6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanunu’nda bütün anonim şirketlerin ve ortak sayısı 20’den fazla olan limited şirketlerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisi bulunması zorunlu iken yeni dönemde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun verdiği yetkiyle hazırlanan yönetmelikten de anlaşılacağı üzere yalnızca anonim şirketlerin belirli konulardaki toplantıları bu kapsama dahil edilmiştir. Böylelikle limited şirket genel kurullarında bakanlık temsilcisi bulundurma zorunluluğu kalmamış, anonim şirketlerde de belirli toplantılar için gereklilik öngörülerek kapsam daraltılmıştır.

6102 sayılı Kanun’un 407/3. maddesinde 333. madde gereğince belirlenen şirketlerin genel kurul toplantılarında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın temsilcisinin yer alacağı belirtilmiştir. Diğer şirketlerde, hangi durumlarda Bakanlık temsilcisinin genel kurulda bulunacağı ve genel kurul toplantıları için temsilcilerin görevlendirilmelerine ilişkin usul ve esaslar ile bunların nitelik, görev ve yetkileri ayrıca ücret tarifeleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca çıkarılan bir Yönetmelikle düzenlenmiştir. Kanun’un 333. maddesinde ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca yayımlanacak tebliğle, faaliyet alanları belirlenip ilan edilecek anonim şirketler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izni ile kurulur denmektedir. Dolayısıyla Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine Dair Tebliğ(3)’de belirlenen anonim şirketlerin genel kurullarında bakanlık temsilcisinin bulunması gerekmektedir.

Söz konusu Tebliğ’in 5. maddesinde kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği işlemleri bakanlık iznine tabi olan şirketler başlığı altında belirlenen şirketlerin genel kurul toplantılarında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın temsilcisinin yer alacağı anlaşılmıştır. Bu şirketler;

- Bankalar,

- Finansal kiralama şirketleri,

- Faktoring şirketleri,

- Tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri,

- Varlık yönetim şirketleri,

- Sigorta şirketleri,

- Anonim şirket şeklinde kurulan holdingler,

- Döviz büfesi işleten şirketler,

- Umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler,

- Tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri,

- Ürün ihtisas borsası şirketleri,

- Bağımsız denetim şirketleri,

- Gözetim şirketleri,

- Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri,

- 28.07.1981 tarih ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi şirketler ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketler

şeklinde ifade edilmiştir.

Anonim şirketlerin genel kurul toplantılarının usul ve esasları ile bu toplantılarda bulunacak bakanlık temsilcileri hakkındaki Yönetmeliğin 32. maddesinde anonim şirketlerin hangi genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisinin bulunması gerektiği belirtilmiştir. Buna göre;

“a- Kuruluş ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlık iznine tabi olan şirketlerin bütün genel kurul toplantılarında (yukarıda sayılan şirketler),

b- Diğer şirketlerde ise gündeminde, sermayenin arttırılması veya azaltılması, kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi ve kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması, kayıtlı sermaye tavanının arttırılması veya faaliyet konusunun değiştirilmesine ilişkin esas sözleşme değişikliği ile birleşme, bölünme veya tür değişikliği konuları bulunan genel kurul toplantılarında,

c- Genel kurula elektronik ortamda katılım sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında,

d- Yurt dışında yapılacak bütün genel kurul toplantılarında,

e- Yurt dışında yapılacak imtiyazlı pay sahipleri özel kurul toplantılarında”

Bakanlık temsilcisinin bulunması gerekmektedir. Bunların dışında genel kurul toplantılarında ve imtiyazlı pay sahipleri özel kurullarında bakanlık temsilcisinin bulunması zorunlu değildir. Ancak zorunluluk olmasa bile genel kurulu toplantıya çağıranların talep etmeleri ve bu taleplerin görevlendirme makamınca uygun görülmesi halinde bakanlık temsilcisi görevlendirilebilecektir.

Bakanlık temsilcisinin bulunmasının zorunlu olmadığı toplantılarda bakanlık temsilcisi görevlendirme talebini ancak çağrıya yetkili olanlar yapabilecektir. Bu durumun istisnasını azınlığın talebidir. Sermayenin en az onda birini oluşturan pay sahipleri tarafından gerekçeleri de bildirilmek suretiyle bakanlık temsilcisi görevlendirilmesine dair talep, görevlendirme makamının değerlendirilmesine sunulmak üzere şirkete yapılır. Çağrıya yetkili olanlar tarafından bu talebin görevlendirme makamına iletilmesi zorunludur.

Bakanlık temsilcisi toplantının kanun, yönetmelik ve ilgili mevzuat ile esas sözleşme hükümlerine uygun olarak yürütülmesini gözetmek zorundadır. Serbay MORAY Yaklaşım / Nisan 2016 / Sayı: 280

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.