5904 sayılı Kanun’la getirilen, 31.12.2009 tarihine kadar yapılan birleşmelerde vergi teşvikleri hk.

1. Giriş

Çeşitli vergi kanunlarında değişiklik öngören 16.06.2009 tarih ve 5904 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bu Kanun’la vergi kanun’larında yapılan değişiklikler 18.06.2009 tarih ve 46 numaralı Vergi Bülteninde açıklanmıştır. Aşağıda 5094 sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddeyle getirilen vergisiz birleşme düzenlemesi biraz daha ayrıntılı açıklanacaktır.

2. Düzenlemenin özeti

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddeyle, madde kapsamında birleşen şirketlere iki ayrı vergi teşviki getirilmiştir.

Bu iki teşvik şunlardır:

n Birleşme kazançlarının kurumlar vergisinden müstesna tutulması

n Birleşme sonrası belli bir süre indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması.

3. Düzenleme kapsamında birleşebilecek kurumlar

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddesinde yer alan düzenlemeye göre vergisiz birleşme olanağı sadece;

n KOBİ olarak tanımlanan kurumların

n 31.12.2009 tarihine kadar yapacakları birleşmeler için mümkündür.

Kanun’da KOBİ, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kurulmuş olup, 2008 yılının Aralık ayına ilişkin olarak verilen sigorta bildirgesine göre 10 - 250 işçi çalıştıran ve 2008 hesap döneminin sonu itibarıyla yıllık net satışlar toplamı 25 milyon lirayı geçmeyen veya aktif toplamı 25 milyon liradan az olan ticari işletmeler olarak tanımlanmıştır.

Kanun’da, birleşecek şirketlerin belli bir tarih itibariyle kurulmuş olması koşulunu arayan, açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, yukarıda da yer alan KOBİ tanımı, madde kapsamında birleşebilecek şirketlerin 2008 yılının Aralık ayı öncesinde kurulmuş şirketler olmasını zorunlu kılmaktadır.

Dolayısıyla, Kanun çıktıktan sonra kurulan şirketlerin, yeni düzenleme kapsamında birleşmeleri mümkün değildir.

4. Birleşmeden doğan kazancın istisna koşulları

a) Birleşme aşamasında koşullar

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddede yer alan hükme göre birleşmeden doğan kazancın vergiden müstesna olması için;

n Birleşilen kurum tarafından münfesih kurumun birleşme tarihindeki sabit kıymetlerinin rayiç bedelle, diğer kıymetlerinin ise Vergi Usul Kanunu’nun değerleme hükümlerine göre değerlemek suretiyle bir bütün halinde devralınması ve bilançosuna kaydedilmesi,

n Birleşmeden doğan kazançların tamamının birleşme tarihi itibarıyla birleşilen şirketin sermayesine eklenmesi,

n Birleşilen kurumun, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini; münfesih kurumun, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde birleşme nedeniyle vereceği kurumlar vergisi beyannamesine ekli bir taahhütnameyle taahhüt etmesi,

gerekmektedir.

b) Birleşme sonrası koşullar

Yapılan düzenlemeye göre, birleşme sırasında koşullara uyulması istisna uygulaması için yeterli değildir. Birleşme sonrasında da belli bir süre istenen koşullara uygun faaliyet gösterilmesi gerekmektedir.

Yapılan düzenlemeye göre, birleşme sonrasında aşağıdaki koşulların ihlal edilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin, gecikme faizi ile birlikte birleşilen kurum tarafından ödenmesi gerekecektir.

Bu koşullar ve koşullara uygun hareket etme asgari süresi şöyledir:

n Birleşme sonrasında üç yıl süreyle aylık ortalama bazda birleşilen kurum ile münfesih kurum tarafından, 01.04.2009 tarihinden önce verilen son aya ilişkin sigorta bildirgelerine göre istihdam edilenlerin toplamından az olmamak üzere aylık istihdam sağlanması.

n Birleşilen kurumun, indirimli kurumlar vergisi uygulamasının sona erdiği yılı izleyen üçüncü yılın sonuna kadar; tasfiye edilmemesi, devir, bölünme, hisse değişimi ve sermaye azaltımı işlemlerine tabi tutulmaması.

