İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, banka kredisi ile ... Anonim Şirketi'nin % 99,9 hissesini satın aldığınızı, söz konusu firmanın da bu parayla şirketinizin % 48,70 hissesini satın aldığını belirterek, kredi faizi ile lehte ve aleyhte oluşan kur farkları için vergi uygulamalarının nasıl olacağı hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.

            KURUMLAR VERGİSİ KANUNU ve VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN

           5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı, Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinde ise ticari kazancın tespit edilmesi sırasında da Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine uyulacağı hükme bağlanmıştır.

            Gelir Vergisi Kanununun "İndirilecek Giderler" başlıklı 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde ise; ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

            5520 sayılı Kanunun "İstisnalar" başlıklı 5 inci maddesinde de, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlara yer verilmiş olup, üçüncü fıkrasında ise, iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilemeyeceği hükmü yer almıştır.

            Öte yandan, Vergi Usul Kanununun 258 inci maddesinde, "Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir." hükmüne yer verilmiştir.

            Aynı Kanunun 279 uncu maddesinde ise, hisse senetleri ile fon portföyünün en az %51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgelerinin alış bedeliyle, 280 inci maddesinde de yabancı para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçların borsa rayici ile değerleneceği, borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedelinin esas alınacağı, yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kurun Maliye Bakanlığınca tespit olunacağı hüküm altına alınmıştır.

            Buna göre, hisse senetleri alış bedeliyle, yabancı para ile olan senetli veya senetsiz borçların ise duruma göre borsa rayici, döviz alış bedeli veya Maliye Bakanlığınca tespit olunan kurlar ile değerlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, döviz cinsinden veya TL cinsinden borçlanılarak ya da kredi kullanılarak hisse senedi alınması nedeniyle katlanılan kur farkı, faiz, komisyon v.b. masrafların alış bedeline eklenmesi mümkün değildir.

            Bu hüküm ve açıklamalara göre, hisse senedi iktisabı için kullanılan kredilerle ilgili olarak değerleme gününe kadar hesaplanacak faizler ile değerleme günü itibariyle aleyte oluşan kur farklarının doğrudan gider yazılması, lehe oluşan kur farklarının ise doğrudan gelir yazılması gerekmekte olup kullanılan kredi dolayısıyla ortaya çıkan bu fer'i unsurların hisse senedinin alış bedeline eklenmemesi gerekmektedir.

            Öte yandan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kurumların, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunmaları durumunda, kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacağı ve alım, satım, imalat ve inşaat işlemlerinin, kiralama ve kiraya verme işlemlerinin, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemlerin her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirileceği hükme bağlanmış olup maddenin ikinci fıkrasında da ilişkili kişinin tarifi yapılmıştır.

            Bu çerçevede, söz konusu hisse senedi alımlarının, Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyat üzerinden gerçekleştirilmesi durumunda, kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacağı ise tabiidir.

            KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

            3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 1/1 inci maddesi ile Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

            Öte yandan, aynı Kanunun 17/4-g maddesi ile hisse senedi teslimi KDV den istisna edilmiştir.

            Buna göre, ... Anonim Şirketi'nin % 99,9 hissesini firmanızın banka kredisi ile satın alması işlemi, KDV Kanununun 17/4-g maddesi kapsamında KDV den istisna olduğundan, söz konusu işleme ilişkin lehte veya aleyhte oluşan farkları için KDV hesaplanmayacaktır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.