18–20 yaş arası erkek ve 18 yaşından büyük kadın sigortalılardan yeni işe alınanlara ilişkin işveren hissesi sigorta prim teşvikiyle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi yayımlandı.

15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 26.06.2008 tarih ve 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

5763 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemelerden biri de 18–20 yaş arası erkek ve 18 yaşından büyük kadın sigortalılardan yeni işe alınanlara ilişkin işveren hissesi sigorta prim teşvikiyle ilgili olup, bu düzenlemeyle ilgili açıklamaların da yer aldığı 2008–73 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi yayımlanmıştır.

Genelgede yer alan açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.

1) Yasal Düzenleme

5763 sayılı Kanun’un 20. maddesiyle 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 7. maddeyle, kadın ve gençlerin istihdamını arttırmak amacıyla, mevcut istihdama ilave olarak işe alınan bütün kadınlar ile 18–29 yaş arası genç erkeklere ait SSK işveren priminin 5 yıl boyunca kademeli olarak İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması öngörülmüştür.

Fondan karşılanacak sigorta primi işveren hissesi oranı;

- Birinci yıl için % 100,

- İkinci yıl için % 80,

- Üçüncü yıl için % 60,

- Dördüncü yıl için % 40,

- Beşinci yıl için % 20’dir.

Fondan karşılanacak prim tutarı, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden yukarıdaki oranlar esas alınarak hesaplanmaktadır.

İlave istihdam kapsamına; 01.07.2008 tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu tarihten önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak, aynı tarihten itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar girmektedir.

Destekten yararlanabilmek için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır.

Ek istihdam için sigorta primi işveren payı desteği, 01.07.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2) Genelgede Yer Alan Açıklamalar

a) Teşvikten Yararlanma Koşulları

5763 sayılı Kanun’la getirile sigorta primi teşvikinden yararlanılması işçi ve işveren yönünden bazı koşulların tamamının yerine getirilmesi halinde mümkündür. Maddede aranılan koşullardan bir veya birkaçının gerçekleşmemiş olması halinde teşvikten yararlanılması mümkün değildir.

Teşvik için aranan koşullar aşağıda açıklanmıştır.

i) Sigortalının işe giriş tarihi itibariyle, erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması gerekir

Sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanılabilmesi için, sigortalının işe giriş tarihi itibariyle yaşının, erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması gerekmektedir.

Sigortalının yaş koşulunu taşıyıp taşınmadığına işe giriş tarihi itibariyle bakılır. Bu çerçevede;

- 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alındıktan sonra, aynı işyerinde, teşvik uygulaması kapsamındaki sigortalının hizmet akdi devam ettiği sırada yaş sınırının aşılmasının bir önemi yoktur.

- 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınan ve işe alındıkları tarih itibariyle 18 yaşından küçük olan sigortalıların 18 yaşın doldurulduğu tarihten itibaren teşvikten yararlanılabilir.

ii) Sigortalının, Ocak 2008 – Haziran 2008 aylarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması gerekir

Sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabilmek için, yeni işe alınan sigortalıların düzenlemenin yürürlük tarihinden önceki 6 aylık dönemde, yani Ocak 2008 – Haziran 2008 aylarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması gerekmektedir.

01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınan sigortalıların 01.01.2008 – 30.06.2008 dönemine ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olup olmadıkları Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının internet sitesinden (http://www.sgk.gov.tr adresinden) sorgulanabilmekte olup, bu sorgulamanın nasıl yapılacağı Genelgede açıklanmıştır.

iii) Sigortalının, 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınmış olması gerekir

Sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabilmek için sigortalıların, 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınmış olmaları gerekmektedir.

Dolayısıyla, 30.06.2008 veya önceki tarihlerde işe alınan sigortalılar ile 01.07.2009 veya sonraki tarihlerde işe alınan sigortalılardan dolayı söz konusu teşvikten yararlanılması mümkün değildir.

01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınan, ancak çeşitli nedenlerle işten ayrılan sigortalıların;

- 30.06.2009 veya önceki bir tarihte aynı veya farklı bir işyerinde tekrar çalışmaya başlamaları halinde, maddede öngörülen şartların sağlanmış olup olmadığı hususu, en son işe giriş tarihi itibariyle, sigortalı ve işyeri şartları yönünden tekrar kontrol edilir.

