Ekonomik krizi önlemeye ilişkin düzenlemeleri içeren kanun tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Buna göre, kısa çalışma ödeneğinin miktarı yüzde 50 oranında artırılacak ve yararlanma süresi de 3 aydan 6 aya çıkartılacak.
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısına göre, 2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma ödeneği için yapılan başvurularla sınırlı olmak üzere, kısa çalışma için öngörülen azami 3 aylık süre, 6 ay olarak uygulanacak. Kısa çalışma ödeneği miktarı da yüzde 50 oranında artırılarak ödenecek. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmeyecek. Bu madde kapsamında uygunluk tespiti yapılmış olan başvurular için kısa çalışma süresi, işverenin talebi doğrultusunda uzatılacak.
Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uygunluk tespiti yapılan kısa çalışma ödeneği başvurularında süre, işverenin talebi halinde aynı şartlarla ve 6 ayı aşmamak kaydıyla uzatılacak.
Sağlık hizmeti sunucuları, sundukları hizmetlere ilişkin bir ay içinde düzenledikleri fatura ve ekindeki belgeleri, izleyen ayın 15'ine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) teslim edecekler. Fatura bedelinin tamamı, fatura teslim tarihinden itibaren 60 gün içinde sağlık hizmeti sunucularına avans olarak ödenecek. Fatura ve ekindeki belgeler üzerindeki incelemeler, teslim tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde tamamlanarak, avans hesabı kapatılacak.
SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ
Sigortalılığı sona eren kişileri kanunda belirtilen süre içinde SGK'ya bildirmeyenlere, her bir sigortalı ve sandık iştirakçisi için asgari ücret tutarında idari para cezası verilecek.
Tasarıyla, kuruma yapılan bildirimlere ilişkin de yeni bir düzenlemeye gidilecek. İşverenler, işçi giriş ve çıkış bildirimini, SGK'ya verecek. Bildirimin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilme zorunluluğu ise kaldırılacak.
Bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler ile personeli için kurulmuş bulunan sandıkların; devir tarihine kadar iştirakçilerinin sandıkla ilgilerinin başlama ve sona ermesine ilişkin bildirimlerini, en geç 10 gün içinde kuruma yapacak.
SENDİKALARIN YETKİ BAŞVURUSU
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alacak. Böylece çoğunluk tespiti; Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimler üzerinden yapılacak.
Tasarıyla Dernekler Kanunda da değişiklik yapılacak. Özürlülerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işlerini kurmaları, özürlülerin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerine ilişkin projelerine kamu kurum ve kuruluşların vereceği destekte, ''proje bedelinin yüzde 50'si sınırlaması'' bundan böyle uygulanmayacak. Maliye Bakanlığı; tevkifat yapacaklardan 10 ve daha az hizmet erbabı çalıştıranlar ile hizmet erbabı çalıştırmayanlara ilişkin olarak beyanname verme süresinden itibaren 3 ayı geçmeyecek şekilde, ödeme zamanını belirleyecek.
Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının en aza indirilmesi ve sektörel olarak da kümelenme olgusunun öne çıkartılarak yatırımların teşvik edilmesine yönelik indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına imkan tanınacak.
İndirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanacak yatırımlar, teşvik belgesine bağlanacak. Bu yatırımlardan elde edilen kazançlar; yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar, indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacak.
İLLER GRUPLANDIRILACAK
Bakanlar Kurulu; istatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosya-ekonomik gelişmişlik düzeyini dikkate alarak illeri gruplandırmaya ve gruplar itibariyle teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım, istihdam büyüklüklerini belirlemeye yetkili olacak.
Her bir il grubu için yatırıma katkı oranının yüzde 25'i, yatırım tutarı 50 milyon lirayı aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 45'i geçmemek üzere belirlemek ve kurumlar vergisi oranında yüzde 90'a kadar indirimli uygulatmak da Bakanlar Kurulunun yetkileri arasında yer alacak. Bakanlar Kurulu ayrıca, yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve ''know-how'' bedeli gibi harcamaların oranlarını, ayrı ayrı veya topluca sınırlandırabilecek.
Yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde aynı mükellef tarafından yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre, ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanacak.
Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanacak. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanmasıyla belirlenecek. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarlarıyla dikkate alınacak. İndirimli oran uygulamasına, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacak.
Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek şartıyla indirimli vergi oranından yararlanacak. Gelir vergisi mükellefleri de bu düzenleme kapsımı içinde yer alacak.
