Kural olarak, mükellefler kendi verdikleri vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiye karşı dava açamazlar. Bu durumun istisnalarından birisi vergi hatalarının varlığı halinde şikayet yoluyla düzeltme talebinin reddi halinde dava açılması, diğeri ise beyannamenin ihtirazi kayıtla verilebilmesidir.

Vergi kanunlarında ihtirazi kayıtla beyanname verilebilmesine ilişkin açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Hakkında Kanun’un 27/3. maddesinde ihtirazi kayıtla verilen beyannamelere karşı yürütmeyi durdurma talebinde bulunulabileceği, dolayısıyla dava açılabileceği kabul edilmiştir. Uygulama da bu yönde devam etmekle birlikte, ihtirazi kayıt şerhinin beyannamenin verildiği tarihte mi, beyanname verme süresi içinde kalan herhangi bir tarihte mi yoksa dava açma süresi içinde kalan herhangi bir tarihte mi konulması/belirtilmesi gerektiği konusunda vergi idaresi ile yargı organları arasında görüş birliği bulunmamaktadır. Vergi idaresi ihtirazi kayıt şerhinin her halde beyanname üzerine konulması ve davanın beyanname tarihini izleyen 30 gün içinde açılması gerektiği görüşündedir.  Danıştay’ın ihtirazi kayıt şerhinin beyanname verme süresi içinde bir dilekçe ile idareye bildirilebileceği yönünde kararları yanında, süresinden sonra verilen ek niteliğindeki beyannameler üzerine tahakkuk eden vergi ve cezalar için de ihtirazi kayıt şerhi koymak şartıyla dava açılabileceği yönünde kararları bulunmaktadır.

Elektronik ortamda verilen beyannamelerde ihtirazi kayıt şerhine ilişkin kutucuğun işaretlenmesi ve ihtirazın gerekçesine ilişkin bölümün doldurulması şeklinde; kağıt ortamında verilen beyannamelerde ise beyannamenin üzerine “ihtirazi kayıtlıdır” şerhinin yazılması yanında ihtiraz şerhinin gerekçesinin de belirtildiği bir dilekçenin aynı gün içinde vergi dairesine verilmesinde ve davanın tahakkuk fişinin düzenlendiği tarihi izleyen 30 gün içinde açılmasında fayda bulunmaktadır. Süresinden sonra ek niteliğinde verilen beyannamelere ihtirazi kayıt şerhi konulmasını engelleyen yasal bir düzenleme bulunmamaktadır(13).

Son söz olarak, vergi beyannamelerinin ihtirazi kayıtla verilebilmesini; vergilerin hukuka uygun alınmasının güvencesi ve mükelleflerin hak arama özgürlüğü kapsamında değerlendirilmelidir. Mükellef demokrasisi ancak hak arama özgürlüğünün bulunduğu toplumlarda gelişir. Bu nedenle hak arama imkanlarının en geniş şekilde kullanılabildiği devletler, “hukuk devleti” sıfatını hak etmektedir. Sakıp Şeker/Yaklaşım /Nisan 2017/Sayı:292

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.