Bildiğiniz gibi 2023 yılı sonunda yapılan enflasyon düzeltmesi neticesinde parasal olmayan varlık ve kaynak hesaplar düzeltilerek, 698 hesabın borç ve alacağını ortaya çıkan farklar kaydedildi. Bazı hesaplar örneğin geçmiş yıl karı, -zararı ve dönem karı - zararı ise düzeltmeye tabi tutulmadan 698 hesaba aktarıldı. Bu şekilde oluşan 698 hesabın borç bakiyesi 580 hesabı alacak bakiyesi ise 570 hesabı oluşturdu ve nihai olarak düzeltme sonrası bilanço oluştu.

Buraya kadarki düzenleme tamamen 555 nolu VUK tebliğin düzeltmenin yol haritasını tarif ettiği maddelerin sonucudur.

Dolayısıyla düzenleme böyle iken buna aykırı olacak şekilde bir düzeltme sonrası bilanço çıkarılabilir mi, ayrıca buna neden gerek duyulsun.

Birincisi; 2023 yılı düzeltmesinde geçmiş yıl k/z ile dönem k/z hesaplarının düzeltmeye tabi tutulmamış olması mükellefler açısından bir hak kaybına sebebiyet vermez. Tebliğin bu yöntemi seçmiş olmasının nedeni, bu hesaplar için düzeltme yapmanın (fark hesapları 698 kaydedileceği ve özkaynak hesaplarına ilişkin fark hesaplarının statüsü belli iken) hiç bir farklılık doğurmayacak olmasıdır.

İkinci olarak buna rağmen özellikle ,düzeltme öncesi kar var iken düzeltme sonrası zarar çıkan mükelleflerden bazılarının dönem karını ve hatta geçmiş yıl karını düzeltme sonrasında aynen kendi hesaplarında korudukları, bu durumda düzeltme sonrası hem 580 hem de 570 hesabın bir arada bulunmasını tercih ettikleri görülmektedir. Bu tarz bir yaklaşımdan amaç ise, geçmiş yıl karlarının zarar içerisinde kaybolmasını engellemek , sadece stopaj ile dağıtıma konu edilmesini sağlamak olsa gerek. Ancak kar dağıtımı yapılacağı zaman, geçmiş yıl zararlarının bu kardan mahsup edilmesi gereği açık iken ve ayrıca bu kar tutarlarının 698 hesaba aktarılması sağlanmadığından 580 hesabın bakiyesinin bu tutarlar kadar fazla olacağı düşünüldüğünde bu amaca ulaşmak mümkün değildir.

2024 yılında ortaya çıkacak karlar ve daha önce 570 e kaydedilen karlar toplam olarak dikkate alınıp, kar dağıtımı esnasında geçmiş yıl zararlarının mahsubunda bu tutar kullanılması amaçlanıyorsa , bu da bir farklılık yaratmaz. Zira 2024 ve ileriki dönemlerde yapılacak düzeltme neticesinde ortaya tek bir kar veya zarar tutarı çıkacak olup, burdan ortaya çıkacak karın dağıtımı ise artık yine sadece stopaja konu olacaktır.

Yani özet olarak 2023 yılı enflasyon düzeltmesi sonunda geçmiş yıl zararı ortaya çıkmış ise bu zararı Tebliğin izin verdiği gibi özkaynak hesaplarının düzeltme farklarına mahsup edip gösterme tercihi dışında bir yöntem mümkün olmayıp, başka türlü kayıt yöntemleri hem düzeltmenin vergisel etkisi hem de kar dağıtımı aşamasında bir farklılık yaratmayacaktır.

Ancak düzeltme sonunda geçmiş yıl karı ortaya çıkanlar için ise bu hesabı aşağıdaki biçimde kırmaları isabetli olacaktır.

- 2023 ve öncesi karlar

- 2023 Enflasyon düzeltmesi karı

Orhan GEZER

Yeminli Mali Müşavir / Bağımsız Denetçi / E.Vergi Müfettişi

Linkedin paylaşımından Alıntı Yapılmıştır.