5. Birleşme sonrası amortisman uygulaması

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddeyle, birleşme sonucunda devralınan amortismana tabi iktisadi kıymetler için, faydalı ömürleri dikkate alınarak, münfesih kurumdaki kayıtlı değerleri üzerinden kalan süre için amortisman ayrılması öngörülmüştür.

Görüldüğü üzere, vergisiz birleşmede, birleşme işleminden doğan kazanç kurumlar vergisinden müstesna tutulurken, yeni değerler üzerinden amortisman ayırma olanağı verilmemiştir.

6. Birleşme sonrası devralınan sabit kıymetlerin satışı

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 5. maddesine göre, birleşmede devralınan varlıkların, devir bedelinden düşük bir bedelle satılması durumunda oluşan zararların, kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün değildir.

7. Birleşme sonucu infisah eden kurumun geçmiş yıllar zararlarının mahsubu

Yapılan düzenlemeye göre, birleşen kurumların, birleşme tarihi itibariyle öz sermaye tutarını geçmeyen zararlarının, kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi mümkündür.

Her ne kadar maddede, birleşen kurumların birleşme öncesi zararlarının mahsubu özsermaye tutarına bağlı olarak sınırlanmış görülüyorsa da, sınırlamanın sadece birleşme sonucu tüzel kişiliği sona eren şirketin, birleşme öncesi zararları için söz konusu olduğu düşünülmektedir.

8. Katma değer vergisi uygulaması

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddede, madde kapsamında yapılan birleşmelerin, Katma Değer Vergisi Kanunu bakımından, devir ve bölünme işlemleri gibi değerlendirilmesi öngörülmüştür.

Kapsamdaki birleşmelerin, Katma Değer Vergisi Kanunu bakımından, devir ve bölünme işlemleri gibi değerlendirilmesi hükmü;

n Birleşme işleminin katma değer vergisinden istisna olması,

n Birleşme sonunda infisah eden kurumca yüklenilen ve indirilemeyen vergi tutarının, birleşilen kurum tarafından indirilebilmesi,

anlamına gelmektedir.

9. Birleşme sonrası indirimli kurumlar vergisi teşviki

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddede yer alan bir başka hükümle;

n Birleşme nedeniyle infisah eden kurumun, birleşme tarihinde sona eren hesap döneminde elde ettiği kazançları ile

n Birleşilen kurumun birleşme işleminin gerçekleştiği hesap dönemi dahil olmak üzere, üç hesap döneminde elde ettiği kazançlara,

indirimli kurumlar vergisi uygulama olanağı getirilmiştir.

Düzenlemeyle Bakanlar Kuruluna, kapsamdaki işletmeleri aktif toplamlarına veya vergiye tabi matrahlarına göre farklılaştırmak suretiyle kurumlar vergisi oranını, % 75’e kadar indirimli uygulatma konusunda yetki verilmektedir.

Bakanlar Kurulunun bu yetkiyi kullanması durumunda, kapsamdaki kurumlar için geçerli olacak kurumlar vergisi oranı % 5’e kadar düşebilecektir.

10. Sadece vergi amaçlı işlemler

Kanun’un TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi sırasında, Kanun’a eklenen geçici 2. maddeyle, Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 5. maddenin uygulamasına ilişkin olarak, birleşen veya birleşilen şirketlere, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemlerin bulunması halinde, vergisiz birleşme ve indirimli kurumlar vergisi teşviklerden yararlanılamayacağı hükme bağlanmıştır.

Geçici 5. maddeye konmayan bu hükmün, daha sonradan ortaya çıkan, düzenlemenin kötüye kullanıma yol açacağı endişeleri nedeniyle, ayrı bir geçici madde olarak Kanun’a konulduğu anlaşılmaktadır.pwc

İlgili Kanun metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

§