MÜKELLEF OLMAYAN YABANCI FON
Katılımcıları tam mükellef olmayanların portföylerini yöneten şirketler, bu fonları iş merkezi olarak değerlendirilmeyecek. Bu şirketler, daimi temsilci olarak sayılacak. Böylece, kurumlar vergisi mükellefi olma niteliklerini taşımayan yabancı fonların portföy yönetim şirketlerinin, fonlarını Türkiye'de değerlendirmelerinin önü açılmış olacak. Bu şirketler, Türkiye'de kurulu portföy yönetim şirketleri aracılığıyla sadece elde ettikleri kazanç kadar vergi ödeyecek.
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU
Tasarıyla, Katma Değer Vergisi Kanununun, ihracat teslimi ve yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler bölümünde değişikliğe gidilecek. Buna göre, teslim, yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılacak. Teslim konusu mal Türkiye gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye ulaşacak ya da yetkili gümrük antreposunda korunacak. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi, durumu değiştirmeyecek.
Yetkili gümrük antrepoları ile buralarda düzenlenmesi zorunlu belgeleri belirlemeye, konulacak malın cinsi ve miktarı ile bunların antrepoda bekleme süresi konusunda Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Yetkili gümrük antrepolarının işleyişi konusunda belirlenen esaslara uyulmaması halinde ziyaa uğratılan vergi, buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden katma değer vergisi iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen sorumlu tutulacak.
Özelleştirme kapsamına alınan iktisadi kıymetlerin teslimi ve kiralanması işlemleri ile şans oyunları işletme lisansı verilmesi işlemleri, vergiden müstesna tutulacak.
Bazı cihaz, alet ve makinelerin yağlanmasında kullanılan yağların vergi tutarları, yağların cinsine göre yeniden belirlendi.
İNTERNET HİZMETLERİNİN VERGİSİ İNDİRİLECEK
Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin Özel İletişim Vergisi yüzde 15'ten yüzde 5'e indirilecek.
Ön ödemeli kart satışları dahil, her çeşit telekomünikasyon işletmeciliği kapmasındaki tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri, radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetler ile kablolu ve kablosuz internet servis sağlayıcılığı hizmeti kapsamına girmeyen, diğer telekomünikasyon hizmetlerinden yüzde 15 Özel İletişim Vergisi alınacak.
Söz konusu hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi halinde, her hizmet tabi olduğu oran üzerinden vergilendirilecek. Bakanlar Kurulu, yüzde 25 ve yüzde 15 oranlarını ayrı ayrı veya birlikte yüzde 5'e, yüzde 5 oranı ise sıfıra kadar indirmeye veya belli oranlarda artırmaya yetkili olacak.
Bundan sonra elektronik ortamda birlikte alınabilecek muhtasar beyannameler ile sigorta prim bildirgelerinden sadece muhtasar beyanname için 20 lira damga vergisi tahsil edilecek.
Harçlar Kanununda öngörülen değişiklikle kat irtifaklı gayrimenkul devir ve iktisaplarında harç, devir ve iktisap bedelinin tamamı üzerinden hesaplanacak.
ARSA ÜZERİNE YENİDEN İNŞA OLUNACAK BİNALAR
Kat irtifaklı gayrimenkul devir ve iktisaplarında tapu harcı, devir ve iktisap bedelinin tamamı üzerinden hesaplanacak.
Satış vaadi sözleşmeleriyle irtifak hakkı tesisi vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhinde, sözleşmede yazılı bedel üzerinden, gayrimenkulün emlak vergisi değerinden az olmamak üzere binde 5,4 vergi alınacak.
Arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak tesislerin tescilinde, her bir bağımsız bölüm için 100 TL, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen sosyal mesken, işçi evleri ve bunlardan daha düşük nitelikteki meskenlerin tescilinde, her bir bağımsız bölüm için ise 50 TL alınacak.
Bunların dışında her türlü cins ve kayıt tashihinde her bir işlem için 50 TL tahsil edilecek.
Gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde, tesis ve devir için ödenen bedel üzerinden devir alan için binde 15 oranı uygulanacak. Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Hamilerin Korunması Hakkında Kanuna eklenmesi öngörülen geçici maddeye göre, 31 Aralık 2009 tarihine kadar, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmesi için muhatap bankaya ibrası geçersiz sayılacak.
HURDA ARAÇ CEZALARI
1979 veya daha eski model motorlu taşıtların, 30 Haziran 2010'a kadar hurdaya çıkarılması durumunda, ödenmemiş vergi, bu vergiye ilişkin gecikme zammı ve plakaya kesilen cezaları alınmayacak.
