1. Giriş

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 18.3.2015 tarih, 2015/10 sayılı Genelge ile sigorta prim teşviklerinden geriye yönelik yararlanma talepleri hakkında yapılacak işlemler düzenlenmiştir.

Bu makalemizde işverenler tarafından yapılan bu tür başvuruların hangi durumlarda kabul edileceğini, hangi durumlarda ret edileceğini aktarmaya çalışacağız.

2.Teşvikler ve Kanuni Dayanakları Nelerdir?

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanan ve yazımıza konu olan teşviklerden;

5510 sayılı Kanunun; 81'inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesinden beş puanlık prim indirim, 81'inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine göre yurtdışına götürülen/gönderilen sigortalılar hakkında genel sağlık sigortası primlerinin işveren hissesinden beş puanlık prim indirim, 81'inci maddesinin ikinci fıkrasına göre on ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlere yönelik beş puanlık prim indirimine ilave altı puanlık sigorta primi teşviki uygulanmaktadır.

Ayrıca yatırımlarda Devlet Yardımı Hakkında Kararlar çerçevesinde işverenlere sağlanan sigorta primi teşviki 5510 sayılı Kanunun Ek 2'nci maddesinde, işsizlik ödeneği alan sigortalıları istihdam eden işverenlere yönelik sigorta primi teşviki 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50'nci maddesinin beşinci fıkrasında, genç ve kadın istihdamına yönelik sigorta primi teşviki 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 7'nci maddesinde, genç ve kadın istihdamı ile mesleki eğitimin özendirilmesine yönelik sigorta primi teşviki 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 10'uncu maddesinde, engelli sigortalıların istihdamına ilişkin sigorta primi teşviki 4857 sayılı İş Kanununun 30'uncu maddesinin altıncı fıkrasında, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik sigorta primi teşviki 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3'üncü maddesinde, kültür yatırım ve girişimlerinin desteklenmesine yönelik sigorta primi teşviki 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanununun 5'inci maddesinde düzenlenmiştir.

3.Teşviklerin Uygulamaları ve Geriye Dönük Yararlanma Talepleri

Yazımızda bahse konu olan teşviklerin uygulamalarında, bir sigortalı ay içerisinde birden fazla sigorta prim teşviki kapsamına girmesi durumunda işveren sigortalıyı tercih edeceği herhangi bir sigorta teşvikinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirecektir.²

Yani bir sigortalı için aynı ay içerisinde birden fazla sigorta prim teşvikinden yararlandırılma imkanı bulunmamaktadır.

Genelgede ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınarak işverenler çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili aylık prim ve hizmet belgelerini tercih ettikleri sigorta primi teşvikine ilişkin ilgili kanun numarasını seçmek suretiyle düzenleyip teşvikten yararlandıktan sonra sigorta primi teşvikinin uygun olan başka bir teşvikten yararlanması yönünde Sosyal Güvenlik Kurumu'na talepte bulunamayacağı kararı alınmış olup, bu şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan başvuruların işleme alınmayacağı belirtilmiştir.³

Yine genelgede yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararlar, Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu kapsamında yapılan taleplerin ne şekilde yapılacağı ve yapılan başvurula Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ne gibi bir işlem yapılacağı konusuna açıklık getirilmiştir.

Buna göre 5510 sayılı Kanunun Ek 2'nci maddesinde yer alan sigorta primi teşviki uygulamasında;

Ekonomi Bakanlığınca düzenlenen teşvik belgelerine istinaden Sosyal Güvenlik Kurumuna intikal ettirilen bilgilerin sisteme işlenmesinin ardından ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce/Sosyal Güvenlik Merkezince işverenlere teşvikten yararlanılmasına ilişkin bilgilerin resmi bir yazı ile bildirilecektir.

Ayrıca Ekonomi Bakanlığınca yatırım teşvik belgesi verilen bir işyerine birden fazla yatırım teşvik belgesinin verildiği durumlarda ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce/Sosyal Güvenlik Merkezince her bir teşvik belgesi için ayrı bir işyeri dosyası tescil edilecektir.

Yine aynı şekilde Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararlar kapsamında desteklenen tersanelerin gemi inşa yatırımlarında da teşvikten yararlanılacak her bir gemi için ayrı bir işyeri dosyası tescil edileceği belirtilmiştir.

Ayrıca 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ⁴ kapsamında sigorta prim teşvikinden yararlanacak işverenlerce, teşvikten yararlanmaya hak kazanıldığına ilişkin ilgili kurum, kuruluş, vakıf veya denetimle görevli şirketlerden alınan belgele ile birlikte Kurumumuzun ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yazılı olarak müracaat edilmesi, 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu kapsamında sigorta primi teşvikinden yararlanacak işverenlerce 'Kültür Yatırım Belgesi' veya 'Kültür Girişim Belgesi' ile kurumlar vergisi mükellefi olduklarına ilişkin ilgili vergi dairesinden alınan belgelerin sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine dilekçe ekinde ibraz edilmesi gerekmektedir.

