Konu ile ilgili yürürlükteki mevzuat gereğince çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmeyen, ister şikayet isterse de sigorta müfettişlerinin rutin incelemesi sonucu olsun; işyerinde bir kişinin bile sigortasız çalıştığı tespit edilen işverenlere idari para cezası uygulanmasının yanı sıra yararlanmış oldukları teşviklerden bir yıl süreyle mahrumiyet cezası verilmektedir. Ancak bu cezaların kimi zaman telafisi çok ağır sonuçlar doğurduğu görülmüştür. Teşviklerden yararlanamama yaptırımı az sayıda çalışanı olan işverenler için önemli olmayabilir, ancak 1-5 bin -10 bin kişinin çalıştığı işyerleri için çok önemlidir. Konuyla ilgili kolay bir hesap yapacak olursak;

2017 yılında asgari ücretten 1000 kişinin çalıştığı işyerinde SGK İşveren hissesi ortalama 400,00 TL olduğu düşünüldüğünde;

Her ay;  1000 x 400,00 TL. = 400.000,00 TL x 5 %  = 20.000,00 TL,

Yılda 20.000,00 TL x 12 = 240.000,00 TL teşvikten faydalanılacaktır.

Ayrıca her ay çalışanları için 10 milyon TL prim ödeyen işveren açısından ise yüzde 5 indirimin; aylık 500 bin TL, yıllık da 6 milyon TL destekten faydalanamama, dolayısı ile bu tutar miktarında işgücü maliyetlerinin artması, işverenin sektördeki rakipleri arasında rekabet gücünü kaybetmesi gibi önemli bir anlamı bulunmaktadır. İşte yürürlükteki uygulamada böyle bir işyerinde bir kişinin bile sigortasız olduğu tespit edilse o işyeri yıllık 6 milyon TL destekten mahrum kalmaktadır.  2016 yılı içerisinde olumsuz olarak yaşanan sosyo ekonomik olayların 2017 yılı içerisinde etkisinin ortadan kaldırılmasına, ekonomi sektörünü güçlendirmeye yönelik bir çok uygulama yürürlüğe konmuş, bu konuda işverenleri teşvik edici ve yasalardan kaynaklanan üzerlerindeki bir çok yük giderilmeye çalışılmıştır. İşte bu amaçla 1 Nisan’da uygulamaya girecek yeni torba yasayla 1 yıl süreli teşvikten faydalanamama cezasında da değişikliğe gidilmiştir.

TBMM’ne sunulan torba yasaya göre, kayıt dışı sigortalı çalıştırdığı tespit edilen işverenlere ilk defa kayıt dışı sigortalı çalıştırdıklarının tespiti halinde teşviklerden mahrumiyet cezası bir yıldan bir aya düşürülmüştür. İlk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde yeniden kayıt dışı sigortalı çalıştırdıklarının tespiti halinde ise mahrumiyet cezası bir yıla çıkartılacaktır.

Torba yasada, kayıt dışı sigortalı çalıştıran mükelleflere verilecek bir ay veya bir yıl süreli teşvik mahrumiyet cezasında da bazı istisnalar getirilmiştir. Beş kişiden fazla olmamak ve çalıştırılan toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmamak koşuluyla, çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediğinin veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde teşvik mahrumiyet cezası uygulanmayacaktır. Buna göre 100 sigortalının çalıştırıldığı bir atölyede 1 sigortalının kayıt dışı olarak çalıştırıldığının tespiti halinde % 1’lik istisna kapsamına girdiğinden ve beş kişilik kontenjan da aşılmadığından teşviklerden yararlanılmaya devam edilecektir. Ancak 1000 kişinin çalıştırıldığı bir fabrikada 9 sigortalının kayıt dışı çalıştırıldığının tespiti halinde, her ne kadar kayıt dışı çalıştırılan işçilerin sayının toplam işçi sayısına oranı % 1’lik istisna kapsamında olsa da, kayıt dışı çalıştırılan işçi sayısı 5’den fazla olduğu için bu işletme teşvik mahrumiyet cezasına maruz kalacaktır. Yani, “kusura bakmayın atlamışız” deyip de 10-20 kişiyi sigortalı çalıştıran işverenler bu aftan yararlanamayacak.

Torba yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce bir yıllık mahrumiyet cezası almış olup mahrumiyet cezası bir aya düşürülen işverenlerle ilgili olarak Yasa’da, “… maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde yararlanılmayan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden de yararlanılamaz.” hükmüne yer  verilmiştir. Dolayısıyla mahrumiyet cezası bir aya düşürülen işverenlerin bir aylık mahrumiyet süresi ile yasanın yürürlüğe girdiği tarih arasında yararlanamamış oldukları teşviklerden geriye yönelik olarak yararlanmaları mümkün olamayacaktır.

Bir yıllık prim teşviki desteğinden mahrum bırakılan işverenler, Yasa’nın uygulamaya gireceği 1 Nisan 2017’den önce, bir aylık ceza sürelerini tamamlamış olmaları halinde, tekrardan prim teşviki ve indirimlerden yararlanmaya başlayacak; bir yıl boyunca beklemeyeceklerdir. Fahri Mahir Dündar/Yaklaşım /Nisan 2017/Sayı:292

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.