Mükellefler, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilirler. Bunların posta ile taahhütlü olarak gönderilmesi de mümkündür.

Vergi dairesinin ilgili servisi düzeltme talebini kendi mütalaasını da ilave ederek, düzeltme merciine([4]) gönderir.

Düzeltme mercii talebi yerinde gördüğü takdirde, düzeltmenin yapılmasını emreder; yerinde görmediği takdirde, keyfiyet düzeltmeyi isteyene yazı ile tebliğ olunur. 

Vergi mahkemesi, bölge idare mahkemesi ve Danıştay’dan geçmiş olan muamelelerde vergi hataları bulunduğu takdirde, bu hatalar, yargı kararları kesinleşmiş olsa bile, Vergi Usul Kanunu’nun düzeltme hükümleri dahilinde düzeltilebilir. Şu kadar ki; düzeltmenin yapılabilmesi için hatalar hakkında anılan yargı mercileri tarafından bir karar verilmemiş olması şarttır.

Vergi Usul Kanunu’nun 120. maddesinde, 5035 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca, nakden veya mahsuben tahsil edilen ancak fazla veya yersiz olarak tahsil edildiği anlaşılan vergilerin iade ve mahsup işlemlerinde, düzeltmeye dayanak teşkil edecek belgeler ile bu işlemlere ait usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Vergi Usul Kanunu’nun 375. maddesinde, vergi cezalarında yapılan hataların da, vergi hataları için belli olan usul ve koşullara göre düzeltilebileceği hükmüne yer verilmiştir.

Yapılan bu düzenleme çerçevesinde, gelir ve kurumlar vergisi ile ilgili vergi hataları nedeniyle fazla tahsil edilen vergilerin diğer vergi borçlarına mahsup ve iadesi aşağıdaki şekilde yapılacaktır.

Fazla veya yersiz olarak vergi tahakkuk ettirilmesine neden olan vergi hatasının düzeltilmesi halinde, vergi hatası nedeniyle fazla olarak tahakkuk ettirilmiş verginin ödenmiş olması şartıyla, verginin mükellefe iadesi gerekmektedir.

Vergi borçlarına mahsup talebi halinde bu talebin bir dilekçe ile vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Düzeltme işlemi ile iade işleminin aynı vergi dairesi tarafından gerçekleştirilmesi durumunda iade işlemi için dilekçe dışında ayrıca bir belge ibrazına gerek yoktur. Vergi dairelerinin farklı olması halinde hata nedeniyle fazladan tahakkuk etmiş olan verginin ödendiğini gösteren belgenin ibrazı gereklidir.

Mahsubu talep edilen vergi borçları için, mükellefin vergi hatasının düzeltilmesini ilgili vergi dairesine dilekçe ile haber verdiği tarih itibariyle mahsup işlemi yapılmış sayılır ve mahsubu talep edilen vergi borçları için bu tarihten itibaren gecikme zammı hesaplanmaz([5]).

Düzeltme kapsamı dışında kalan vergi hatalarını örneklendirecek olursak;

1- Vergi inceleme raporları ve eklerini oluşturan belgelerdeki hatalar,

2- Ödeme emirlerinde yapılan (toplam hatası gibi olanlar hariç) hatalar,

3- Bir vergi incelemesi veya defter, belge incelemesi ile kesinlik kazanacak hatalar,

4- Belirli bir hesap döneminde amortisman ayırmayı unutan mükellefin, daha sonra düzeltilme talebinde bulunması,

5- Mükellefin değerleme hatalarından doğan matrah fazlalık veya eksiklikleri,

6- Takdir Komisyonu kararlarındaki hesap ve matrah hataları,

7- Vergi dairelerine yatırılan emekli kesenekleri, artış farları, karşılık ve vergilerinin iadesi için yapılan düzeltme talepleri,

8- Düzeltme talebine konu hatanın, ilgili bulunduğu matrahın re’sen takdiri gerektirmesi,

9- Adi ortaklarda, ortaklarından biri veya birkaçının başvurusu üzerine, matrahın yargı organlarınca kısmen veya tamamen kaldırılmış olması halinde, daha önce talepte bulunmayan ortakların düzeltme talepleri,

10- Gelir Vergisi Kanunu’nun uygulanmasında ihtiyari toplama hakkına sahip olmalarına rağmen istisna hadleri altında kalan gelir unsurlarını da, ihtiyaren beyan eden mükelleflerin, daha sonraki düzeltme talepleri,

11- Muafiyet ve mükellefiyet durumunun tartışmalı olduğu durumlarda ileri sürülen mükellefiyet hataları,

12- Katma değer vergisinde, emsal bedelin yanlış hesaplanmasından doğan vergi hataları,

13- Damga vergisine tabi evrakın düzenlenmesinden sonra, hukuki işlemden vazgeçilmesine bağlı düzeltme talepleri

örnek olarak verilebilir.

