Ramazanı vesile edelim, hem ihtiyaç sahiplerine yapılan yardımların vergilemesini hem de dini kurumlara yönelik yardımların vergilemesini ele alalım.

Gıda bankalarına bağış

Fakirlere yardım ulaştırmanın en kolay yollarından biri de gıda bankalarının kullanılması. Gıda bankaları aracılığıyla ramazan kolileri ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabildiği gibi belediye bünyesinde kurulan gıda bankaları aracılığıyla iftar yemekleri de verilebilmektedir.

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Gıda bankacılığı nedeniyle vergi avantajlarından yararlanılabilmesi için;

• Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması,
• Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda, temizlik, giyecek ve yakacak yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması,
• Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde olması,
• Bağışların şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılması,

gerekmektedir.

Gıda maddesi bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir. İhtiyacı bulunanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak gıda yardımlarının yukarıda belirtilen maddeler kapsamında yapılmış bağış olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

Gıda bankaları belediyeler tarafından da kurulabilmektedir.

Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Bununla beraber, dernek veya vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

KDV istisnası

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi KDV’den istisnadır.

Bağış mutlaka fatura ile belgelendirilir ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenir. Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içeren fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen KDV hariç) yazılır.

Faturada "İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır." ibaresinin yer alması zorunludur.

Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi bağışlarına ilişkin KDV istisnası kısmi istisnadır. Yani bu teslimin bünyesine giren KDV tutarının indirim konusu yapılması mümkün değildir. Bu nedenle, bağışlanan malların alımında/üretiminde yüklenilen KDV tutarının indirilecek KDV hesaplarından çıkarılması gerekmektedir.

Nakit para aktarımları ise herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığını teşkil etmediğinden KDV’nin konusuna girmemektedir, bu tutarlar üzerinden KDV hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır.

Doğrudan yardımlar

Gıda, temizlik, giyim ve yakacak maddesi bağışının ihtiyacı olanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığı ile yapılması halinde yukarıda belirtilen istisnalardan yararlanılamaz.

Şirketlerin doğrudan kendileri tarafından iftar verilmesi veya ramazan paketi dağıtıldığı durumlarda, yapılan harcamalar ticari kazancın elde edilmesi ile ilgili olmadığından vergi matrahının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınır. Ayrıca bağışlanan malın değeri üzerinden KDV hesaplanarak beyan edilmesi gerekir.

İşveren tarafından işletme çalışanlarına yardım yapılması halinde,  hem nakdi hem de ayni yardımlar ücret olarak vergilendirilmektedir.

Ramazan kolilerinin KDV dahil perakende satış bedeli kadar personele net menfaat sağlanmış olduğundan, bu tutar net ücret olarak dikkate alınarak brütleştirilerek gelir vergisi stopajına tabi tutulması gerekmektedir.

Malların işletme personeline yardım/hediye olarak verilmesi de KDV’ye tabi teslim sayılan hal olarak kabul edildiğinden ayrıca emsal bedel üzerinden KDV hesaplanarak beyan edilmesi gerekmektedir.

Din kurumlarına yardım

Dini hizmetleri geliştirmek ve devam ettirmek amacıyla yapılan harcamalar kurum kazancından indirilebilmektedir.

• Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan, mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası dolayısıyla yapılan harcamaların,
• Söz konusu tesislerin inşası için yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarına yapılan her türlü bağış ve yardımların,
• Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılmış mevcut ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan nakdi ve ayni bağış ve yardımların

tamamı kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir.

Sözü edilen tesislerin yapımı için bentte sayılan kuruluşlar dışında yer alan kamuya yararlı dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımlar ise genel hükümlere tabi olarak o yılki kurum kazancının %5’i ile sınırlı olmak üzere indirim konusu yapılabilecektir.

Düzenlemedeki "ibadethane" ve "yaygın din eğitimi verilen tesis" ifadeleri, Diyanet İşleri Başkanlığınca ibadethane sayılan yerler ile Diyanet İşleri Başkanlığı denetimine tabi olan ve din eğitimi verilen tesisleri kapsamaktadır.

Ayrıca, mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethanelerin umuma açık olması, inşasının mülki idare amirlerinin iznine istinaden gerçekleştirilmesi, inşa ve faaliyetine devam etmesi için yapılan bağış ve yardımların da yine mülki idare amirlerinin denetiminde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yaygın din eğitimi verilen tesisler için yapılan harcamaların da Diyanet İşleri Başkanlığı teşkilatınca denetlenmesi gerekmektedir.

Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası ve/veya faaliyetine devam etmesi amacıyla kurulmuş bulunan vakıf veya derneklere yapılan bağışlar, anılan kurumlardan alınan makbuzlara veya bunlar tarafından bankalarda açılan hesaplara yatırıldığına ilişkin alınan banka dekontlarına istinaden kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir. Onur Elele/E&Y

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.