alınmakta,

- Ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara tesliminde, söz konusu ürün senetlerini elinde bulunduranların mükellefiyet durumlarının tam olarak tespitinde yaşanacak güçlükler göz önüne alınarak bu işlemlere ait KDV’nin lisanslı depo işleticileri tarafından sorumlu sıfatıyla ödenmesi düzenlenmekte,

- Ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimi işlemlerinde vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği hükme bağlanmakta,

- Ürün senetlerinin, işlem gördüğü borsalar aracılığıyla ilk teslimi KDV’den istisna tutulmak suretiyle bu kapsamdaki işlemlerin KDV’den tamamen arındırılması amaçlanmakta,

- Ürün senetlerinin, işlem gördüğü borsalardaki ilk teslimi ile senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimi dışındaki teslimlerinin KDV’den istisna tutulması amaçlanmakta ayrıca, bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemlerle ilgili olarak yüklenilen vergilerin indirimine imkan tanınmakta,

- Ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara tesliminde KDV matrahı, ürünün çekildiği tarihte senedin işlem gördüğü borsada oluşan değeri olarak belirlenmekte ve özel matrah şekline göre vergilendirilmesi amaçlanmaktadır.

§ Katma Değer Vergisi Kanununda yapılacak düzenlemelerle ayrıca;

- Liman ve hava meydanlarında deniz ve hava taşıma araçlarına verilen hizmetlerin yanı sıra ithalat-ihracat ve transit rejim kapsamında işlem gören mallara bu yerlerde liman ve hava meydanı işleticileri tarafından verilen hizmetler istisna kapsamına alınmak suretiyle söz konusu işlemler tamamen vergiden arındırılmakta,

- Gümrük hizmetlerinin verildiği gümrüklü sahalarda vergisiz satış yapılan işyerlerinin ve bu işyerlerine ait depo ve ardiye gibi bağımsız birimlerin kiralanması hizmetleri tam istisna kapsamına alınarak tamamen vergiden arındırılmakta,

- Proje bedeli içerisinde en az 200 milyon lira makine ve teçhizat alımı öngörülen yatırımlar için 2011 yılı sonuna kadar KDV istisnası öngörülmekte,

- İhraç malı taşıyan araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposuna KDV istisnası uygulanarak teslim edilecek motorin miktarına sınırlama getirilmekte,

- Yapılması öngörülen düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce bina inşaat ruhsatı almış olan yapı kooperatiflerince, üyelerine yapılan konut teslimleri hariç, konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri istisna kapsamından çıkartılmaktadır. Yasalaşması halinde bu düzenlemenin yürürlük tarihi 01.01.2010 olacaktır.

4. Özel Tüketim Vergisi Kanununda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ İhraç malı taşıyan araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposunda ÖTV istisnası uygulanarak teslim edilecek akaryakıt miktarına ilişkin düzenleme yapılmaktadır.

§ Kanuna ekli (IV) sayılı listedeki 8517.12.00.00.11 G.T.İ.P. numaralı malların ithalinde veya yurt içinde üreticileri tarafından tesliminde (IV) sayılı listedeki orana göre hesaplanacak olan vergi tutarının, her bir adet mal için 40 TL olarak hesaplanacak asgari maktu vergiden düşük olması halinde, her bir adet mal için 31.12.2013 tarihine kadar 40 TL vergi ödenmesi öngörülmektedir.

5. Damga Vergisi Kanununda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ Tarım ürünleri lisanslı depoculuk sisteminin teşvik edilmesi amacıyla, mudi ile lisanslı depo işletmesi arasında düzenlenen sözleşmelerin ve ürün senedinin damga vergisinden istisna tutulması öngörülmektedir.

6. Vergi Usul Kanununda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yer alan cezaların değiştirilmesi öngörülmektedir.

§ Elektronik ortamda verilmesi gereken bildirim ve formların, süresi sonundan itibaren 15 gün içerisinde verilmesi halinde, usulsüzlük cezasının dörtte bir, izleyen 15 gün içerisinde verilmesi halinde yarı oranında uygulanması öngörülmektedir. Düzenlemeyle ayrıca beyannamelerinin vermeyenlere, sadece mükerrer 355. maddede yer alan cezanın kesilmesi, hem beyanname vermemekten hem de beyannamelerini elektronik ortamda vermemekten ötürü iki defa ceza kesilmemesi hükme bağlanmaktadır.

