657 sayılı Devlet Memurları Kanunu(2)’nun 108. maddesi “Aylıksız İzin” başlığını taşımakta olup söz konusu düzenlemede;

“A) Memura, 105. maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine on sekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.

B) Doğum yapan memura, 104. madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir.

C) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, çocuğun ana ve babasının rızasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden itibaren, istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmi dört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir.

D) Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurt dışına gönderilen veya sürekli görevle yurt içine ya da yurt dışına atanan veya en az altı ay süreyle yurt dışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurt dışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.

E) Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği hâlinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Ancak, sıkıyönetim, olağanüstü hâl veya genel hayata müessir afet hâli ilan edilen bölgelere 72. madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz.

F) Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması hâlinde, on gün içinde göreve dönülmesi zorunludur. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen 10 gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılır.

G) Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır.” denilmektedir.

Diğer taratan, aylıksız izne ayrılan memurlar için en önemli husus söz konusu izin süresinde memurluk sıfatının devam ettiğidir. Yani aylıksız izin süresinde de memurlar, 657 sayılı Kanun’a tabi olup bu Kanun’un emir ve yasaklarına uymak zorundadırlar.

Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesine göre memurların yapamayacakları işler ise sıralı olarak ifade edilmiştir. Buna göre memurlar;

1- Türk Ticaret Kanunu’na göre tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamazlar,

2- Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamazlar,

3- Ticari mümessil veya ticari vekil veya kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar,

4- Mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamazlar,

5- Herhangi bir işyerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamazlar.

Bu bağlamda, hangi durumlarda aylıksız izin kullanılabileceği yer verilen madde hükmünde açık bir şekilde belirtilmektedir.

Kanun hükmünden anlaşılan diğer bir husus da aylıksız izin için öne sürülen mazeretin, aylıksız izin süresinden önce ortadan kalkması halinde Devlet memurunun 10 gün içinde göreve dönmesi zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu zorunluluğa uyulmamasının yaptırımı çok ağır takdir edilmiştir. Buna göre, izin almaya neden olan mazeretin ortadan kalkmasını halinde izleyen 10 gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılmaktadırlar.

Bununla birlikte aylıksız izinli olunan dönemde Devlet memurunun ayrıldığı kadro, görev ve unvanının çalıştığı Kurum’ca korunması gerekmektedir. Fahri Mahir DÜNDAR Yaklaşım / Ocak 2016 / Sayı: 277

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.