I- GİRİŞ

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikte yapılan yeni bazı değişikliklerle işverenler için bazı kolaylıklar getirilmiş ve önemli bazı yeni düzenlemeler yapılmıştır. Yönetmelikle ihdas edilen yeni düzenlemelere göre; aynı işverene ait birden fazla devamlı işyerlerinin tek dosya üzerinden bildirilmesi, ihale yoluyla arka arkaya alınan hizmet alımı işlerinin aynı dosya üzerinden işe devam edilerek bildirimlerinin yapılması, 10 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı  işyerlerinde eksik gün bildirimi  ile ilgili hususların ve bunlar için aranan nitelik ve kriterlerinneler olduğu, bu makalenin konusu olacaktır.

II- AYNI İŞVERENE AİT BİRDEN FAZLA DEVAMLI İŞYERİNİN TEK DOSYADA BİRLEŞTİRİLMESİ

1- Yapılan yeni düzenlemeye göre aynı ilde olmak ve işveren tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait iş kolu kodu aynı olan ve Kanunun 4/ (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran tüm işyerlerinin, birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesine SGK tarafından izin verilebilecektir. İşyerlerinin SGK’nın birden fazla  merkezinde/ünitesinde bulunması halinde tek dosyanın hangi merkezde/ünitede işlem göreceğine Kurum’ca belirlenecektir.

- Birleştirilecek  işyerinin devamlı mahiyet kodunun “ 1 veya 2” olması gerekir.

- İş kolu kodunun aynı olması, işyerlerinin az tehlikeli,  tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflardan birisinde olması gerekir.

2- Kanun’un 4/ (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyeri işverenleri tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı kamu kurum ve kuruluşu işverenine ait iş kolu kodu aynı olan ve birden fazla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü sınırları içindeki tüm işyeri dosyalarının birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesine istihdam teşvik ve desteklerinden yersiz yararlanmaya mahal vermeyecek şekilde Kurum’ca izin verilebilecektir.

3- Ayrıca, aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden fazla kara veya deniz yahut hava ulaştırma araçlarına ait işyerleri için tek işyeri sicil numarası verilecektir.

Bu uygulamaların nasıl olacağına ilişkin usul ve esasları  SGK tarafından çıkarılacak genelge ile ayrıca belirlenecektir.

III- İHALELİ İŞLERDE VE ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA İŞYERİ TESCİL İŞLEMLERİ

1- Aynı işverenin, birden fazla özel ya da ihale konusu iş alması, işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenir. Ancak, işverenin talebi üzerine aynı işverene, aynı iş kolunda olmak üzere işin bitiminden itibaren bir ay içerisinde tekraren verilen veya ihale edilen güvenlik, temizlik, taşıma ve benzeri nitelikteki hizmet alımı işlerinde, işverenin talebi halinde yeni bir işyeri dosyası tescil ettirilmeden ilk ihalede tescil edilen dosya üzerinden işlemler yürütülebilecektir.

Yapılan bu yeni düzenlemenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları, SGK tarafından belirlenerek uygulamaya konulacaktır..

2- 5510 sayılı Kanun’un 90. maddesine göre ihale yoluyla yapılan işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu oluşturan ortakların her birine ayrı, ayrı (müstakilen) istihkak ödenmesi ve bu ortaklar  tarafından idareye ayrı, ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla ortakların her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurum’ca ayrı ayrı işyeri dosyası sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil edilir.

3- Tek ihale ile birden fazla il veya merkezin  görev alanına giren bir işin yapılması hâlinde, istihkaklarının bir ödenmesi ve teminatlarının tek olması şartıyla, işe ilk başlanılan yeri çevresine alan ünitece tek işyeri sicil numarası verilebilir. Aynı anda birden fazla ünitenin görev alanlarında işe başlanılması halinde, hangi il veya merkezden tek işyeri sicil numarası alınacağı işverenin talebine göre belirlenir. Bu durumda İşveren tarafından,  işin yapılacağı diğer il veya merkezlere yazılı olarak bilgi verilmesi ve aldığı işyeri sicil numarasının bildirilmesi gerekir.

4- Aynı işveren tarafından yaptırılan ve birden fazla yapı ruhsatı bulunan özel nitelikteki bina inşaatı işyerlerinde, parsellerinin bitişik ya da yakın olması ve sigortalıların birbirine karışması şartıyla inşaatların tek sicil numarasında yürütülmesine SGK’nın ilgili il veya merkezince izin verilebilir.

