Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı, kazancın tespit usulü bakımından ikiye ayrılmaktadır; basit usulde gelir vergisine tabi olanlar ve gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar. Belirli şartları taşıyan mükellefler, gerçek usule oranla birçok avantajı olan basit usulde vergilendirilmektedir.

Basit usulde ticari kazanç; bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki fark üzerinden tespit edilmektedir.

Basit usule tabi olan yaklaşık 730 bin mükellefin bu ay sonuna kadar beyannamelerini vermeleri gerekiyor.

Avantajlar

Basit usulde vergilendirme kapsamında bulunan mükelleflere, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden farklı bir takım kolaylıklar sağlanmıştır.

Basit usulde vergilendirilenler; defter tutulmaz, vergi tevkifatı yapılmaz ve muhtasar beyanname verilmez, geçici vergi ödenmez, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri KDV’den istisnadır.

Ayrıca, Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi meslek mensuplarına da tutturabilirler.

Şartlar

Basit usule tabi olmak için kişinin kendi işinde bilfiil çalışması veya bulunması gerekir.

İşyerinin yıllık kira bedelinin toplamının; büyükşehir belediye sınırları içinde 2014 takvim yılı için 5.500 TL, diğer yerlerde 3.800 TL’yi aşmaması gerekir.

Ayrıca kişinin ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmaması gerekir.

Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının; 2014 takvim yılı için 77.000 TL’yi, yıllık satışları tutarının 2014 takvim yılı için 110.000 TL aşmaması gerekir.

Diğer işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının; 2014 takvim yılı için 38.000 TL’yi aşmaması gerekir.

Kimler yararlanamaz

Kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları, ödünç para verme işleriyle uğraşanlar, sarraflar ile kıymetli maden ve mücevherat alım satımı ile uğraşanlar, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan kişi ve kurumlara karşı inşaat ve onarma işini taahhüt edenler ile bu mükelleflere karşı derece derece taahhütte bulunanlar, sigorta prodüktörleri, her türlü ilan ve reklam işleriyle uğraşanlar veya bu işlere aracılık edenler, gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar, aracılık işi yapanlar, maden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları işletenler, şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip veya işleticileri basit usulde vergilendirilemez.

Bakanlar Kurulunca gerçek usulde vergilendirilmesi gerekli görülenler de basit usulde vergilendirilememektedir; örneğin, bazı büyükşehir belediye sınırları içinde her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar, her türlü emtia alım-satımı ile uğraşanlar, inşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar, motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarım işleriyle uğraşanlar, lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler, eğlence ve istirahat yerlerini işletenler bu kapsamdadır.

Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.

Kazancın beyanı

Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, yıllık beyanname Şubat ayının 25’ine kadar verilmektedir.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, yıllık beyanname 25 Mart’a kadar verilmektedir.

Ödeme

Yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisinin birinci taksiti 28 Şubat tarihine kadar, ikinci taksitin ise 30 Haziran 2015 tarihine kadar olmak üzere iki eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde Mart ayı içerisinde verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere, iki eşit taksitte ödenmektedir.

Belge düzeni

Basit usulde vergilendirilen mükellefler, hasılatları ile ilgili olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre fatura, perakende satış vesikaları ve ilgili mevzuatta sayılan diğer belgeleri düzenlemek ve kullanmak zorundadır.

Basit usule tabi mükelleflerin kullandıkları belgeler ve zarflar sadece Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından bastırılmaktadır.

Bu mükelleflerin kayıtları ister odalar bünyesinde oluşturulan muhasebe bürolarında tutulsun, ister kendileri tarafından tutulsun, kullanılacak belgeler bağlı oldukları oda veya birlikten temin edilecektir.

Basit usulde vergilendirilen mükellefler ikinci sınıf tüccarların tabi olduğu usul ve esaslar dahilinde belge düzenlemek durumundadırlar. Ancak basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yeni düzenlemeye intibak edebilmeleri ve gerekli hazırlıkları yapabilmeleri için; belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlemeleri, düzenlenen faturanın alıcıya ilişkin bilgiler yerine “........ tarihli toplam hasılat” ibaresinin yazılması, şeklinde kolaylık sağlanmıştır. Söz konusu uygulama, 31.12.2015 tarihine kadar yürürlüktedir.

Bu imkandan yararlanmak isteyen mükellefler (dolmuş işletenler hariç), müşterilerinin istemeleri halinde fatura veya perakende satış vesikası vermek zorundadırlar.

Kayıtların tutulması

Basit usule tabi mükelleflerin kayıtları, bağlı oldukları oda veya birlikler bünyesinde kurulan muhasebe bürolarında tutulmaktadır.

İsteyen mükellefler, kayıtlarını hiçbir izne gerek olmadan kendileri de tutabilmektedir. Bu takdirde, vergilendirme ile ilgili ödevlerin tamamı kendilerince yerine getirilecektir. İsteyen mükellefler ise kayıtlarını serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir gibi meslek mensuplarına tutturabilirler.

Mükellefler, satış ve hizmetleri için düzenledikleri hasılat belgelerini bir zarfta, faaliyetleri ile ilgili olarak mal ve hizmet alışları ile giderleri için aldıkları gider belgelerini başka bir zarfta toplayıp saklayacaklardır.

Değerlendirme

Basit usulde vergilendirme sisteminden önce yürürlükte bulunan götürü usulde vergilendirme sisteminde, mükelleflerin ticari işlerinden sağladıkları kazançları Maliye Bakanlığınca tanzim edilen cetvellerde belirtilen iş nevilerine göre götürü olarak tespit olunmaktaydı. Götürü usulde vergilendirilen mükellefler gerçek kazançları üzerinden vergiye tabi olmadıklarından, zorunlu tutulmasına karşın satın aldıkları mal ve hizmetler karşılığında belge almak için herhangi bir gayret göstermemeleri nedeniyle, ticari kazancın götürü usulde tespiti yöntemi kayıt dışı ekonomiyi besler hale geldiği kanısı yaygınlaşmıştı.

Kayıt dışı ekonominin kontrol altına alınması, belge düzeninin yerleştirilmesi ve vergilendirmede gerçek kazancın esas alınmasının sağlanması amacıyla ticari kazancın götürü usulde tespiti uygulaması kaldırılmış, belirli şartları taşıyan mükelleflerin ticari kazançlarının basit usulde tespit edilmesi esası getirilmiştir.

Ne var ki, basit usulde vergilendirilen kişilerin ayda ortalama 100 liradan daha az vergi ödemeleri göstermektedir ki, basit usul de öngörüldüğü gibi sağlıklı işlememektedir. Onur Elele

http://www.vergidegundem.com/tr_TR/blog?blogid=2629715

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.