Vergi Usul Kanunu’nun 114. maddede([6]) yazılı zamanaşımı süresi, dolduktan sonra meydana çıkarılan vergi hataları düzeltilemez. Şu kadar ki, düzeltme zamanaşımı süresi;

a) Zamanaşımı süresinin son yılı içinde tarh ve tebliğ edilen vergilerde hatanın yapıldığı;

b) İlan yolu ile tebliğ edilip vergi mahkemesinde dava konusu yapılmaksızın tahakkuk eden vergilerde mükellefe ödeme emrinin tebliğ edildiği;

c) İhbarname ve ödeme emri ilan yoluyla tebliğ edilen vergilerde 6183 sayılı Kanun’a göre hacizin yapıldığı

tarihten başlayarak bir yıldan aşağı olamaz.

V- UZLAŞILAN VERGİ VE CEZADA VERGİ HATASININ BULUNMASI

Vergi Usul Kanunu’nun ek 6. maddesinde;

“uzlaşma komisyonlarının tutacakları uzlaşma tutanakları kesin olup gereği vergi dairelerince derhal yerine getirilir. Mükellef veya adına ceza kesilen üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit olunan hususlar hakkında dava açamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunamaz” benzer şekilde yine anılan Kanun’un ek 11. maddesinin ikinci fıkrası gereği tarhiyat öncesi uzlaşmada da; “uzlaşmaya varılması halinde tutanakla tespit edilen hususlar hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunulamaz.”

hükmü yer almıştır.

Bu hükümlere göre, ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi ve cezalara ilişkin yapılan uzlaşmalar kesin olup, uzlaşılan ve tutanakla tespit olunan hususlar hakkında, mükellefler tarafından dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunulamaz.

Ancak vergi idaresi, uzlaşma tutanaklarında aşağıda belirtilen şekillerde hata olması halinde düzeltme taleplerini dikkate almaktadır.

- Mükellefiyette hata,

- Mevzuda hata,

- Verginin mükerrer olması,

hallerinde vergi ve cezalarda uzlaşma sağlanmış olsa bile mükelleflerin düzeltme talepleri dikkate alınmaktadır.

Maliye Bakanlığı’nın Yazısı’nda;

“... vergi sistemimizde hata üzerinden vergi alınmaması esası açık bir şekilde benimsenmiş olup 213 sayılı VUK’un 116, 117 ve 118. maddelerinde belirtilen vergi hatalarının düzeltme hükümleri çerçevesinde düzeltilmesine imkan tanınmıştır.

Bu nedenle;

- Vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden muaf olanlara yapılmış olan tarhiyatları,

- Vergiye tabi olmamaları gerekenler adına yapılan tarhiyatların,

- Aynı vergilendirme dönemi için yapılan mükerrer tarhiyatların

uzlaşma mevzuu edilmiş ve üzerinde uzlaşılmış olması ve bu hatalı durumun da uzlaşma sırasında dikkate alınmamış olması hallerinde söz konusu hataların 213 sayılı VUK’un düzeltme hükümleri çerçevesinde düzeltilmesi şeklinde bir uygulama yapılması Bakanlığımızca benimsenmiş olup, uygulamaya bu şekilde yön verilmiş bulunmaktadır.

Bu itibarla uzlaşma yolu ile kesinleşen ve VUK’un 118/2 ve 3. maddelerinde belirtilen şekilde vergi hatası yapılan tarhiyatların, VUK’da yer alan düzeltme hükümlerine göre düzeltilmesi gerekmektedir.”([7])şeklinde belirleme yapmıştır. Altar Ömer Arpacı/E-Yaklaşım /Nisan 2017/Sayı:292

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.