Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesine göre vergi tarhının, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde yapılması ve yine aynı sürede mükellefe tebliğ edilmesi gerekmektedir. Aksi halde, bu süreden sonra vergi alacağı ortadan kalkmakta ve bu husus mükellef tarafından ayrıca talep edilmeksizin vergi idaresi tarafından dikkate alınmaktadır.

Bu hüküm kapsamında mükelleflerin 2011 takvim yılı dahilindeki işlemleri nedeniyle 31.12.2016'dan sonra bir tarhiyat ile karşılaşmaları, kural olarak, mümkün değildir.

Birçok Mükellef Zamanaşımını Öngörerek Matrah Artırımından Yararlanmadı

6736 sayılı Vergi Barışı Kanunu kapsamında birçok mükellef matrah artırımına giderken, 2011 yılını kapsama almadı. Nedeniyse 2016 yılının kapanmasına az bir süre kalmış ve bu süre zarfında 2011 yılına ilişkin yeni bir incelemenin yapılıp tarhiyatın tebliğ edilme olasılığının düşük olmasıydı.

Peki 31.12.2016 tarihinden sonra 2011 yılına ilişkin tarhiyat ile karşı karşıya kalma ihtimali az da olsa mevcut değil mi? Ne yazık ki mevcut…

Takdir Komisyonlarında Yoğun Mesai

VUK'un 114. Maddesinde, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasının, zamanaşımını durduracağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, duran zamanaşımı takdir komisyonu kararı vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam edecek ve duran süre her halde 1 yılı geçemeyecektir.

Bilindiği üzere, vergi incelemeleri vergi müfettişleri tarafından yürütülüp; her ne kadar süre sınırına bağlı olsa da kimi zaman 1 yılı aşan sürelerde tamamlanıyor. Bu süreç zarfında, vergi müfettişi tarafından mükelleften defter ve belgeler ile birlikte işlemlere ilişkin de birçok bilgi talep ediliyor. Bu meşakkatli işlemler kimi zaman vergi incelemelerinin süresi içinde tamamlanması ve vergi dairesi tarafından yapılacak tarh ve tebliğ işlemlerinin zamanaşımı süresi içinde gerçekleştirmesini zorlaştırıyor.

Bu sebeple, zaman zaman vergi müfettişleri tarafından zamanaşımı süresinin dolmasına az bir zaman kala incelemenin takdir komisyonuna tevdi yoluna başvurulabiliyor. Bu halde kanun, takdir komisyonuna başvurulan tarihte zamanaşımı süresinin durması, takdir komisyonunca matrah takdiri yapılıp komisyon raporu sunulduğu tarihte de duran sürenin yeniden başlamasını öngörüyor.

Amaca Aykırı Kullanımlara Dikkat

Pratikte, bu yola başvuru kimi zaman sadece zamanaşımı süresinin durdurulması ve inceleme için zaman kazanılması amacıyla yapılabiliyor. Böyle durumlarda ise, mahkemeler tarafından yapılan incelemelerde tesis edilen kararlarda, "vergi müfettişi tarafından salt zamanaşımı süresinin kesilmesi amacıyla takdir komisyonuna başvurulmasının zamanaşımını durdurmayacağı" yönünde.

Vergi müfettişinin takdir komisyonuna sevk işleminin gerçek amacının tespitine ilişkin olarak ise farklı değerlendirmelerin yapılması mümkün.

Bunlardan en önemlisi; 2791 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten sonra vergi müfettişlerine matrah takdir etme yetkisi verilip, bu tarihten sonra yapılacak incelemeler için takdir komisyonuna başvuru zorunluluğu ortadan kaldırılması. Bu halde, kendisinin de takdir yetkisi bulunan vergi inceleme elemanının bu yetkisini kullanmaktan kaçınarak matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurmasının hiçbir gereği bulunmamaktadır. Bu durum, vergi müfettişi tarafından zamanaşımının dolmasına az bir süre kala yapılan başvurunun salt zamanaşımını kesme amacı taşıdığının açık bir göstergesidir.

İlave olarak, vergi müfettişinin takdire sevk işleminin gerekçesinin değerlendirilmesi de önem arz ediyor. Vergi müfettişi ancak takdir komisyonunun değerlendirmesine ihtiyaç duyduğu noktada bu yola başvurmalıdır. Ancak, uygulamada takdir komisyonuna başvurmakla birlikte salınan verginin de bu matrah takdirinin bir sonucu olması beklenmektedir. Aksi halde, zamanaşımının dolmasına az bir süre kala takdir komisyonuna başvurulmasına rağmen salınan verginin vergi müfettişinin inceleme ve tespitine dayanması halinde, takdir komisyonuna başvurunun salt zamanaşımını kesme amacını taşıdığı söylenebilir. Bu konuyu vurgulayan mükellefler lehine mahkeme kararlarının sayısı da oldukça fazladır.

Yargı Yolu Açık

Bu kapsamda, 2016 hesap dönemi kapandıktan sonra 2011 yılına ilişkin tebliğ edilen vergi ve cezalara ilişkin tarhiyatın esasından ayrı olarak öncelikle zamanaşımı yönünden değerlendirme yapılması ve yukarıda yer verilen durumların varlığı halinde dava yoluna başvurulması önem arz ediyor. YusufGökhan Penezoğlu http://www.kpmgvergi.com

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.