Tasarıya göre, Gelir İdaresi grup müdürü, vergi dairesi müdürü, müdür, vergi dairesi müdür yardımcısı ve müdür yardımcısı kadrolarına atanacaklar, yazılı ve sözlü sınavlardan ayrı ayrı 100 tam puan üzerinden en az 70 almaları gerekecek. Devlet gelir uzmanlığında en az 5 yıl hizmeti bulunanlar, sınava tabi tutulmadan müdür olarak atanabilecekler. Bu sınavlara katılacak personelin belirlenmesi ile sınavlara ilişkin usul ve esaslar, yönetmeliklerle düzenlenecek.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununda da düzenleme yapan tasarıya göre, üyelerin oda ve borsalara, oda ve borsaların da birliğe ödenmemiş aidat borçlarına ait gecikme zamlarının tamamı ile 6 ay içinde üyelerin oda ve borsalara, oda ve borsaların da birliğe olan aidat borçlarının tamamının ödenmesi halinde, bu borçlara ait gecikme zamları silinecek.
OSB ALANLARI KAMULAŞTIRILACAK
Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB) kurulu bulunduğu mera alanları, bedel karşılığı kamulaştırılacak.
1 Ocak 2005'ten önce kesinleşen imar planlarında küçük sanayi sitesi olarak ayrılan veya bakanlık tarafından onaylanıp yatırım programına alınan OSB'lerin bulunduğu alanlardaki mera vasıflı taşınmazlar hakkında, ilgili kamu idarelerince daha önce yapılan kamulaştırma ve diğer işlemler; tezyidi (artırma) bedeli dahil kamulaştırma, faiz ve diğer bedellerin ödenmesi kaydıyla geçerli kabul edilecek. Bu işlemlere dayanılarak ilgili gerçek ve tüzel kişiler adına tapuda yazılan tesciller korunacak.
Hazine, mülkiyete yönelik dava açamayacak, açılmış davalardan vazgeçilecek. Açılan davalar sonucunda taşınmazların mera olarak sınırlandırılmasına ve özel tescile yazılmasına dair verilen ve kesinleşen mahkeme kararları uygulanmayacak, bu kararlar uyarınca tapu kütüklerine konulan şerhler silinecek.
Sit alanlarında kalan özel mülkiyet konusu taşınmazlar için belge düzenlenmesi uygulaması da kaldırılacak.
TAŞINMAZLARA 49 YILLIK KULLANMA İZNİ
Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamındaki yatırımlarla ilgili talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde, bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması, gerçekleştirilecek yatırımın toplam tutarının talep edilen taşınmazların maliki idarelerce takdir edilecek rayiç değerlerinin 3 katından az olmaması kaydıyla Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde 49 yıl süreyle bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilecek.
Orman Kanununa tabi alanlar hariç, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise aynı şartlarla 49 yıl süreli kullanma izni verilebilecek.
Yatırımcılar lehine tesis edilecek irtifak hakkı veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde 3'ü kadar olacak. İrtifak hakkı veya kullanma izni verilenlerden ayrıca hasılat payı alınmayacak.
İrtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlar üzerindeki kamuya ait ihtiyaç dışı bina ve müştemilat ile üzerinde henüz faaliyete geçirilmemiş yatırım bulunan arazi ve arsalar da bu kapsamda değerlendirilecek. Bu taşınmazlardan imar planı bulunmayanların planı ile uygulama projeleri bedelsiz olarak verilen ön izin süresi içinde yapılacak. Ön izin süresi 2 yılı geçemeyecek.
Yatırım konusu işletmenin faaliyete geçtiği tarihten itibaren istihdam edilecek işçi sayısına 5 yıl süreyle uyulması zorunlu olacak. Yatırımcının şartlara uymaması halinde irtifak hakkı veya kullanma izni iptal edilecek. Hazineye ait taşınmazlar, en az 50 milyon dolar karşılığı TL tutarında en az 100 kişi istihdam edecek şekilde yatırım yapanlara, harç değeri üzerinden doğrudan satılabilecek. Bu yerin amacı dışında kullanılamayacağına dair tapu kütüğüne şerh konulacak.
TMO'NUN FİNANSMAN AÇIĞI
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca sit alanı ilan edilmesi nedeniyle kesin inşaat yasağı getirilen alanlarda kalan taşınmazlar için bu tasarı yasalaşıp yürürlüğe girmeden önce düzenlenmiş olup 31 Aralık 2011 tarihine kadar kullanılmayan veya kısmen kullanılan belgeler iptal edilecek ve yenisi düzenlenmeyecek.
