1. Giriş

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 2 124. maddesine göre Ticaret şirketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir.

Bu Kanunda, kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır.

Şahıs şirketlerinde sorumluluk ortaklara yüklenmişken, sermaye şirketlerinde bu sorumluluk şirket tüzel kişiliği bünyesindedir. Hal böyle iken şahıs şirketlerinin ortaklarının sigortalılığı genel olarak şahısların vergi kayıtları ile ilişkili sona ermektedir. Sermaye şirketi ortaklarının sigortalılığı ise şirketin sona erme şekline bağlı olarak değişim göstermektedir.

Makalemizde, sermaye ve şahıs şirket ortaklarının sigortalılığının sona ermesi ve bildirimi detaylı olarak açıklanacaktır.

2. Şahıs Şirketleri

2.1. Kollektif şirket ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ile donatma iştiraki ortaklarının sigortalılıklarının sona ermesi ve bildirimi

Kollektif şirket ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ile donatma iştiraki ortaklarının sigortalılıkları vergi mükellefiyetlerinin bittiği tarihte sona erecek, bu tarih Gelir İdaresi Başkanlığı/vergi dairelerince, vergi mükellefiyeti terk işleminin tesis tarihinden itibaren en geç iki ay içinde Kuruma bildirilir. Vergi terk işlemlerinin iki aydan önce tekemmül ettirilmesi halinde işlemlerin tekemmül ettirildiği tarihten itibaren en geç 10 gün içerisinde Kuruma bildirilmesi zorunludur.

Örnek- Kollektif şirket ortağı olan ve 11/6/ 2012 tarihinde vergi mükellefiyeti sona eren sigortalı bay A'nın vergi dairesince vergi mükellefiyeti terk işlemi tesis edilip 3/7/ 2012 tarihinde tekemmül ettirilmiştir. Bu sigortalının Kuruma bildirimi tekemmül tarihinden itibaren 10 gün içerisinde vergi dairesince yapılması gerektiğinden en geç 13/7/2012 tarihine kadar (13/7/2012 tarihi dahil) yapılacak ve sigortalılık 11/6/2012 tarihi itibariyle sonlandırılacaktır.

3. Sermaye Şirketleri

3.1. Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıklarının sona ermesi ve bildirimi

Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları bu görevlerinin bittiği tarihte sona erecek, bu tarih şirket yetkililerince veya sigortalılarca en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir.

3.2. Limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının sigortalılıklarının sona ermesi ve bildirimi

Limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının sigortalılıkları hisse devrine ilişkin alınan ortaklar kurulu kararı ile hissenin devrine ilişkin tanzim edilen noter devir sözleşmesinin ve devrin pay defterine işlendiği sayfanın birer suretlerinin birlikte ibraz edilmesi veya hisse devri ticaret sicil memurluğuna tescil edilmiş ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla ortaklar kurulu karar tarihi itibariyle sona erecek, bu tarih sigortalılar veya şirket yetkililerince en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir.

Örnek- Limited şirket ortaklığı olan sigortalı bay A, 2/5/2012 tarihli noter devir sözleşmesi ile hissesinin tamamını devretmiştir. Ortaklar kurulunca devrin yapılmasına 10/5/2012 tarihinde muvafakat verilmiştir. Devrin pay defterine işlendiği tespit edilen sigortalının sigortalılığı ortaklar kurulu karar tarihi olan 10/5/2012 tarihi itibariyle sona erdirilecek, karar tarihi sigortalı veya şirket yetkilerince 20/5/2012 tarihine kadar Kuruma bildirilecektir.

4.İflâsın Açılmasına Mahkemece Karar Verilmesi

İflâsın açılmasına mahkemece karar verilen şirket ortaklarının sigortalılıkları, sigortalının talebi halinde mahkemenin karar tarihinde, sigortalının talebinin olmaması halinde ise mahkemece iflasın kapatılmasına karar verildiği tarihte sona erecek, bu tarih sigortalılar veya şirket yetkililerince, on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir.

