Turgut Özal'ın teşvikleriyle 1980'li yıllardan itibaren yurtdışına açılmaya başlayan Türk firmaları, büyük başarılara imza atıyor. 12 Türk şirketinin yurtdışındaki toplam varlıkları 2007 yılı itibarıyla 15,7 milyar dolara, toplam satışları 12 milyar dolara ulaştı. Türk firmalarının yatırım için Avrupa'yı seçmesi dikkat çekti.

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını bir milyar dolar seviyelerinden 20 milyara taşıyan Türkiye'de yerli firmaların yurtdışında gerçekleştirdiği yatırımlar da hızla artıyor. 12 Türk şirketi 2007 yılı itibarıyla yurtdışında toplamda 15,7 milyar dolarlık varlığa, 12 milyar dolarlık dış satışa, 72 bin 334 yurtdışı çalışana ve 61 ülkede 248 bağlı kuruluş, iştirak, şube veya yan kuruluşa sahip oldu. Sıralamada 12 şirket arasında listedeki toplam yabancı kaynağın yüzde 25'ine sahip olan ve altyapı sektöründe faaliyet gösteren Enka İnşaat lider. Enka'yı Turkcell, Çalık Holding, Koç Holding, Anadolu Grup, TPAO, Şişecam, Tekfen Holding, Sabancı Holding, Eczacıbaşı Holding, Borusan Holding ve Zorlu Enerji Grubu izliyor.

Kadir Has Üniversitesi, Columbia Üniversitesi, Vale Columbia Center New York ile Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından hazırlanan ve Türk şirketlerinin uluslararası piyasalarda iş stratejilerini araştıran raporun sonuçları açıklandı. Columbia Üniversitesi tarafından bugüne kadar Hindistan, Çin, Rusya, Brezilya, İsrail, Arjantin ve Slovenya'da gerçekleştirilen 'Çokuluslu Şirketlerin Yurtdışı Yatırımları' anket ve araştırmasına bu yıl Türkiye de dahil edildi. Türkiye'nin projeye ilk defa dahil olması sebebiyle 2007 yılı verileri esas alındı. Kadir Has Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Sedat Aybar, çalışmada 12 Türkiye merkezli çokuluslu şirketin belirlendiğini ve bu şirketlerin varlıklar, satışlar ve istihdam hacimlerine göre sıralandığını kaydetti. Türk şirketlerinin yöneldiği ana bölgenin Avrupa olduğunu ifade eden Aybar, Avrupa'nın, toplam yatırımların dörtte üçüne ev sahipliği yaptığını, Afrika, Asya ve Latin Amerika'ya doğru da genişleme trendinin göründüğünü aktardı. Ekonomik krizin Türk dış yatırımlarını olumsuz etkilediğini belirten Aybar, geçen yılın ilk dokuz ayı ile karşılaştırıldığında bu yıl Türkiye'den yurtdışına yapılan doğrudan yatırımların yüzde 62 oranında azalarak, 2 milyar 255 milyon dolardan 853 milyon dolara düştüğünü bildirdi. DEİK Yönetim Kurulu Üyesi Zeynel Abidin Erdem de Türkiye'nin ithalat, ihracat ve yatırım yapma şartlarının halen zor olduğunu ancak son yıllarda bu konuda ciddi ilerlemeler kaydedildiğini ifade etti. Hedeflerinin, Turgut Özal'ın hedefleri olduğunu dile getiren Erdem, şunları kaydetti: "Özal, bize her zaman 'Yaptığınız yatırımın en az yüzde 50'sini yurtdışında yapacaksınız ve yurtdışında saygınlık göreceğiniz zeminler hazırlayacaksınız.' derdi. Biz de her zaman bu hedeflerle çalıştık. 1991'de Özal ile birlikte Moskova'daydık ve yanına Şarık Tara'yı çağırdı. 'Ne zaman inşaata başlıyorsunuz?' diye sorunca Şarık Bey, 'Bir iki yerle görüşmemiz var ama sıkıntılarımız var. Bunlar halen komünist.' dedi. Özal da 'Kayıplarınızın tamamına kefil oluyorum. Bütün grubunu buraya çek.' dedi ve bakın bugün Enka, yurtdışında 3,8 milyar dolarlık yatırımı olan bir şirket oldu." Erdem, devlet özel sektörün yurtdışı yatırımlarına garanti verirse, yatırımların katlanarak artacağını vurguladı.

Columbia Üniversitesi Proje Koordinatörü Hilmi Songur ise verileri toplarken firmalardan yardım aldıklarını, açıklanan faaliyet raporlarına baktıklarını ve bağımsız denetim raporlarını dikkate aldıklarını belirterek, "Ancak bazı şirketler kötü bir imaj olmasın diye bilgi vermedi. Listede 12 firma olmasının nedenlerinden birisi de budur." diye konuştu.

http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=923073&title=yurtdisinda-buyuyen-turk-firmalari-72-bin-kisi-calistiriyor