- 01.07.2009 veya sonraki bir tarihte aynı veya farklı bir işyerinde tekrar çalışmaya başlamaları halinde, diğer koşulların sağlanmış olup olmadığına bakılmaksızın, teşvikten yararlanılması mümkün değildir.

iv) Sigortalının, fiilen çalışması gerekir

Sigorta primi işveren hissesi teşviki fiilen çalışılan sürelere ilişkin olarak ödenen ücretlerle sınırlı olarak uygulanmakta olup, fiilen çalışılmamış sürelere ilişkin olarak ödenen ücretlerden dolayı teşvikten yararlanılması mümkün değildir.

Genelgede fiilen çalışılmayan sürelere örnek olarak yıllık ücretli izin ve istirahat süreleri gösterilmiş, hafta tatili ise fiilen çalışılan süre olarak kabul edilmiştir.

v) İşyerinin ilave istihdam koşulunu sağlamış olması gerekir

Sigorta primi işveren hissesi teşvikinden, düzenlemenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde, işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan çalıştırılanlar için yararlanılabilmektedir.

Düzenlemenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönem Temmuz 2007 - Haziran 2008 dönemi olup, bu döneminde çalıştırılan ortalama sigortalı sayısı; bu aylara ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmiş toplam sigortalı sayısının, aynı dönem aralığında Kuruma bildirim yapılmış ay sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.

Genelgeye göre, Kuruma bildirilmiş toplam sigortalı sayısının tespitinde;

- Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak bildirilmiş sigortalılar hesaplamaya dahil edilir,

- Aday çırak, çırak ve öğrenciler hesaplamaya dahil edilmez.

Ortalama sigortalı sayısının tespiti sırasında, ay içinde Kuruma bildirilmiş toplam sigortalı sayısı, 01.07.2007 – 30.06.2008 dönemlerine ilişkin yasal süresi içinde veya dışında Kuruma verilmiş her bir aya ilişkin asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülmek suretiyle tespit edilir.

01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış işyerlerinde, 4447 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinde öngörülen şartları taşıyan bütün sigortalılardan dolayı işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılması mümkündür.

Sigorta prim teşvikinden yararlanılabilmesi için sigortalıların 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınmış olmaları gerektiğinden, 01.07.2009 veya sonraki tarihlerde 506 sayılı Kanun kapsamına girecek işyerlerinde işe alınacak olan sigortalılar için teşvikten yararlanmaları mümkün değildir.

b) İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak İşveren Hissesi Sigorta Priminin Hesaplanması

4447 sayılı Kanun’un geçici 7 inci maddesinde öngörülen şartları taşıyan sigortalıların işe girdiği tarihten itibaren 506 sayılı Kanun’un 72 ve 73. maddelerinde sayılan ve 78. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden işveren hissesi sigorta priminin;

- Birinci yıl için yüzde yüzü,

- İkinci yıl için yüzde sekseni,

- Üçüncü yıl için yüzde altmışı,

- Dördüncü yıl için yüzde kırkı,

- Beşinci yıl için yüzde yirmisi,

işsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.

Yukarıda belirtilen yüzdelik dilimler, kapsama giren her bir sigortalının prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden işveren hissesi sigorta primi için ayrı ayrı dikkate alınır.

Kapsama giren sigortalıların İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak olan işveren hissesi sigorta primlerinin yüzdelik dilimleri sigortalıların işe başladıkları tarihten itibaren dikkate alınır. Ancak, bütün koşulları taşımalarına rağmen işe başlatıldıkları tarihte 18 yaşından küçük olanlar, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden, 18 yaşını doldurduğu (bu durumun 01.07.2008 – 30.06.2009 gerçekleşmesi şartıyla) tarihten sonra yararlanılabileceğinden, bu nitelikteki sigortalılara ilişkin yukarıdaki yüzdelik dilimler 18 yaşını doldurdukları tarihten itibaren dikkate alınır.

c) Çalıştırdığı Sigortalıları Kuruma Bildirmeyen İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler

4447 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesi gereği, çalıştırdığı sigortalıları Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmediği veya prim ödeme gün sayısının eksik bildirdiği tespit edilen işyerleri hakkında, işveren hissesi sigorta primi teşviki tespitle ilgili tutanağın tarihini izleyen aybaşından itibaren bir yıl süreyle uygulanmamaktadır.

Aynı işverenin aynı veya farklı ünite sınırları içinde birden fazla işyeri dosyasının mevcut olması halinde, Kurum’a bildirilmemiş sigortalılar hangi işyerinde çalışmışsa, bu işyeri teşvik uygulamasından bir yıl süreyle yararlanamayacaktır.

d) Teşvikten Yararlanmak Amacıyla Yapılacak Olan Başvurunun Şekli

Teşvikten yararlanabilmek için işverenlerin, koşulları taşıyan sigortalıların işe alındığına ve işyeri yönünden gerekli şartların taşındığına ilişkin dilekçe ile işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/ Devredilen SSK Sigorta Müdürlüğüne başvurmaları gerekmektedir.