Örnek- Limited şirketi iflâsına 3/5/2012 tarihinde mahkemece karar verilmiştir. Şirket ortağı sigortalı bay A söz konusu mahkeme kararını 8/5/2012 tarihinde Kuruma sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile intikal ettirmiş olup, sigortalılığı 3/5/2012 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.

Ancak iflâsın kapatılmasına mahkemece karar verildikten sonra sigortalılarca verilecek taleplerde sigortalılığın sonlandırılma tarihi mahkeme karar tarihinden geriye gitmeyecektir.

5.Tasfiyenin Açılmasına Mahkemece Karar Verilmesi

Tasfiyenin açılmasına mahkemece karar verilen şirket ortaklarının sigortalılıkları, sigortalının talebi halinde mahkemenin karar tarihinde, sigortalının talebinin olmaması halinde ise tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğunca tescil edildiği tarihte sona erecek, bu tarih ticaret sicil memurluğunca veya sigortalılarca en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir.

Örnek- Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket hakkında mahkemece 19/11/ 2012 tarihinde tasfiyenin açılmasına karar verilmiş ve bu karar 26/11/2012 tarihinde Kurumumuz kayıtlarına intikal ettirilmiştir. Şirketin komandite ortağı olan sigortalı, sigortalılığının sona erdirilmesi talebinde bulunması halinde sigortalılığı 19/11/2012 tarihinde sona erdirilecektir.

Ancak tasfiyenin kapatılmasına mahkemece karar verildikten sonra sigortalılarca verilecek taleplerde sigortalılığın sonlandırılma tarihi mahkeme karar tarihinden geriye gitmeyecektir.

6.Şirketin Tasfiyesine Ortaklar Kurulu Tarafından Karar Verilmesi

Şirketin tasfiyesine ortaklar kurulu tarafından karar verilmesi durumunda, şirket ortaklarının sigortalılıkları; talebi halinde tasfiyenin başlanmasına karar verildiği tarihte, sigortalının talebinin olmaması halinde ise tasfiyenin sonuçlandığına ilişkin tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğuna tescil edildiği tarihte sona erecektir. Bu tarihler sigortalılarca veya ticaret sicil memurluklarınca en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir.

Ancak tasfiyenin kapatılmasına tasfiye kurulunca karar verildikten sonra sigortalılarca verilecek taleplerde sigortalılığın sonlandırılma tarihi tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğuna tescil edildiği tarihten geriye gitmeyecektir.

7. Münfesih Duruma Düşen Şirketler

Münfesih duruma düşen şirketlerin ortaklarının sigortalılıkları, sigortalının talebi halinde şirketin münfesih duruma düştüğü tarih itibariyle sona erecek, bu tarih sigortalılarca sigortalının talebinin olmaması halinde münfesih duruma düşen şirketin tasfiyesinin sonuçlandığına dair tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğuna tescil edildiği tarihte sona erecek, bu tarih sigortalılarca veya ticaret sicil memurluklarınca, en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir.

8. Sonuç

Türk Ticaret Kanununda kendisine yer bulan, özellikle sermaye şirketlerinin ülkemizde ortaklar arasında yaşanan anlaşmazlık sebebiyle yıllarca faal bir şekilde ömrünü devam ettirdiği bilinmektedir.

Bu durum ortakların sigortalılık statülerini de olumsuz yönde etkilemekte, prim borcu bulunması durumunda sigortalı ve hak sahiplerini sosyal güvenceden yoksun bırakmaktadır.

Çalışmamızın şirket ortaklığı sona eren, ortaklığı devredilen, ortağı bulunduğu şirketin ticari ömrü son bulan sigortalılara yardımcı olmasını temenni ederim.  Ahmet ÖZCAN/Lebib Yalkın Yayımları

Kaynakça

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
• 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu

----------o----------

    (1) 16.06.2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

    (2) 14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.