509 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne göre karekod veya barkod kullanımı bazı belge türleri için zorunlu içerik sayılıyordu ancak uygulamanın başlangıç tarihi ve koşulları hakkında detaylı bilgi verilmemişti. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) geçtiğimiz günlerde yayınladığı duyuruyla, karekod kullanımının birçok elektronik belge türünde ne zaman zorunlu hale geleceği kesinleşti. Zorunlu uygulama 1 Eylül 2023’te başlayacak ancak bu tarihe kadar mükelleflerin sistemlerinde gerekli geliştirmeleri yapmaları gerekiyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) geçtiğimiz günlerde yayınladığı duyuruyla, karekod kullanımının birçok elektronik belge türünde ne zaman zorunlu hale geleceğini kesinleştirmiştir.  

Buna göre;

1. Karekod Uygulamasına Geçiş Tarihi

Gelir İdaresi Başkanlığı yayınlamış olduğu duyuruda, 01.09.2023 tarihinden itibaren düzenlenecek elektronik belgelerde “Karekod”un zorunlu olarak bulunması gerektiğini belirtmiştir.

2. Karekod Uygulaması Kapsadığı Belge Türleri

Karekod uygulaması aşağıda yer alan belge türlerini kapsamaktadır.

- e-Fatura

- e-Arşiv fatura

- e-İrsaliye

- e-Serbest Meslek Makbuzu

- e-Müstahsil Makbuzu

- e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi

- e-Döviz Kıymetli Maden Alım Satım Belgesi

- e-Adisyon

1 Eylül 2023 tarihinden itibaren düzenlenecek yukarıda sıralanan e-Belgelerin tamamında karekod bulunması gerekiyor. Ancak bu belgeler için karekod oluşturulurken, GİB tarafından yayınlanan Karekod Standardı Kılavuzu’na uyma şartı da bulunuyor.

3. Karekod Alanında Yer Alması Gereken Bilgiler

Bu kapsamda e-fatura, e-arşiv fatura, e-irsaliye, e-serbest meslek makbuzu, e- müstahsil makbuzu, e-sigorta komisyon gider belgesi, e-döviz ve kıymetli maden alım satım belgesi ve e-adisyon belgesi olarak düzenlenen e-belgelerde yer alacak karekod alanında hangi bilgilerin yer alacağı ve bu bilgilerin veri standartları konusunda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 27.07.2023 tarihinde ilgili web adresinde (https://ebelge.gib.gov.tr) Karekod Standardı Kılavuzu güncellenerek yayımlanmıştır.

• QR Kod, e-belgenin sağ üst köşesinde bulunmak zorundadır. 

• EPDK’dan alınan dağıtım veya tedarik lisansları ile doğal gaz ve elektrik dağıtım ve satış faaliyetinde bulunanlar, kargo ve lojistik işletmeleri ve GİB’den ilgili izni alan mükelleflerce el terminalleri aracılıyla düzenlenen e-Arşiv Faturaların fiziksel çıktısında QR Kod bulundurulması zorunlu değildir, ancak söz elektronik belgede QR Kod bulunmak zorundadır. 

Karekod, e-İrsaliye Yerine Kullanılabilir Mi?

Karekod uygulaması ile ilgili akıllardaki bir diğer soru ise bu uygulamanın e-İrsaliye yerine geçip geçemeyeceği yönünde. Konuyla ilgili olarak, 509 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde daha önce yapılan değişiklikle karekodun; internet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan mükellefler tarafından satışa konu malın yanında bulundurulması zorunlu olan e-İrsaliye örneği yerine geçebileceği belirlenmişti. GİB tarafından yapılan duyuruya göre bu koşullarda e-İrsaliye karekodu doğrudan e-İrsaliye yerine kullanılabilecek. Ancak bunun için de belirli şartlar mevcut. Bu şekilde kullanılacak karekodun:

• Karekod Standardı Kılavuzu’nun “2.5 e-İrsaliye Belgesinde Karekod Bilgileri” bölümünde belirtilen alanları içermesi,
• Üzerinde “e-İrsaliye Karekodu” ibaresini içermesi ve
• Ambalaj veya paket üzerinde yer alan karekodun çıktısı veya etiketinin tam ve eksiksiz şekilde okunabilir olması gerekiyor.

 Bu hususta gerekli hazırlıkların yapılması adına ilgili özel entegratörler ile bilgi işlem sistemleri entegrasyonu yapan mükelleflerle iletişime geçilmesi gerekmektedir.