Başta şirketler olmak üzere gerçek usulde verilendirilen mükelleflerin, faaliyetlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV’leri, kanunun 30. maddesinde sayılanlar hariç indirim konusu yapmaları mümkün bulunmaktadır. KDV indirimi, mükelleflere tanınan en temel haklardan birisidir. Ancak, bazı durumlarda yüklenilen KDV’nin tamamı veya bir kısmı, faaliyetlere ilişkin olarak yüklenilmiş olsa dahi indirim konusu yapılamamaktadır. KDV’nin kısmen veya tamamen indirim konusu yapılamadığı durumlardan birisi de, çalışanlara ticket vb. yollarla yemek yardımı sağlanmasıdır. 

Uygulamada, çalışanlara verilen yemek kartları karşılığında işverenler adına düzenlenen faturalarda gösterilen KDV’nin tamamının mı yoksa ücret sayılan kısma isabet eden kısmı hariç kalan kısmının mı indirim konusu yapılacağı veya KDV dahil fatura toplamının tamamının ücret kabul edilerek gelir vergisi stopajına mı tabi tutulacağı konusunda tereddütlerle karşılaşılmaktadır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; bu şekilde çalışanlara sağlanan menfaate ilişkin olarak yüklenilen KDV’nin ne kadarının indirim konusu yapılacağı hususu, bu menfaatin gelir vergisinden istisna olup olmamasına veya ne kadarlık kısmının istisna olduğuna bağlı olarak değişmektedir. Bir diğer ifade ile KDV indirimi, gelir vergisi istisnasına bağlı bulunmaktadır.

Yemek kartlarında gelir vergisi istisnası nasıl uygulanıyor?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/8. maddesinde, hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin (İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 2013 yılında 12 TL’yi aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakten yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.) gelir vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

İstisna uygulaması ile ilgili olarak yayımlanan 186 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde; işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatin bir günlük tutarı olarak tespit edilen bedele (2013 yılı için 12 TL.) KDV’nin dahil olmadığı, yani bu bedelin KDV hariç tutar olduğu açıklanmıştır. Günlük olarak belirlenen bu tutarın gelir vergisinden istisna tutulabilmesi için; 

• İşverenlerce yemek bedeli, doğrudan yemek verme hizmetini sağlayan veya bu işe aracılık eden kuruluşa ödenecek (hizmet erbabına ödenmeyecek), 
• Yemek bedelinin fiilen çalışılan günlere ait bir günlük tutarı KDV hariç 12 TL’yi aşmayacak veya aşması halinde 12 TL’lik kısmı istisnaya konu edilecek (fiilen çalışılmayan günler için de yemek bedeli ödenmesi halinde, bu ödeme istisna kapsamının dışında kalacak), 
• Yemek bedeli faturası işveren adına düzenlenecektir. Ancak, faturaya yemek yiyen hizmet erbabının adı ve soyadı ile yemek yediği gün sayısı bir liste halinde eklenecektir. 

Bu şartlar çerçevesinde işverenlerce, çalışanlarına ticket vb. yemek kartları verilerek sağlanan menfaatin fiilen çalışılan günlere ait günlük 2013 yılı için KDV hariç 12 TL’si gelir vergisinden istisna edilecektir. Yemek bedelinin bir günlük tutarının 2013 yılı için 12 TL’yi aşması halinde aşan kısım (aşan kısmın KDV’si dahil) net ücret olarak kabul edilerek, bu ücretin brütü hesaplanmak suretiyle vergilendirilecektir. 

Ticket yemek kartlarına ilişkin KDV’nin tamamı indirilebilir mi? indirilecek KDV tutarı nasıl ve neye göre tespit edilecek?

9 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin 8. bölümünde, personele işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi işleminin KDV’ye tabi olmadığı belirtilmiş, 186 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 3. bölümünde ise, 

• İşverenlerin civar lokantalar veya yemek verme hizmeti sağlayan yerlerden, personeline yemek vermek suretiyle sağladığı menfaatler için de bir günlük 2013 yılı için 12,00 TL yemek bedeline KDV'nin dahil olmadığı, gelir vergisinden istisna olan 12,00 TL yemek tutarına isabet eden KDV tutarının da işverenlerce indirim konusu yapılacağı,
• Yemek bedelinin 12,00 TL'yi aşması halinde, aşan kısmın (istisna tutarına isabet eden KDV hariç olmak üzere) net ödenen ücret olarak kabul edileceği,
  açıklanmıştır.

Dolayısıyla, çalışanlara ticket vb. yemek kartları ile sağlanan menfaatlerin fiilen çalışılan günlere ait 2013 yılı için günlük KDV hariç 12 TL’si gelir vergisinden istisna olduğundan, bu tutara ilişkin KDV’nin de indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Yani, günlük yemek bedelinin KDV dahil 12.96 TL’yi (12 TL. + 0.96 TL. KDV) aşmaması halinde, KDV indirimi yönünden herhangi bir sorun bulunmamakta, günlük istisna tutarı olarak belirlenen tutar üzerinden hesaplanan KDV indirim konusu yapılacaktır. 

Çalışanlara ticket vb. yemek kartları ile sağlanan menfaatlerin fiilen çalışılan günlere ait tutarın 2013 yılı için KDV hariç 12,00 TL.yi aşması (KDV dahil 12.96 TL.) aşması halinde, aşan kısım ve bu kısmın KDV’si net ücret olarak kabul edildiğinden, brüte iblağ edilerek gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Ücret ise KDV’nin konusuna girmediğinden, ücret olarak değerlendirilen bu kısma ilişkin KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün değildir. 

Nitekim konu ile ilgili olarak verilen bir özelgede,

“Firmanız tarafından çalışanlarınıza verilen yemek kartları için ödenen bedeller üzerinden (fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin en fazla 10,00 TL'lik (2013 yılı için 12 TL.) kısmına isabet eden) hesaplanan KDV tutarlarının indirimi mümkün bulunmaktadır.“

Şeklinde açıklama yapılmıştır. (GİB. Muğla VDB’nin 9/6/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.48.15.01-KDV8-92 sayılı özelgesi)

Örnek: 

İşveren (N), çalışanlarının her birine günlük KDV hariç 20 TL tutarında ticket vb. yemek kartı vermektedir. 

Buna göre, işveren, işçisi için hazırlayacağı ücret bordrosunda, yemek bedelinin günlük 12 TL’lik kısmını vergiden istisna ücret gösterecek, bu bedele ait (12 x %8 =) 0.96 TL tutarındaki KDV’yi ise indirim konusu yapacaktır. Geri kalan KDV dahil [21.60 - (12.00 + 0.96) =] 8.64 TL’yi de net ödenen ücret olarak kabul edip, bu ücretin brütünü hesaplamak suretiyle vergilendirecektir.

Sonuç olarak; çalışanlarına ticket vb. yemek kartları ile menfaat sağlayan işveren mükellefler sadece gelir vergisinden istisna olarak belirlenen günlük yemek tutarına (2013 yılı için 12 TL) isabet eden KDV’yi indirim konusu yapabilecekler, bu tutarı aşan kısma ait KDV’yi ise indirim konusu yapamayıp net ücret olarak dikkate alacaklarından, ileride cezai yaptırımlarla karşılaşılmaması bakımından özellikle bu hususa dikkat etmelerinde yarar görülmektedir. Yılmaz Sezer/Dünya Gazetesi

• Yemek parasının vergi ve SGK mevzuatı açısından değerlendirilmesi

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.