4.Geriye Yönelik Teşvik Taleplerinin İstisnası

Söz konusu Kanunlar kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce/Sosyal Güvenlik Merkezince; teşvik belgelerine istinaden işyeri tescil işleminin yapılamaması veya geç yapılması, işverenlerce ibraz edilen belgelerin uygun görülmesine rağmen sisteme tanımlama işleminin yapılamaması veya geç yapılması, ilgili Bakanlıkça gönderilen bilgilerin işverenlere hiç bildirilmemiş veya geç bildirilmiş olması nedenleriyle işverenlerce, başka bir sigorta primi teşvikinden yararlanmak üzere ilgili kanun numaralarından verilen aylık prim ve hizmet belgeleri yerine ilgisine göre 25510/16322/26322/05746/ 15746/25225/55225 kanun numaralarından düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinin işleme alınmasına yönelik talepte bulunulması halinde, işverenin iradesi dışında oluşan bu durumlar nedeniyle ilgili kanunlar gereği geriye yönelik yararlanma talepleri, sonradan yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın işleme alınacağı ilgili genelge ile tüm Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce/Sosyal Güvenlik Merkezlerine talimatlandırılmıştır.

Ancak aynı genelgede genelgenin yayımı tarihinden önce sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine yapılan teşvik değişiklik talepleri hakkında bu genelge hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.⁵

Ayrıca "17.3.2015 tarihi ve öncesinde SGK' ya yapılan teşvik değişiklik taleplerine ilişkin dilekçe ekinde geriye dönük teşvikten yararlanılacak sigortalılara ilişkin iptal-asıl/ek nitelikteki aylık prim hizmet belgeleri bulunmasa dahi, dilekçede belirtilen talebe ilişkin iptal-asıl/ek nitelikteki aylık prim hizmet belgelerinin 18.3.2015 tarihi ve sonrasında verilmesi halinde ilgili teşvik kanunlarında belirtilen şartların da sağlanmış olması kaydıyla bu talepler de işleme alınmaktadır." ⁶

5. Sonuç

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan 2015/ 10 sayılı Genelge ile; Kurum tarafından çeşitli Kanunlar gereği uygulanan 10 farklı prim teşvikinden aynı ay içerisinde bir sigortalının şartları birden fazla teşvikten yaralanmaya uygun olsa dahi işveren tarafından seçilecek tek teşvikten yararlanma imkanı bulunmaktadır ve işverenler çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili aylık prim ve hizmet belgelerini tercih ettikleri sigorta primi teşvikine ilişkin ilgili kanun numarasını seçmek suretiyle düzenleyip teşvikten yararlandıktan sonra sigorta primi teşvikinin uygun olan başka bir teşvikten yararlanması şeklinde değiştiremeyeceği ve bu şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan başvuruların reddedileceği hükme bağlanmıştır.

Ancak işverenin iradesi dışında oluşan durumlar nedeniyle işverenlerce, başka bir sigorta primi teşvikinden yararlanmak üzere ilgili kanun numaralarından verilen aylık prim ve hizmet belgeleri yerine ilgisine göre 25510/16322/26322/05746/15746/25225/ 55225 kanun numaralarından düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinin işleme alınmasına yönelik talepte bulunulması halinde geriye yönelik yararlanma talepleri, sonradan yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın işleme alınacağı, genelgenin yayımı tarihinden önce yapılan teşvik değişiklik talepleri hakkında ise bu genelge hükümlerinin uygulanmayacağı söz konusu genelge ile duyurulmuştur. Coşkun Bilgin/Lebib Yalkın Yayımları

Kaynakça

• SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü'nün 18.3.2015 tarih, 2015/10 sayılı Genelgesi
• SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü'nün 29.6.2015 tarih, "Teşvik Değişiklik Talepleri" konulu Genel Yazısı

----------o----------

1. (1) 18.3.2015 tarihinde yayımlanmıştır.
2. (2) SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü'nün 18.3.2015 tarih, 2015⁄10 sayılı Genelgesi.
3. (3) SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü'nün 18.3.2015 tarih, 2015⁄10 sayılı Genelgesi.
4. (4) 12.3.2008 tarihli ve 26814 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
5. (5) SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü'nün 18.3.2015 tarih, 2015⁄10 sayılı Genelgesi.
6. (6) SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü'nün 29.6.2015 tarihli Genel Yazısı.

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.