6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu'nun "İstisnalar" başlıklı 29. maddesinde, maddede sayılan muameleler dolayısıyla alınan paraların banka ve sigorta muameleleri vergisinden (BSMV) istisna olduğuna ilişkin hüküm yer almaktadır. Hatırlanacağı üzere 1 Ocak 2016 tarihli Resmi Gazete' de yayımlanan 6655 sayılı Kanun'un 1. maddesi ile yukarıda yer verilen maddenin 1. fıkrasına (z) bendi eklenmiştir.

Söz konusu Kanun ile sanayi sicil belgesini haiz sanayi işletmelerince münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere alınan makine ve teçhizatın finansmanı için bu işletmeler tarafından kullanılan krediler dolayısıyla lehe alınan paralara BSMV istisnası getirilmiştir.

Bu kez 29 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete' de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 90 seri numaralı Gider Vergileri Genel Tebliği ile söz konusu istisna hükmünün uygulamasına ilişkin usul ve esaslar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

İstisnadan yararlanabilecek sanayi işletmeleri

Sanayi sicil belgesini haiz olmak koşuluyla gerçek veya tüzel kişilik bünyesinde faaliyette bulunan tüm sanayi işletmeleri, münhasıran imalat ve üretim faaliyetlerine ilişkin alacakları yeni (kullanılmamış) makine ve teçhizatın finansmanı için kullandıkları krediler dolayısıyla istisnadan faydalanabilecektir.

İstisna kapsamında alınabilecek makine ve teçhizat

İstisnadan yararlanabilmek için, makine ve teçhizatın münhasıran sanayi sicil belgelerinde yer alan üretim ve imalat konularında kullanılabilecek mahiyette olması gerekmektedir. Bu nedenle imalat ve üretimle doğrudan ilgisi olmayan büro malzemeleri, demirbaşlar, trafiğe tescil edilmesi gereken taşıt araçları vb. makine ve teçhizat kapsamına girememektedir.

Bunun yanında sanayi işletmesinin faaliyet konusu bakımından imalat ve üretim işlerinin icrası için ayrılmaz nitelikte bulunan, imalatla ve üretimle doğrudan ilgisi olan ve ilgili odalar tarafından tescil edilen iş makineleri dolayısıyla kullanılan krediler de istisna kapsamında değerlendirilmektedir.

Bir bütün halinde teslimi teknik olarak mümkün olmadığı için parçalar halinde alınan ve işletmede kurulumu ve montajı gerçekleştirilen makine ve teçhizat dolayısıyla kullanılan krediler de istisna kapsamındadır.

Bunun yanında makineden ayrı olarak alınan eklentiler ve makineyle birlikte alınsa dahi yedek parçalar istisna kapsamında bulunmamaktadır. Ama makineyle birlikte alınan ve makinenin ayrılmaz parçası niteliğinde olan eklentiler için istisnadan faydalanılması mümkündür.

Makine ve teçhizat yeni olmalıdır

İstisna, sadece yeni (kullanılmamış) makine ve teçhizat alımını kapsamaktadır. Bu nedenle sanayi işletmesinin istisna kapsamında kullandığı krediye konu makine ve teçhizatın ilk kullanıcısı konumunda olması gerekmektedir. Bir başka anlatımla, makine ve teçhizatın, üreticisi veya ticaretini yapanlardan alınması esastır.

BSMV istisnası uygulayacak finans kuruluşuna başvuru belgeleri

Tebliğde finans kuruluşları; Bankacılık Kanunu uyarınca veya kendi özel kanunlarına göre faaliyet gösteren bankalar ile Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca faaliyet gösteren finansman şirketleri olarak sayılmaktadır.

İstisna kapsamında kredi kullanmak isteyen sanayi işletmelerinin;

- Sanayi sicil belgesi ile

- Makine ve teçhizat alımına ilişkin proforma fatura veya

- Satış faturasının,

birer örneğini kredi kullanılacak finans kuruluşuna ibraz etmesi gerekmektedir. Satış faturasının ibrazı durumunda bu faturanın kredi başvuru tarihinden önceki 7 gün içinde düzenlenmiş olma zorunluluğu bulunmaktadır.

