Gelir Vergisi Yönünden; Masraf yansıtmalarında tereddüt edilen konuların başını KDV çekse de Gelir ve Kurumlar Vergisi tevkifatı noktasında da mükellefler nezdinde soru işaretleri bulunmaktadır. Bu durumun örneğini teşkil eden bir özelgede mükellefin “…şirketinizin kuruluş aşamasında yapılan masraflarının ..... Hukuk Bürosu tarafından karşılandığı, .... Hukuk bürosu tarafından yapılan masraflara ait bedellerin İspanya'da mukim ......... grup firmasınca adı geçen hukuk bürosuna ödendiği, ........ Hukuk bürosu tarafından da serbest meslek makbuzunun yurt dışındaki grup firması adına düzenlendiği, İspanya mukimi firmanın ....... Hukuk bürosuna ödediği tutarları şirketinize fatura ettiği belirtilerek, İspanya mukimi Şirkete yapılacak ödemeden KDV ve Gelir Vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı…” sorusuna kurumlar vergisi yönünden şöyle cevap verilmiştir:

“.... Hukuk bürosu tarafından yurt dışında mukim firmaya şirketiniz için verilen hizmet serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılan bir hizmet olmakla birlikte yurt dışı mukimi söz konusu şirket Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar arasında yer almadığından bu safhada bu hizmet bedeli üzerinden tevkifat yapılmayacağı gibi, yurt dışında mukim firma tarafından şirketiniz için alınan bu hizmetin şirketiniz adına fatura edilmek suretiyle yansıtılması halinde, kaynağı serbest meslek faaliyeti kapsamında bir ödeme olsa da yurt dışı mukimi firma tarafından serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılmış bir hizmetten söz edilemeyeceğinden söz konusu yansıtma faturası karşılığı ödenen bedelin, yurt dışındaki mukim firmanın ticari kazancı olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup bu tutar üzerinden tevkifat yapılmayacaktır.”

Özelgede, mükellef kurumun Türkiye’de mukim bir hukuk bürosundan avukatlık hizmeti aldığı ve bu hizmete karşılık ödemelerin grubun ana şirketi olan İspanya’da mukim dar mükellef kurum tarafından ödendiği belirtilmiştir. Gelir İdaresi, İspanyol şirket tarafından yapılan masraf yansıtması işleminde, mükellef kurum tarafından yapılan ödemelerde kurumlar vergisi tevkifatı yapılmayacağı cevabını vermiştir. Söz konusu cevaba dayanak olarak ise İspanyol şirketin yaptığı masraf yansıtması işleminin asıl işlemden tamamen bağımsız ve yeni bir işlem olduğu, serbest meslek faaliyeti hizmeti olmadığı ve ticari kazanç olduğu hususu vurgulanmıştır.

KDV yönünden, Usul esasa mukaddemdir. Verginin tarh, tahakkuk, tebliğ ve tahsili gibi hususlarda usule dair mevzuları düzenleyen Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 3. maddesinde vergilendirmede muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu madde hükmü, vergi kanunlarının uygulanışı ve yorumlanmasında başlıca dikkate alınmalıdır. Masraf yansıtmaları özünde gelir elde etmeye yönelik bir işlem değildir. Masraf yansıtmalarında amaç, masrafın gerçek sahibi adına yapılan ödemelerde faturayı gerçek sahibine iletmektir. Üzerine herhangi bir kâr payı veya ücret koymadan aynı şartlarda yansıtılan masrafların ayrı bir ticari işlem olarak düşünülmemesi gerekir. Nitekim Gelir İdaresi masraf yansıtmaları esnasında düzenlenen faturalarda KDV uygulanıp uygulanmayacağı hususlarında işin mahiyetine bakarak görüş bildirmiştir. Örneğin, verilen bir özelgede “…müşterilerle yapılan sözleşmelere ait aslı vergiye tabi olmayan damga vergisinin bire bir olarak yansıtılması işlemi katma değer vergisine tabi değildir. Ancak bu aktarma sırasında masraf tutarını aşan bir bedel tahsil edilmesi halinde bu aşan kısım üzerinden genel oranda (%18) KDV hesaplanması gerekmektedir…”(1) ifadelerine yer verilerek asıl işlemin KDV’ye tabi olmadığı durumlarda masraf yansıtma faturalarında da KDV hesaplanmaması gerektiği vurgulanmıştır.

Yine bir başka özelgede “…aynı şantiyede şirket personeli dışında alt taşeron şirket çalışanlarının da yemek içecek hizmetinden yararlanması durumunda, taşeron firma elemanları adına yapılan yemek alkolsüz içecek bedellerinin taşeron firmaya aynen aktarılması, indirimli orana tabi işlem bedelinin aktarımı mahiyetinde olduğundan, düzenlenen faturalar % 8 oranında KDV’ye tabi olacaktır.”(2) ifadelerine yer verilerek asıl işlemin tabi olduğu vergi oranının dikkate alınması gerektiği açıklanmıştır.

Örnekleri çoğaltmak mümkün olsa da, özetle Gelir İdaresinin masraf yansıtmalarında KDV’ye bakışının, işin mahiyetinin esas alınması yönünde olduğu değerlendirmesi yapılabilir. Gelir İdaresi KDV hususunda vermiş olduğu özelgelerde masraf yansıtmalarını yeni ve ayrı bir işlem olarak görmemiş onun yerine asıl işlemin aktarımı olarak değerlendirmiştir. Yapılan asıl işlem KDV’ye tabi ise masraf yansıtma faturalarında da KDV hesaplanacak, KDV’ye tabi değil ise KDV olmadan masraf yansıtılması söz konusu olacaktır. Ayriyeten masraf yansıtma faturalarında asıl işlemde uygulanan KDV oranı dikkate alınacaktır. Cihan Deligöz/E-Yaklaşım / Kasım 2014 / Sayı: 263

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.