5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendi: “Bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır.”

Aynı fıkranın (i) bendi: “Özel sektör işverenlerinin yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak yurt içinden götürülen sigortalılar için, bu maddenin (f) bendine göre prime esas kazanç üzerinden ödenecek primin işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır.”

Örnek: Reşat Bey dükkanında 1 işçi çalıştıran bir işverendir. Reşat Beyin bu işçi için Kurum’a ödeyeceği sigorta priminin işveren payı teşvikten yararlanmadığı varsayımıyla hesaplandığında;

İşveren payı: % 20,5 (% 11 malûllük, yaşlılık, ölüm, % 7,5 Genel Sağlık Sigortası, % 2’de Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranı) olduğuna göre;

1.647,40 x % 20,5 = 337,64 TL olarak bulunacaktır.

Reşat Beyin söz konusu 5 puanlık prim indirimi teşvikinden yararlanması durumunda ödeyeceği sigorta priminin işveren payı hesaplandığında,

1.647,50 x % 15,5 = 255,36 TL olarak bulunacaktır.

Beş puanlık prim indirimi teşvikinin işverene kazandıracağı tutar ise 337,64 – 255,36 = 82,28 TL olacaktır. Bu tutar işçi sayısı arttığı zaman daha da artacak, işverene daha fazla katkı sağlayacaktır.

İkinci fıkrası, “On ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerlerine uygulanmak üzere, birinci fıkranın (ı) bendinde belirtilen ve Hazinece karşılanan puana, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden altı puana kadar ilave puan eklemeye, sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksini dikkate almak suretiyle ilave puan uygulanacak illeri ve uygulama süresini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.”

Belirtilen fıkra hükmünde öngörülen sigorta primi teşvikinden, 30.05.2013 tarihli ve 2013/4966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi dikkate alınarak üç ayrı bölgeye göre tespit edilen ve aşağıdaki tabloda belirtilen yerlerde faaliyet gösteren işyerlerinden, 10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektöre ait işyerlerinde uygulanmak üzere, malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi işveren hissesinde uygulanmakta olan beş puanlık prim teşvikine ilave olarak, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanmak üzere altı puan ilave edilmek suretiyle sigorta primi teşviki ile ilgili uygulama, 01.01.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden, 2013/Ocak ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden başlanmak üzere uygulanacaktır. Buna göre örneğimizdeki işveren Reşat Beyin yukarıdaki tabloda yer alan illerden birinde faaliyet göstermiş olsaydı sigorta primi işveren payının tutarı olan 337,64 TL’nin tamamı hazineden karşılanacak ve Reşat Beyin bir sigortalı için aylık belirtilen tutar kadar maliyet düşüşü olacaktır.

Mezkur Kanun hükmünün beşinci fıkrası ise “Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.” hükümlerini amirdir.

Diğer taraftan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun anılan Kanun maddesinin (ı) bendi hükmünün uygulamasına ilişkin usul ve esasları 2008/93 sayılı Genelge’ de açıklamaktadır. Adı geçen Genelge’ ye göre Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Kurum’a verilmesi gereken süre içinde, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları bulunmayan işverenlerin, aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde olmakla birlikte, sehven 5510 sayılı Kanun türünü seçmeden Kurum’a göndermiş olmaları veya müfredat kartlarındaki hatalı kayıtların düzeltme işlemlerinin yapılması amacıyla işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne müracaat etmeden 5510 sayılı Kanun türünü seçemeden göndermiş olmaları halinde, söz konusu işverenlerin, bahse konu aylık prim ve hizmet belgelerinden kaynaklanan sigorta primlerini yasal süresi içinde ödemiş olmaları kaydıyla, beş puanlık prim indiriminden yararlanabilecekleri açıklanmıştır.

Bahsi geçen Kanun hükümleri çerçevesinde öngörülen teşvik hükümlerinden işverenlerimiz faydalanmakta olup Kanun’un amacına uygun olarak istihdama katkı sağlanmaktadır. Ancak, bunun yanında söz konusu her hangi bir sigorta prim teşvikinden yararlanmamış, dolayısıyla aylık prim ve hizmet belgelerini kanun numarası seçmeksizin Kurumumuza gönderen işverenlerimizin de bulunduğu bilinmektedir. Bu işverenlerimizin sonradan sigorta primi teşviki kapsamında oldukları belirtilerek teşvikten yararlanmadıkları dönemlere ilişkin geriye yönelik gerek 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde öngörülen genel sağlık sigortası primlerinde beş puanlık prim indiriminden, gerekse 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen ilave altı puanlık indirimden yararlandırma talebinde bulundukları bir realitedir.

Bu bağlamda, sözü edilen ve örneklerle daha somut olarak ortaya çıkan bu teşvik uygulamalarından hiçbir şekilde yararlanmamış işverenlerimiz için çok önemli bir fırsat ortaya çıkmış bulunmaktadır. Sigortalı sayısının fazla olduğu işyerleri için hem sigortalı sayısına bağlı olarak alınacak tutar artacak; hem de geriye dönük talep söz konusu olacağından birikmiş bir yekûn ortaya çıkacaktır. Bunun da yanında işyerinin, tabloda yer alan illerden birinde olması durumunda ise hesaplanacak tutarı daha cazip hale getirecektir. Ertuğrul Gezen/Yaklaşım / Mart 2016 / Sayı: 279

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.