Kıdem tazminatı, işçinin en az 1 (bir) yıl çalışmış olmak koşuluyla, hizmet akdinin yasada belirtilen sebeplerle sona ermesi / erdirilmesi halinde, çalışmakta olduğu işverenin kendisine (veyahut mücbir hallerde eş ve çocuklarına) vermekle mükellef olduğu bir tazminat çeşididir.

Kıdem tazminatı nedir ve çeşitleri nelerdir?

Kıdem tazminatına hak kazanma çeşitlerini kısaca sayacak olursak: evlilik, muvazzaf askerlik, yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanılması, sağlık sebebiyle istifa, ölüm, zorunlu sebepler, 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 24. Maddesi'nde yer alan haklı nedenlerle derhal fesih nedenleri çerçevesinde iş akdinin işçi tarafından feshi vb.dir.

Kıdem tazminatı almak için 3600 gün ve 15 yıllık sigortalılığın yetmesi

1475 Sayılı İş Kanunu'nun yürürlükte olan tek maddesi "Kıdem Tazminatı" başlıklı 14. maddesidir. Bu maddede kıdem tazminatı ödemesi; "işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır." şeklinde tanımlanmıştır.

Yine aynı kanun maddesinin 5. bendinde "506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle," feshedilmesi hallerinde kıdem tazminatı ödenir hükmünü taşımaktadır.

Bu düzenlemeyle yaşlılık aylılığı bağlanabilmesi için gerekli olan prim ödeme gün sayısı ile (3.600 gün) sigortalılık süresini dolduran (15 yıl), ancak emekliliğe hak kazanmak için aranan yaş şartını yerine getiremeyen işçilere, kendi istekleri ile işten ayrılmaları halinde, kıdem tazminatı alabilme imkanı getirilmiştir.

Ancak işverenin de işçiden bu durumunu ispatlamasını isteme hakkı vardır. Bunun için de işçinin SGK'ya yazılı başvuruda bulunarak "Yaşlılık aylığı için yalnız yaşı beklemektedir, 1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14. Maddesi gereği kıdem tazminatı almaya hak kazanmıştır" belgesini alması ve bunu işverene ibraz etmesi gerekmektedir. Bahsi geçen belge sadece bir kereye mahsus olarak verilmekte, böylelikle işçinin de bir yıl çalıştığı her işyerinden kıdem tazminatı alarak ayrılmasını önlenmektedir.

Bu belge ile kıdem tazminatını alan işçi, işverenin de uygun görmesi halinde tekrar aynı işyerinde veya başka bir işyerinde çalışmasına aynen devam edebilir.

Sonuç

Kıdem tazminatı işveren tarafından işçiye verilen bir tazminat çeşididir. Yeni kanunlarla emeklilik yaşının hem erkeklerde, hem de bayanlarda giderek uzaması sebebiyle çalışanlar, emekli olabilmek için gerekli üç şarttan ikisi olan sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını doldurup, yaş şartının gerçekleşmesini beklemekte; kıdem tazminatını heba etmemek için de mecburen aynı işyerinde uzun seneler çalışmaya devam etmektedirler.

Yazımızın konusu olan durum, uygulamada pek bilinmemekle beraber, aslında işçilerin 3.600 prim gün ödemesini ve 15 yıllık sigortalılık süresini doldurması halinde, bir kereye mahsus olarak, SGK'ya başvurarak, "Yaşlılık aylığı için yalnız yaşı beklemektedir, 1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14. Maddesi Gereği kıdem tazminatı almaya hak kazanmıştır" yazısını alıp, işverene ibraz etmesi halinde kıdem tazminatı alma hakları vardır.

Bu belge alındıktan sonra işçi eğer işveren kabul ederse eski işine aynen devam edebilir. Keza kendisi başka bir iş bulması halinde, işçi yeni iş yerinde eskiden olduğu şekilde prim ödemesine devam edebilir. Yani diğer bir deyişle bu belgeyi alan işçi emekliler için ödenen Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintisine tabi olmak zorunda değildir.

http://www.dunyagazetesi.com.tr/haber.asp?id=76428&cDate...