Yapılan yazılı başvuru üzerine, kapsama giren sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin, 4447 sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle gönderilebilmesi amacıyla sistem üzerinde gerekli kodlama Kurum tarafından yapılacaktır.

e) Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Verilmesi ve Muhteviyatı Primlerin Ödenmesine İlişkin Şartlar

İşveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanabilmesi ve sigorta priminin bir kısmının İşsizlik Fonundan karşılanabilmesi için için;

- Kapsama giren sigortalılara ilişkin 4447 sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, yasal süresi içinde verilmiş olması,

- Tahakkuk etmiş sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmın tamamının ödenmesi,

gerekmektedir.

İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayıp işveren tarafından ödenmesi gereken tutarın yasal süresi içinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, gerek işveren tarafından ödenmesi gereken kısma, gerekse İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanması gereken kısma isabet eden gecikme cezası ve gecikme zammı işverenden tahsil edilecektir.

f) Diğer Konular

- Diğer teşvik kanunları çerçevesinde işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulamasından yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak 4447 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinde öngörülen teşvikten yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

- Mevcut bir işyerinin kapatılarak, değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde teşvik uygulanmamaktadır.

- 01.07.2008 tarihinden sonra, 506 sayılı Kanun’un 82. maddesi hükmüne uygun nitelikte devir edilen veya mirasçılara intikal eden işyerleri, teşvik uygulamasında yeni işe başlayan işyeri olarak kabul edilmemektedir. Bu nitelikteki işyerleri, ancak anılan maddede öngörülen diğer şartların da sağlanmış olması halinde, ortalama sigortalı sayısına ek olarak 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde yeni işe aldıkları sigortalılardan dolayı teşvikten yararlanabilirler.

- Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulanmaz.

- Devlet İhale Kanunu, Kamu İhale Kanunu ve uluslar arası anlaşma hükümlerine tabi hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetlerden dolayı, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

- Özel nitelikteki bina inşaatı işyerleri, gerekli şartların sağlanmış olması halinde teşvik hükmünden yararlanabilirler.

- İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan sigorta primleri, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamamaktadır.

3- 5763 Sayılı Kanun’la Getirilen Diğer Teşvikler

26.06.2008 tarih ve 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la yukarıda açıklanan teşvik dışında benzer iki teşvik daha getirilmiştir. Bu teşvikler;

- Özel sektör işverenlerince çalıştırılan özürlü sigortalıların, 506 sayılı Kanun’un 78. maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamının Hazinece karşılanması,

- Sigortalıların, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanması,

olarak özetlenebilir.

Bu teşviklerden ikincisi 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girecek olup, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bu konuda ileride açıklama veya düzenleme yapması beklenebilir.

Öte yandan, 5763 sayılı Kanun’la prim borçlarının yeniden yapılandırılmasına veya bozulmuş olan yapılandırma anlaşmalarının ihya edilmesine ilişkin düzenleme yapılmış, bu olanaktan yararlanmak için başvuru süresi 28.07.2008 Pazartesi günü sona ermiştir.

TBMM’nce 31.07.2008 tarihinde kabul edilen 5797 sayılı Kanun’la sosyal güvenlik prim borçlarını yeniden yapılandırmayanlar için yeni bir olanak getirilmiştir.

Yapılan düzenlemeye göre, bu Kanun’un yayımı tarihinden itibaren 20 gün içinde yazılı olarak kuruma başvurulması kaydıyla, yapılandırılmamış olan işveren ve sigortalıların prim borcu, peşin veya 12 aya kadar taksitler halinde ödenebilecek;

- Peşin ödeme yolunun tercih edilerek, başvuru tarihini takip eden ayın sonuna kadar borç aslının tamamıyla, başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde 20’sinin ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının kalan yüzde 80’i silinecek,

- Taksitle ödeme yolunun tercih edilerek, borç aslının tamamıyla, başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde 50’sinin 12 aya kadar eşit taksitle ödenmesi halinde kalan yüzde 50’si silinecektir.

Bu bültenin yayınlandığı tarih itibariyle 5797 sayılı Kanun henüz Resmi Gazetede yayımlanmamış olup, önümüzdeki günlerde yayımlanarak yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

4- Bağlantılar

İlgili Kanun’a ve Genelgeye aşağıdaki bağlantıların yardımıyla ulaşabilirsiniz. pwc

- İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı)

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (2008–73)