Yeni kurulan sanayi işletmeleri

Yeni kurulan ve henüz sanayi sicil belgesi almamış olan sanayi işletmeleri ile sanayi sicil belgesinde yer almayan bir imalat ve üretim alanında faaliyette bulunacak sanayi işletmelerince imalat ve üretim faaliyetlerinde kullanılmak üzere alınan yeni makine ve teçhizatın finansmanı için kullanılan krediler dolayısıyla, kredinin kullanıldığı tarihten itibaren istisnadan yararlanılabilmesi mümkündür.

Bu şekilde istisna kapsamında kredi kullanmak isteyen işletmelerin; makine ve teçhizat alımına ilişkin proforma fatura veya kredi başvuru tarihinden önceki 7 gün içinde düzenlenmiş satış faturası ile işletmenin kuruluşuna ya da üretim değişikliğine dair Ticaret veya Esnaf Sicil Gazetesinin birer örneğini kredi kullanılacak finans kuruluşuna ibraz etmesi gerekmektedir.

Ancak bu durumda istisnanın baştan itibaren geçerli sayılabilmesi için; ilk defa alınacak sanayi sicil belgesinin veya üretim konusu değişikliğini içeren yeni sanayi sicil belgesinin bir örneğinin, kredi kullanım tarihinden itibaren 4 ay içinde kredi kullanılan finans kuruluşuna ibraz edilmesi şarttır. Dört aylık sürenin her halükarda kredinin kapandığı tarihi aşmaması gerekmektedir.

Başvurudan sonra verilecek belgeler

İster yeni kurulmuş isterse de eski firma olsun, kredi başvurusunda proforma fatura kullanılmışsa, makine ve teçhizatın alımına ilişkin satış faturasının kredi kullanım tarihinden itibaren 1 ay içinde ilgili finans kuruluşuna ibraz edilmesi gerekmektedir.

Bunun dışında yine aynı süre içerisinde, söz konusu makine ve teçhizatın işletme aktifine kaydedildiğini gösteren yasal defter kaydının birer örneğinin de ilgili finans kuruluşuna ibrazı şarttır.

Sanayi sicil kaydı için kapasite raporu istenen işletmelerce (halen sanayi sicil belgesini haiz olarak faaliyette bulunduklarına veya sanayi sicil belgesi için ilk defa başvurduklarına bakılmaksızın) ayrıca, istisna kapsamında kullanılan kredi ile alınan makine ve teçhizatın bulunduğu kapasite raporunun bir örneğinin finans kuruluşuna ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu belgenin de her halükarda kredinin kapandığı tarihi aşmamak kaydıyla, 4 ay içinde ibrazı şarttır. Sanayi sicil kaydı için kapasite raporu istenmeyen işletmelerden ise ayrıca kapasite raporu aranmayacaktır.

İstisna uygulanabilecek üst sınır

Yurt içi alımlarda istisna uygulanacak kredi tutarı, satış faturasında yer alan vergiler dahil tutarı aşamaz. Bu sınır ithalatta, ithalat işlemine ilişkin ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar ile ihracatçının düzenlediği fatura ve benzeri belgede yer alan bedelin toplamı olarak uygulanmaktadır.

Finans kuruluşlarının sorumluluğu

İlgili finans kuruluşları (bankalar ve finansman şirketleri) ancak işletme tarafından sunulan belgelerin doğruluğunu kontrol ettikten sonra istisna kapsamında kredi kullandırabilirler. Finans kuruluşları, kredi kullanım tarihinden itibaren lehe aldıkları paralara (faiz, komisyon, masraf vs.) BSMV istisnası uygulayacaklardır.

İstisna şartlarının ihlali

Yukarıda açıklanan yükümlülüklere riayet edilmeden istisna kapsamında kredi kullandırılması veya belirlenen belgelerin öngörülen sürelerde eksiksiz olarak finans kuruluşuna ibraz edilmemesi halinde, kredinin kullandırıldığı tarihten itibaren zamanında alınmayan verginin, vergi ziyaı cezası ve aylık % 1,4 oranında hesaplanan gecikme faizi ile birlikte tahsil edileceğini hatırlatmak isteriz. E&Y

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.