Bilindiği üzere, 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun 11.9.2014 tarihli ve 29116 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup, Kanunun 41, 53 ve 63 üncü maddeleri ile 5510 sayılı Kanunun 28 ve 97 nci maddelerinde değişiklik yapılmış ve Kanuna geçici 59 uncu madde eklenmişti.

Bu çerçevede, 6552 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeler sonucunda tahsis (emeklilik) uygulamalarında meydana gelen değişikliklerle ilgili olarak 2014/29 sayılı SGK Genelgesi yayımlanmıştır.

Bültenimizde 2014/29 sayılı Genelge’ de önemli olan hususlar özetlenecektir.

1) Maden İşyerlerinin Yeraltı İşlerinde Çalışanların Emeklilik Şartları

Maden işyerlerinin yeraltı işlerinde çalışanların yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanma koşulları sigortalılık başlangıç tarihlerine veya madende çalışmaya başladıkları tarihe göre belirlenmekte olup, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 2008/Ekim ayından sonra ilk defa Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak çalışmaya başlayanların aylığa hak kazanma koşulları Kanunun 28 inci maddesinin altıncı fıkrasına göre belirlenmektedir.

Söz konusu kimselere 55 yaş 20 yıllık sigortalılık süresi ve en az 7200 prim gün sayısı koşullarını yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.

Ancak, 6552 sayılı Kanunun 41 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan yaş koşulu 55 ten 50 ye indirilmiştir.

Buna göre, Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak 2008/Ekim ayından sonra çalışmaya başlayan sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanmasında; 50 yaş, 20 yıllık sigortalılık süresi ve en az 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartları aranacak ve bunlar hakkında Kanunun fiili hizmet süresi zammına ilişkin hükümleri uygulanacaktır.

Maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçen çalışmaların her 360 günü için 180 gün prim ödeme gün sayılarına eklenecek ve bu işlerde en az 1800 gün çalışmış olmak şartıyla gün sayılarına eklenen süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilerek daha erken emekli olmaları sağlanacaktır.

2) Manisa İlinin Soma İlçesinde Meydana Gelen Maden Kazası Sonucunda Ölen Sigortalıların Hak Sahiplerine Bağlanacak Ölüm Gelir/Aylıkları

6552 sayılı Kanunun 63 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 59 uncu madde ile Manisa ilinin Soma ilçesinde 13/5/2014 tarihinde meydana gelen maden kazasında ölenlerin SGK’ya olan her türlü borçlarının terkin edileceği, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında sigortalıya ilişkin koşulların, hak sahibi ana ve babalara ölüm gelir ve aylığı bağlanmasında yine Kanunda artan hisse koşulu dışında aranan diğer koşullar dikkate alınmadan işlemlerin sonuçlandırılacağı, Kanunda öngörülen primlerin eksik kısımlarının Maliye Bakanlığından Kurumca tahsil edileceği ayrıca, ölüm gelir/aylığı bağlanan ölen sigortalının eş ve çocuklarından birisi, eş ve çocuk yok ise kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişiye istihdam hakkının sağlanması öngörülmüştür.

Buna göre, 13/5/2014 tarihinde Soma’da maden kazasında ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında sigortalının 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün prim koşulunu yerine getirip getirmediğine ve prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlama işlemleri gerçekleştirilecektir.

Yine, anılan sigortalıların ana ve babalarına ölüm gelir/aylığı bağlanırken ana ve babanın 65 yaşın altında olması halinde artan hisse olup olmadığına bakılacaktır.

Ancak, bunun dışında;

- Ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisse,

- Her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması,

- Diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması,

şartları aranmayacaktır.

3) “Malûl” İbaresinin “Ağır Engelli” şeklinde değiştirilmesi

6552 sayılı Kanunun 41 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanunun Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları başlıklı 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan “malûl” ibaresi “ağır engelli” şeklinde değiştirilmiştir.

Söz konusu fıkrada, yaşlılık aylığı talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte birinin, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleneceği ve eklenen bu sürelerin emeklilik yaş hadlerinden de indirileceği öngörülmüştür.

6552 sayılı Kanunla yapılan düzeleme ile 5510 sayılı Kanuna göre malul sayılmaya esas olan çalışma gücündeki kaybın çocuklar yönünden tespitinde yaşanan sorunların ortadan kaldırılması amaçlanmıştır.

Zira, “malullük” ile “ağır engellilik” ibareleri aynı anlamı taşımamakta ve bu durumların tespitinde farklı yönetmelik hükümleri esas alınmaktadır.

6552 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeye istinaden, 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen çocukların ağır engellilik durumu bundan böyle “Özürlülük Ölçütü Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre tespit edilecektir.

4) PTT/Bankalarda Hareket Görmeyen Emekli Aylığı Hesaplarındaki Bekleme Süresi

5510 sayılı Kanunun 97 inci maddesinin dördüncü fıkrasında; “Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklarını tahakkuk ettirildiği tarihlerden itibaren aralıksız altı ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylıkları, gelir ve aylık bağlanma şartlarının devam edip etmediğinin tespiti amacıyla durdurulur.” Şeklinde düzenleme yapılmış olup, 6552 sayılı Torba Kanunun 53 üncü maddesi ile anılan fıkrada geçen “altı ay” ibaresi “on iki ay” şeklinde değiştirilmiştir.

Mevcut uygulamada emekli ve hak sahiplerinin bağlanan gelir ve aylıklarını herhangi bir nedenle aralıksız olarak altı ay boyunca tahsil etmemeleri durumunda, bankalar hareket görmeyen hesapları SGK’ya bildirmekte, SGK’da gelir ve aylıkları durdurmaktadır. Emekli veya hak sahiplerinin gelir/aylıklarının ödenmesi için müracaatı halinde ise, ödemeler yeniden yapılmaya başlanmaktadır.

Yapılan düzenleme ile emekli ve hak sahipleri adına gönderilen gelir/aylıkların bankalarca SGK’ ya bildirim süresi on iki aya çıkartılarak özellikle yurtdışında bulunma veya sağlık nedenlerinden dolayı gelir/aylıklarını altı aydan daha fazla süre alamayanların yaşadıkları mağduriyetlerin ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. pwc

İlgili Genelge metnine aşağıdaki bağlantı aracılıyla ulaşabilirsiniz:

• 6552 sayılı Kanunla 4/1-(a) Sigortalılarına İlişkin Tahsis Uygulamalarında Yapılan Değişiklikler ile ilgili SGK Genelgesi

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.