Ticari mal, üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın, kâr amacıyla alınıp satılan maldır. Ticari mal çok küçük bir eşya, kıymet olabileceği gibi, çok büyük bir değer ve sabit kıymette olabilir. Bu çerçeve işletmelerin satmak amacıyla aldığı binek otomobilleri ister kullanılmış olsun isterse kullanılmamış olsun ticari mal mahiyetindedir.

Ticari mallar Tekdüzen Hesap Planında 153-Ticari Mallar Hesabında izlenir ve bunların alımında yüklenilen KDV, indirim esasları dahilinde teslim aşamasında hesaplanan KDV’den indirilir. Ticari mallar için indirim yasağı zayi olma gibi haller sonucunda malın dolaşımdan çıkması veya teslimin kısmi istisna kapsamına olması gibi durumlarda söz konusudur.

KDV’yi benzeri diğer vergilerden ayıran en önemli özellik, bünyesinde indirim mekanizması bulunmasıdır. Bu mekanizma sayesinde nihai tüketici aşamasına kadar her aşamada sadece o aşamada yaratılan katma değer vergilenerek, mükerrer vergileme önlenmektedir. Bu nedenle mümkün olduğunca sistemde indirim mekanizması yoluyla kurulan zincirin koparılmaması gerekmektedir.

Tekdüzen Hesap Planı işletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların 254-Taşıtlar Hesabında izlenmesini öngörmektedir. Bu kapsamda işletme faaliyetleri kapsamında kullanılmak üzere alınan binek otomobillerinin de bu hesapta izlenmesi gerekmektedir. Genel olarak işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere alınan taşıtlar için yüklenilen KDV’de indirim konusu yapılır. Bu durumun istisnası KDVK’ nın 30/b maddesinde öngörülen indirim yasağıdır. KDV’de indirim yasağı uygulanan haller dikkate alındığında, binek otomobilleri için öngörülen indirim yasağını genel vergisel gerekçelerle izah etmek olanağı yoktur. Binek otomobilleri için getirilen indirim yasağı, bu araçların özel kullanımı ile işletme faaliyetleri için kullanımının bir arada olmasından ve olayın suiistimale açık bulunmasından kaynaklanmaktadır.

KDVK’ nın 30/b maddesinde yer alan indirim yasağı işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere alınan otomobiller için söz konusudur. Anılan madde de işletmeler için ticari mal mahiyetinde olan otomobiller için yüklenilen vergilerinde indirim yasağına konu edilmesi öngörülmüş olsaydı bu araçların ilk satışını yapan mükellefler içinde indirim yasağı uygulanması gerekirdi. Bu nedenle Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/b maddesi hükmü, kullanılmış olsa dahi ticari mal mahiyetinde olan otomobiller için yüklenilen verginin indirim yasağı kapsamına alınmasının gerekçesi olamaz. Sonuçta ticaret yapılan iktisadi kıymet yeni veya kullanılmış olsun binek otomobilidir ve KDV indirimi açısından ticari malın yeni veya eski olması arasında farklı uygulama yapılmasını gerektirecek herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Kullanılmış binek otomobillerin işletme faaliyetleri için mi alındığı yoksa satılmak amacıyla mı alındığı ayrımı, bu araçların işletme kayıtlarında yer aldığı hesaplar dikkate alınarak yapılabilir. Normal koşullarda işletmelerin faaliyetlerinde kullanmak amacıyla aldıkları kullanılmış otomobilleri 254-Taşıtlar Hesabına, satmak amacıyla aldıkları kullanılmış otomobilleri ise 153-Ticari Mallar Hesabına kaydetmeleri gerekir. Bu araçların alımında ödenen KDV’nin indirim esasları da binek otomobilinin kaydedildiği hesap esas alınarak belirlenebilir(3). Söz konusu hesapların farklı amaçlarla kullanılması ise vergi ziyaına neden olan bir yaklaşım olur ve her zaman vergi incelemesi yoluyla kolayca tespit edilebilir.  Mehmet Emin AKYOL Yaklaşım / Ağustos 2014 / Sayı: 260

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.