A- YASAL DAYANAK

Bilindiği üzere, 18.08.2009 tarih ve 27323 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5921 sayılı Yasa ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 50. maddesinin mülga beşinci fıkrası yeniden düzenlenmiştir. İlgili fıkra “İşsizlik ödeneği alanların; işe alındığı tarihten önceki aydan başlayarak işe alan işyerine ait son altı aylık dönemde, prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınması kaydıyla, 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinde sayılan ve 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan kısa vadeli sigorta primi tutarının yüzde biri olmak üzere işçi ve işveren payı sigorta primleri ile genel sağlık sigortası primi, kalan işsizlik ödeneği süresince Fon’dan karşılanır. Bu süre başlangıçta belirlenen toplam hak sahipliği süresinden düşülür. Söz konusu primlerin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi, varsa prime esas alt kazanç sınırı ile prime esas kazanç arasındaki fark ve kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin prim tutarı farkı ile işsizlik sigortası primlerini Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödemiş olması şarttır. Bu maddede düzenlenen teşvik, 5510 sayılı Kanun kapsamında bulunanlarla aynı şartlarda olmak üzere 506 sayılı Kanun’un geçici 20. maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Ayrıca, işçinin, işten ayrıldığı işyerinde tekrar işe başlaması halinde bu teşvik hükümlerinden yararlanılamaz. Bu fıkrada düzenlenen teşvik, 21.04.2005 tarih ve 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaya başlayanlar hakkında uygulanmaz.” şeklindedir. Yasal düzenleme çerçevesinde bu teşvikten yararlanma şartlarını şöyle değerlendirebiliriz.

B- KAPSAMA GİREN SİGORTALILAR VE İŞYERLERİ

İşe alınacak sigortalılar yönünden;

- 01.10.2009 veya sonraki bir tarihte işe alınmış olmalı,

- İşe giriş tarihi itibariyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olması.

İşyeri yönünden ise;

- Sigortalının işe alındığı tarihten önceki aydan başlanarak son altı aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olması,

- İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olan sigortalının, işsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıştığı işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olması,

- İşyerinin 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesi ikinci fıkrası(1) kapsamında olmaması ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve bu Kanun’dan istisna olan alımlar ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet alımları ve yapım işlerini yürüten işyeri olmaması,

- Aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde verilmesi,

- Sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile Hazine’ce karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmın tamamı ile varsa diğer belge türlerinden dolayı tahakkuk etmiş borçların yasal süresi içinde ödemesi gerekmektedir.

C- TEŞVİK KAPSAMINDA SAĞLANAN DESTEK

Yukarıda belirtilen teşvik kapsamına giren sigortalıların, prime tabi tutulacak kazançlarının 5510 sayılı Yasa’nın 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı(2)  üzerinden tahakkuk eden;

- Kısa vadeli sigorta kolları priminin 1 puanlık kısmı (%1),

- Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası priminin tamamı (%20),

- Genel sağlık sigortası priminin tamamı (%12,5)

işsizlik fonundan karşılanacaktır. 

Örnek:  Prime esas kazancı aylık 1.777,50 TL olan A sigortalısı için;

- İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak tutar (%33,5) = 1.777,50 x %33,5 = 595,00(3)

- Normal şartlarda işverence ödenecek tutar (İşsizlik Sigortası Primleri Hariç %34,5)

1.777,00 x  %34,5 =  613,00 TL olacakken,

- Destek sonrası işverence ödenecek olan aylık tutar = 613,00 – 595,00 = 18,00 TL olacaktır.

D- PRİM TEŞVİKİNDEN YARARLANILACAK SÜRE

İşsizlik ödeneği alanların işe alınması kapsamında öngörülen teşvik, kapsama giren her bir sigortalı için işe alındığı tarihten hizmet akdinin devam etmesi kaydıyla işsizlik ödeneğinin kalan süresince yararlanılabilecektir. Başka ifadeyle işsizlik ödeneğinden yararlanılmaya hak kazanılmış kalan süre aynı zamanda ilgili sigortalı için düzenlenecek aylık prim/hizmet belgesindeki prim ödeme gün sayısı kadardır. Yani bu destek, işsizlik ödeneği alım süresi ile sınırlı olduğundan en az 1 gün ve en çok 300 gün olabilecektir. Hüseyin Güner/Yaklaşım /Nisan 2017/Sayı:292

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.