§ Maddeyle ayrıca, genel bütçeye, il özel idarelerine, belediye ve köylere ait vergi, resim, harç, fon, pay ve benzeri mali yükümler, bunların faiz, zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davalar ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan her türlü davalarda, hükmedilecek avukatlık ücretlerinin maktu hale getirilmesi öngörülmektedir.

7. 6183 Sayılı Kanunda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ Resmi sicile kayıtlı menkul malların haczi için tahsil dairelerince düzenlenen haciz bildirilerinin, bu kayıtların tutulduğu kurumlara elektronik ortamda tebliğ edilebilmesine ve bu bildirilere verilecek cevapların da elektronik ortamda alınabilmesine olanak sağlanmaktadır.

§ Elektronik ortamda yapılacak tebligatlar ve bu tebligatlara verilecek cevapların elektronik ortamda alınmasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.

§ Kamu alacaklarının takibi için tahsil dairelerince gayrimenkullerin kayıtlı oldukları sicillere işlenmek üzere tebliğ edilecek haciz bildirilerinin elektronik ortamda da tebliğ edilmesini ve cevapların elektronik ortamda alınmasını sağlamak amacıyla Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.

8. 5746 Sayılı Kanunda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ Dünya Bankası gibi bazı uluslararası finans kuruluşlarından teknoloji geliştirme projesi sözleşmeleri çerçevesinde fon veya kredi temin ederek, temin ettikleri bu fonlarla Ar-Ge projelerini destekleyen kurum ve kuruluşlar ile vakıflar tarafından desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinin Kanun kapsamındaki teşviklerden yararlanmasına olanak sağlanmaktadır.

9. Diğer Kanunlarda Yapılması Öngörülen Değişiklikler

§ 1606 sayılı Bazı Dernek ve Kurumların Bazı Vergilerden, Bütün Harç ve Resimlerden Muaf Tutulmasına İlişkin Kanunla;

- Türkiye Kızılay Derneği,

- Türk Hava Kurumu,

- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü,

- Türkiye Yardım Sevenler Derneği,

- Resmi darülaceze kurumları,

- Darüşşafaka Cemiyeti,

- Yeşilay Derneği,

kendilerine terettüp eden vergi, harç ve resim mükellefiyetinin kurumlara ait olduğu hallerde bütün vergilerden, harçlardan, resimlerden, hisse ve fonlardan muaf tutulmuştur.

1606 sayılı Kanun’da yer alan muafiyet hükmünün sayılan kurumların iktisadi işletmelerini kapsayıp kapsamadığı geçmişte tereddüt ve dava konusu olmuş, ortaya çıkan belirsizliği ve ihtilafları gidermek amacıyla tasarıda yer alan bu düzenleme yapılmak istenmiştir.

§ Türk Ticaret Kanunu’nun ayın karşılığı olan hisse senetlerinin şirketin tescilinden itibaren iki yıl geçmeden başkalarına devri yasağının, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19. maddesine göre yapılacak bölünmelerde uygulanmaması öngörülmektedir. Bu düzenleme daha önce 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 30. maddesinde yer alırken, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda korunmamıştır. Bölünme işlemlerini zaman zaman önleyebilen Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan sınırlama yeni tasarıyla kaldırılmaktadır.

§ Başbakanlık merkez teşkilatına yapılan motorlu taşıt teslimi, kiralanması ve bunlara ilişkin işlemlerin katma değer vergisi, özel tüketim vergisi ve gümrük vergisi dahil her türlü vergi, resim ve harçtan istisna olması öngörülmektedir. Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 19. maddesine sıkı sıkıya bağlı olan Maliye Bakanlığınca sevk edilen tasarıda yer alan bu düzenleme, Bakanlığın uygulama değişikliğine gittiğini göstermektedir.

§ Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca tertip edilen şans oyunlarının lisansının özel hukuk tüzel kişilerine verilmesi halinde, hak ve yetkinin devredildiği kişinin düzenlemiş olduğu tüm şans oyunlarından dağıtılan ikramiyelerin istisna haddini aşan kısımları üzerinden veraset ve intikal vergisi kesintisi yapılması öngörülmektedir.

§ Yükseköğretim Kanunu’nun 56. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “nakdi” ibaresi kaldırılarak, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitülerine makbuz mukabilinde yapılan nakdi bağışların yanı sıra ayni bağışların tamamının da gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince beyanname üzerinde gösterilmek şartıyla beyan edilen gelir ve kurum kazancından indirilebilmesi sağlanmaktadır.



İlgili kanun tasarısına aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

§ Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı

pwc