Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
Veysi Seviğ - İş kanunu ve vergi uygulaması PDF Yazdır e-Posta
15 Eylül 2007
Ülkemizde ekonomik açıdan en çok tartışılan konulardan birisi de kayıtdışılıktır. Hocamız Profesör Dr.Sayın Mustafa Aysan'a göre bu konuda asıl sorumluluk kamu kesimine düşmektedir. Çünkü "ücretler üzerindeki vergi ve sigorta yükleri önemli oranda (bize göre yarı yarıya) azaltılmadıkça, ekonomik faaliyetin tümüyle kayıt içine alınması olanağı bulunmamaktadır. Hızlı büyüme deneyimlerinden bizden önce geçmiş birçok kalkınmış ülkede, ücretler üzerindeki vergi yükleri en aza indirilmeden, büyük ekonomik atılımlar ve hızlı büyümeler gerçekleştirilememiştir." (Mustafa Aysan,"Kayıt-dışılık Sürdürülemez" Radikal,12.09.2007)

Emek, gücüne istihdam yaratma olgusu bir yandan bir dizi bürokratik işlemin yapılmasını zorunlu kılarken, diğer yandan istihdam yaratanların çalışanlar üzerinden ödenen ücrete göre belirlenmiş olan bazı önemli ,mali yükleride Üstlenmesi zorunluluğunuda beraberinde getirmektedir.

Türk hukukunda çalışan kısaca "işçi" olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamda İş Hukuku açısından bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir. (İş K.md:2/1) Buna göre bir gerçek kişinin işçi sayılabilmesi için bir iş sözleşmesine dayanarak çalışması gerekmektedir.

İşçinin esas geliri, çalışması karşılığında elde ettiği Ücrettir. Genel anlamda ücret bir kimseye  bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.(İş K.md.32) Vergi Hukuku açısından ise "ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olaRak hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. "Bu bağlamda ücretin ödenek tazminat, kasa tazminatı(Mali sorumluluk tazminatı)tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez."

Sosyal güvenlik hukukunda "ücret, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar ile kamu idarelerinde sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan "brüt tutar" olarak tanımlanmıştır.

Ücret net ücret, giydirilmiş ücret, brüt ücret ve kesintilere konu edilen ücret gibi değişik ayırımlara tâbi tutulmakta, bu bağlamda da ücretin işverene maliyeti ile çalışanın eline geçen net miktarı arasında mevcut yasal düzenlemeler nedeniyle önemli sayılabilecek farklar oluşmaktadır.

Net ücret ile ücretin işverene maliyeti arasındaki fark ülkemizde artık kayıtdışılığın kaynağı haline dönüşmüş bulunmaktadır.

Kamu kesiminde çalışan ve özel statü uygulaması açısından çeşitli unvanlar verilen, bu bağlamda da genel bir tanımlama ile kamu personeli olanlara hukuki düzenlemelerle sağlanan ayrıcalıklar nedeniyle bu kişilere yapılan bazı ödemeler hem gelir vergisi ve hem de bu kişilere uygulanan sosyal güvenlik sağlamaya yönelik maddi katkı açısından bağışık tutulmaktadır.

Özel kesimde çalışanlar "İş Kanunu" mevzuatına tabi olarak işveren le bağlantılarını sürdürürken sosyal güvenlik açısından da ayrı bir statüye tabi tutulmakta ve Gelir Vergisi Kanunu çerçevesinde öngörülen biçimde vergilendirilmektedirler.

İş Kanunu kapsamında çalışanlar için işe başlama koşulları, işe başlama ile geçerli olan hukuki  statü, ücretlerinin hesaplanması ve ödenmesi ve konuya ilişkin tüm ayrıntılar ayrı bir hukuk haline gelmiştir.

Bu konu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı E.Çalışma Genel Müdürü Sayın Ömer Benokan ile Maliye Bakanlığı Baş Hesap Uzmanı Sayın Turgut Özcan tarafından uzun ve özverili bir çalışma ile "İş Kanunu ve Vergi Uygulararı"başlığı altında 874 sayfalık bir kitap haline dönüştürülmüştür.

Maliye Hesap Uzmanları Derneği tarafından basımı gerçekleştirilen çalışma onbir bölümden  oluşmaktadır.Bu bölümler;

- Kapsam,

- Temel Kavramlar,

- İşyerinin tanımı, işyerinin açılması için gereken işlemler ve bildirimler,

- İşçilerin işe alınması ve bildirimler,

- İşin yurütümü, çalıştırma ve çalışma sırasında işveren ve işçilerin yükümlülük ve hakları,

- Toplu iş ilişkileri

- İş sağlığı ve güvenliği

- İşyerinin devri, işin durdurulması ve işyerinin kapatılması,

- Çalışma yaşamında denetim,

- İdari para cezası,

- İş uyuşmazlıklarında dava, olarak başlıklandırılmıştır.

İşin yürütümü, çalıştırma ve çalışma sırasında işveren ve işçilerin yükümlülük ve hakları bölümünde yer alan örnek ve hesaplamalar hem işveren ve hem de çalışan için her vakit dikkate alınması gereken bir özellik arzetmektedir.

 

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=78306&YZR_KOD=157&ForArsiv=1