TMO Genel Müdürlüğünün 2009 yılı finansman açığının karşılanması için Hazineden olan görev zararı alacaklarına ve ödenmemiş sermayesine mahsuben Devlet İç Borçlanma Senedi ihraç edilebilecek. Bu kapsamda ihraç edilecek Özel Tertip Devlet İç Borçlanma senetleri için Müsteşarlık bütçesinin ilgili tertiplerine 1 milyar TL'ye kadar ödenek eklemeye Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Ekonomi Koordinasyon Kurulunun görevleri yeniden belirlenecek.
AVUKATLARIN YILLIK KESENEKLERİ
Tasarıyla, Avukatlık Kanununda da değişiklik öngörülüyor. Buna göre, Genel Kurulca belirlenen yıllık kesenek, her yılın Ocak ve Temmuz aylarında 2 eşit taksitte ödenecek. Süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe Merkez Bankası reeskont işlemlerinde uygulanan faiz oranında yıllık gecikme zammı uygulanacak.
60 gün içinde borcun tamamının ödenmesi halinde, işlemiş faiz borcu silinecek. Baro keseneğinin ödenmemesine bağlı olarak yürütülen levhadan ve sicilden silme işlemleri, 60 gün süreyle durdurulacak.
TBMM Genel Sekreterliğinde Teşkilat Kanununda öngörülen değişikliğe göre, Komisyonlarda raportör olarak görev yapanların unvanı, uzman olarak değiştirilecek.
KARAPARA AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANI
Komisyonda tasarıya eklenen yeni maddeye göre, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Adres Paylaşımı Sisteminden, kurumların yanı sıra Bankalar da yararlanabilecek.
Düzenlemenin gerekçesinde, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi ile karaparanın aklanmasının önlenmesi mücadelesi kapsamında tedbirler alındığı belirtildi.
30 YAŞ VE ÜSTÜ TAŞITLAR...
İlgili trafik sicilinde adlarına kayıtlı ve tescilli bulunan, 1979 veya daha eski model motorlu taşıtlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 Haziran 2010'a kadar, kayıt ve tescillerinin silinmesi ve hurdaya çıkarılması durumunda, tahakkuk etmiş ve ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, vergi cezaları ve plakaya kesilen cezalardan vazgeçilecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mevcut olmayan veya herhangi bir nedenle motorlu taşıtlar vasfını kaybeden, 1998 model ve daha eski taşıtların, bu durumlarının belgelendirilmesi halinde, bu taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergilerinin dörtte birinin 31 Aralık 2009'a kadar ödenmesi şartıyla kalan vergi, verginin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve plakalarına kesilen idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek ve ödemeyi takiben trafik tescil kayıtları silinecek.
Çalıntı araçlara ilişkinde yapılan düzenleme ile 5 Temmuz 2003'den önce çalınan motorlu taşıtlara ilişkin, çalınma tarihinden bulunma tarihine kadar, henüz bulunmadıysa 5 Temmuz 2003'e kadar olan vergilendirme dönemlerine ait olan ve madde yürürlüğe gireceği tarihte ödenmemiş bulunan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, faizi, cezaları ve idari para cezaları da terkin edilecek.
Noterler vasıtasıyla satışı yapılan motorlu taşıtlar için, noter satış senedinin düzenlendiği tarihten sonra satıcılar adına tahakkuk eden motorlu taşıtların vergileri, gecikme zammı, faizleri ve cezaları, taşıtın 31 Aralık 2009'a kadar alıcısı adına tescili kaydıyla, zaman aşımı hükümlerine tabi olmaksızın düzeltilecek. Motorlu taşıtlar vergisinde düzeltme yapılan bu taşıtlarla ilgili olarak 31 Aralık 2003 tarihinden önce tescil plakasına kesilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilecek. Ancak, bu madde hükmünden gerçeğe aykırı bildirimde bulunmak suretiyle yararlananlar, bu taşıtları taşıt vasfını kaybettirecek şekilde kullanılamaz hale getirmeyenler ile buna ilişkin gerekli tedbirleri almayanlar ilgili kanun gereğince cezalandırılacak.
Tescil kayıtları silinen motorlu taşıtlara ait daha önce ödenmiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile buna ilişkin gecikme zammı, faizi, cezaları ve idari para cezaları ret ve iade edilmeyecek.
