Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde safi kazancın tespitinde indirilecek giderler arasında ilk bentte, “Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler” sayılmış olup, bu bende 01.01.1995 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere eklenen parantez içi hüküm ile ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetinde bulunan mükelleflere belgeleyemedikleri yurtdışı masraflarını, döviz olarak elde ettikleri hasılatlarının binde beşini geçmemek üzere, gider kaydedebilmeleri imkanı getirilmiştir. 

Bu götürü gider indirimi, bir istisna uygulaması olmayıp mükelleflerin gerçek kazançlarını tespit edebilmek için yurt dışında yaptıkları ancak belgeleyemedikleri harcamalarına karşılık olmak üzere getirilen bir düzenlemedir. İndirimin temel şartı giderin yurt dışında yapılmış olmasıdır.

Öte yandan, 1990’lı yılların ortalarından itibaren OECD bünyesinde yürütülen, “Uluslararası Yolsuzluk ve Rüşvetle Mücadelede İşbirliği” çalışmaları kapsamında üye ülke vergi mevzuatları “yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesini teşvik edebilecek” hükümler olup olmadığı açısından gözden geçirilmiş; Türkiye’nin de aralarında bulunduğu üye ülkeler ile üye olmayan 7 ülke tarafından “Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesi” imzalanmıştır. İzleyen süreçte bu ülkeler iç hukuklarında da gerekli düzenlemeleri yapmışlardır.

5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu’nun “Rüşvet” başlıklı 252. maddesinde de konu ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Bu kapsamda ülkeler arasında yapılan çifte vergilendirmeyi önleme veya ikili vergi anlaşmaları ile sağlanacak bilgi değişimi ile çeşitli kriminal suçlar, vergi suçları veya bu suçların vergisel boyutlarının ortaya çıkarılması imkanlar dahilindedir.

Bu itibarla, geçmişte yasal olmayan harcamalara imkan sağlandığı yönünde bir algı oluştursa da, yeni düzenlemeler de dikkate alındığında, söz konusu hüküm uyarınca indirim konusu yapılacak giderlerin taraf ülkeler mevzuatına uygun, yasal harcamalar olması gerektiği de izahtan varestedir. Nadir Öztürk Yaklaşım / Aralık 2014 / Sayı: 264