SPEK üst sınırını aşan bildirimlerin sigortalıya ne emeklilik aylığı hesaplamasında ne de Sosyal Güvenlik Kurumu’nca sağlanan diğer yardımlarda herhangi bir faydası bulunmamaktadır. Ancak sigortalı talep etmesi halinde kendi adına Kurum’a bildirilen SPEK toplamlarının üst sınırı aşan kısmından kendi hissesine düşen bölümünü Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alabilmektedir.

5510 sayılı Kanun’un 82. maddesinin dördüncü fıkrasında prim iadesi “Sigortalıların bu Kanun’un 53. maddesine göre belirlenen aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birden fazla işte çalışması nedeniyle Kurum’a ödenen primler toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, aşan kısmın tamamı, sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenir. Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez.”şeklinde hükme bağlanmıştır.

Kanun’a göre sigortalının prim iadesi alabilmesi için önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen SPEK tutarının üst sınırı aşması, sigortalının yazılı talepte bulunması ve işveren tarafından bildirilen kazançların priminin işveren tarafından ödenmesi gerekmektedir. Şartların oluşması halinde sigortalıya ödenecek prim iadesi talep tarihini takip eden ay içerisinde ödenecektir. Sigortalı bu durumda her ay prim iadesi için başvurabileceği gibi geçmişe yönelik toplu şekilde prim iadesi alabilmek içinde başvuru yapılabilir.

5510 sayılı Kanun’a göre işçi adına Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılan prim oranı SPEK tutarının % 14’üdür. Ayrıca işçi adına % 1 işsizlik sigortası primi de ödenmektedir. Bu durumda işçi adına Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen SPEK tutarının üst tutarını aşan kısmın % 14 ünü sigorta primleri, % 1’ini de işsizlik sigortası primi olarak geri alabilir.

Örneğin, 2017 yılında A işyerinden 15 gün 4500 TL, B işyerinden 30 gün 7000 TL ve C işyerinden 15 gün 5000 TL bildirilen işçinin o ay için toplam gün sayısı 60 değil 30 olarak, SPEK tutarı 2017 yılı asgari ücreti 7,5 katı olan 1.3341,40 TL olarak dikkate alınmaktadır. Sigortalının ilgili ayda ki kazancı olan 16.500 TL olmasına rağmen SPEK üst sınırını aşan 3.158,60 TL’nin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanan yardımlar açısından sigortalıya herhangi bir faydası bulunmamaktadır. Sigortalı Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan talepte bulunarak 3158,60 TL’nin % 14’ü olan 442,20 TL ve işsizlik sigortası primi olan 31,59 TL’yi geri alabilme hakkına sahiptir.

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 49. maddesinin üçüncü fıkrasına göre; “Herhangi bir nedenle işçinin sigortalılık durumunun sona ermesi halinde, o ana kadar işçiden ve işverenden kesilen işsizlik sigortası primleri ile Devlet payı iade edilmez.”Aynı maddenin beşinci fıkrasına göre ise; “İşsizlik sigortası primleri ile ilgili olarak; 5510 sayılı Kanun’un 80, 82, 86, 88, 89, 90, 91, 93 ve 100. madde hükümleri uygulanır.”Üçüncü fıkrada yer alan hüküm aynı sigorta primleri gibi SPEK tavanına kadar olan kısım için uygulanmalı, SPEK üst sınırı aşan kısımlar için beşinci fıkrada yer alan hüküm uygulanmalıdır. Ancak 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 49. maddesinin yedinci fıkrasına göre; “Sosyal Güvenlik Kurumu bir ay içinde tahsil ettiği primler ile gecikme cezası, gecikme zammı ayrı ayrı göstermek suretiyle tahsil edildiği ayı izleyen ayın onbeşine kadar Fon’a aktarır.”sigortalının talep tarihinde SGK işçi adına kendisine ödenen işsizlik sigortası primini İşsizlik Sigortası Fonu’na aktarmış olmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu da talep tarihinde kendi kasasında olmayan işsizlik sigortası primi işçi payını hak sahibi olsa da sigortalıya ödememektedir. Mehmet Uğru Yaklaşım / Mayıs 2017 / Sayı: 293

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.