T.C. 

ÇANKIRI VALİLİĞİ

Defterdarlık gelir müdürlüğü

 İlgide kayıtlı özelge talep formunda; … Müdürlüğünde çalıştığınızı, boşanma sürecinde olduğunuzu, Çankırı 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) … tarih ve … Esas No.lu kararı ile müşterek çocuğunuzun geçici velayetinin tarafınıza verildiği, sosyal güvenlik yönünden çocuğun size bağlı olduğu ve bakımının da tarafınızca karşılandığı, ancak asgari geçim indiriminden boşanma sürecinde olduğunuz eşinizin faydalandığı belirtilerek, bu durumda asgari geçim indiriminden (AGİ) hangi tarafın faydalanacağı hususunda görüş talep edilmektedir.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesinde; "Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi uygulanır.

Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5,  üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için % 5'idir. Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.

İndirimin uygulamasında "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.

İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır. İndirim, yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır.

…" hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan asgari geçim indiriminin uygulamasına ilişkin olarak yayımlanan 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Medeni Durum ve Eşin Gelirinin Olmadığının Tespiti" başlıklı 6 ncı bölümünde,

"Ücretliler, medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumu hakkında Tebliğ ekinde yer alan "Aile Durumu Bildirimi" (EK:1) ile işverenlerine bildirimde bulunacaklardır. Durumlarında herhangi bir değişiklik olması halinde (evlenme, boşanma, ölüm, doğum vb.) bu değişiklikleri işverene bir ay içerisinde bildireceklerdir. Asgari geçim indirimi oranını etkileyen değişiklikler, söz konusu değişikliğin işverene bildirildiği tarih itibariyle uygulanacak olup, çocuklar sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları eşin bildirimine dahil edilecektir.

Bu uygulamada eşin çalışmadığı ve herhangi bir gelirinin olmadığına ilişkin olarak (aksi tespit edilmediği sürece) ücretlinin beyanı yeterli olacaktır."

açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, boşanmış olan eşlerin her ikisinin de çalışıyor olması durumunda çocuklar için asgari geçim indiriminden; öncelikle, çocukların velayetine sahip olan ve sosyal güvenlik yönünden çocukların tabi olduğu eşin faydalanması gerekmektedir. Bu eşin çalışmadığı durumlarda, çocuklar için nafaka ödüyor olması kaydıyla diğer eşin asgari geçim indiriminden faydalanması mümkün bulunmaktadır.

Bu itibarla, mahkeme kararına göre geçici velayeti tarafınıza verilmiş olan ve sosyal güvenlik yönünden de size tabi olan çocuğunuz için asgari geçim indiriminden şahsınızın yararlanması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.