IV- EKSİK GÜN BİLDİRİM FORMUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ile ay içinde 30 günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılar için istenen eksik gün bildirim belgeleri yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre yeni bazı belgeler istenmekte ve mevcut belgelerde işverenin ve sigortalının imzalarının bulunması şartları aranıyor. Yapılan bu yeni düzenlemeye göre verilmesi gereken eksik gün belgeleri şunlardır.

1- 10 ve Üzerinde Sigortalının Çalıştırıldığı İşyerlerinde Eksik Gün Bildirimi

Bilindiği gibi, mevcut uygulamaya göre; genel bütçeye dahil dairelerin, özel bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, fonların, belediyelerin, il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerin, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının, sendikaların, vakıfların, bankacılık kanunu kapsamındaki kuruluşların işyerleri ve toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri ile 10 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör işyerlerinde eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi yeterli bulunmakta ve bu nitelikteki işyerleri için ayrıca eksik gün bildirim formu ile eki belgeler aranmamaktadır.

2- 10 Kişiden Az Sigortalı Çalıştırıldığı İşyerlerinde Eksik Gün Bildirimi

10 kişiden az sigortalının çalıştırıldığı işyerlerinde ay içinde 30 günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin SGK tarafından istenen belgeler şunlardır:

a) Sigortalı ve işverenin imzasını taşıyan ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi,

b) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi,
c) Sigortalının imzasını taşıyan puantaj kayıtları,
ç) İşe devamsızlığa ilişkin belgeler,
d) İş sözleşmesinin fesih edildiği tarihte çalışılmadığına dair belge.

On kişiden az sigortalı çalıştırılan işyerleri için yukarıda yazılı bulunan eksik çalışma günlerini gösteren belgelerin ilgili olduğu ayı takip eden ayın 23’üne kadar SGK’ya verilmesi gerekir.

V- BÜTÜN İŞVERENLERİN İŞÇİNİN ÖZLÜK DOSYALARINDA SAKLAMALARI GEREKEN EKSİK GÜN BİLDİRİMİ İLE İLGİLİ BELGELER

SSİ Yönetmeliğinde yapılan yeni düzenleme ile özel sektör işyeri işverenlerince, 5510 sayılı Kanun’un 86. maddesine göre SGK tarafından istenmesi halinde ibraz edilmek üzere saklanması gereken eksik gün bildirimine ait belgeler şunlardır:    

a) Kurum’ca elektronik ortamda alınabilenler hariç Kurum’ca yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden alınmış istirahatlı olduğunu gösteren rapor,

b) Sigortalıya tebliğ edilen disiplin cezası uygulamasına ilişkin belge,

c) Gözaltına alınma ile tutukluluk hâline ilişkin belgeler,

ç) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmî makamlardan alınan yazı örneği,

d) Kısa çalışma ödeneği alındığına dair ilgili resmî makamlardan alınan belge,

e) 5434 sayılı Kanun’un ek 76 ve geçici 192’nci maddesine tabi olunduğunu gösterir belge,

f) Yarım çalışma ödeneği alındığına dair ilgili resmî makamlardan alınan belge,

g) İSG-KATİP üzerinden alınan sözleşmeler,

ğ) Sonradan düzenlenebilir niteliğinde olmayan benzer nitelikteki belgeler.

Yukarıda yazılı bulunan belgelerin, işverenler tarafından işçinin özlük dosyasında saklanması gerekmektedir. Bu belgelerin istenmesine rağmen SGK’ya ibraz edilmemesi halinde, daha önce bildirilen eksik günler Kurum’ca re’sen işlem yapılarak primleri gecikme zammı ve cezası ile birlikte işverenden alınacaktır.

VI- SONUÇ

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yapılan bazı değişiklikler ve yeni düzenlemelerle, istihdam teşvik ve desteklerinden yersiz yararlanmaya mahal vermemek için aynı ilde olmak ve işveren tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait iş kolu kodu aynı olan ve Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran tüm işyerlerinin, birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesi, ihale yoluyla arka arkaya alınan hizmet alımı işlerinin aynı dosya üzerinden işe devam edilerek bildirimlerinin yapılması ile ilgili hususlarda işverenler için önemli kolaylıklar getirilmiştir.  Ahmet AĞAR* E-Yaklaşım / Haziran 2018 / Sayı: 306