Vergi Usul Kanunu’nun 413. maddesi çerçevesinde, vergi durumları ve vergi uygulanması bakımından tereddüt edilen konular hakkında Gelir İdaresi’nden açıklama (özelge) istenebilmektedir.

Özelge talepleri için başvurular, Vergi Dairesi Başkanlığı bulunan illerde bu birimlere, bulunmayan illerde ise Defterdarlıklara yapılmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı merkezine doğrudan başvurma olanağı yoktur.

Özelge başvuruları, özelge talep formu ile yapılabilmekte, başvurulan birimler tarafından hazırlanan özelge taslağı GİB merkezine onay için gönderilmekte, onay süreci Özelge Komisyonu onayı ile sonuçlanmaktadır. Özelge Komisyonunca onaylanan özelgeler, otomasyon sistemi üzerinden yetkili birimlere aktarılmakta ve yetkili birimce imzalanarak özelge talep eden mükellefe gönderilmektedir.

Onaylanan özelgeler Gelir İdaresi’nin bütün yetkili birimlerinin görebildikleri bir havuza atılmakta ve özelge havuzunda örneği oluşan özelgeler için merkeze tekrar onaya gönderilmemektedir.

Gelir İdaresi’nce verilen özelgelerden özelliği olması nedeniyle seçilmiş olan bir kısmı zaman zaman Vergi Bültenleri’ne konu edilmektedir.

Son zamanlarda verilen özelgelerden önemli bazılarının özeti aşağıda yer almaktadır.

1. Özel Tüketim Vergisi Kanunu

Karayolları Trafik Kanunu’nda yapılan tanım değişikliklerine bağlı olarak ek ÖTV ödemesi aranır mı?

(11.04.2014 tarih ve 4 sayılı özelge)

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesindeki araç tanımlarında değişiklik yapılmasına bağlı olarak araç ruhsatının değiştirilmesine yönelik Emniyet Genel Müdürlüğü’nce yapılacak işlemler öncesinde ek ÖTV ödemesi aranmayacaktır.

Öte yandan, kayıt ve tescilli bir aracın ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde fiilen tadilat yapılmak suretiyle başka bir araca (Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 15/2-a maddesinde belirtilen araçlara) dönüşümünün yapılması halinde, ek ÖTV beyanı ve ödemesinin yapılması gerektiği tabiidir.

ÖTV'ye tabi mallar serbest bölgeye ihraç kayıtlı olarak teslim edilebilir mi?

(14.04.2014 tarih ve 916 sayılı özelge)

ÖTV'ye tabi malların (Kanun’a ekli I sayılı listedeki mallar hariç) Kanun’un 8/2 maddesine göre tecil-terkin uygulaması kapsamında ÖTV'si tecil edilmek suretiyle ihraç kayıtlı olarak serbest bölgedeki alıcılara teslim edilmesi mümkündür.

Ayrıca, bu kapsamda satın alınan malların serbest bölgeden aynen yurt dışına ihraç edilmesi durumunda, alım safhasında tecil edilen ÖTV'nin, malın serbest bölgeye girişinde düzenlenen gümrük beyannamesi ile birlikte “Serbest Bölgelerden Yapılan İhracat Teslimlerine İlişkin Bildirim” ve ihracata konu malların serbest bölgeye girişi ve çıkışıyla ilgili serbest bölge işlem formlarının aslı veya ilgili gümrük idaresi, noter ya da yeminli mali müşavir tarafından onaylı örneğinin vergi dairesine verilmesi suretiyle terkini mümkün bulunmaktadır.

Şüpheli hale gelen alacaklar nedeniyle tahsil edilemeyen ÖTV indirim konusu yapılabilir mi?

(14.04.2014 tarih ve 55 sayılı özelge)

Özel tüketim vergisi uygulamasında “indirim” müessesesi; özel tüketim vergisine tabi malların, yer aldıkları listedeki başka bir malın imalinde kullanılması durumu ile sınırlı olduğundan, yapılan şarap teslimleri nedeniyle hesaplanarak beyan edilen, ancak müşterilerin iflas etmesi veya işyerlerini kapatması nedeniyle tahsil edilemeyen ÖTV'nin mevcut mevzuat uyarınca indirim konusu yapılması veya silinmesi mümkün bulunmamaktadır.

İthali yapıldıktan sonra ihraç edilen mallara ait ödenen ÖTV’nin iadesi yapılabilir mi?

(21.04.2014 tarih ve 53 sayılı özelge)

ÖTV’si ödenmek suretiyle ithal edilerek distribütör firmaya teslim edilen ve distribütör firma tarafından perakende satışı yapılmadan (ambalajları açılmadan) iade alınan malların işlenmeksizin, tadilat yapılmaksızın veya imalat ya da sair sebeplerle kullanılmaksızın, herhangi bir hasar, bozulma vb. olmaksızın, aynen ithal edildiği gibi ihraç edilmesi ve ihracatın Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 5/1 maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak yapılması durumunda, bu malların ithalinde ödenen ÖTV'nin iadesi mümkün bulunmaktadır.

İthali yapıldıktan sonra kırılma, bozulma sebebiyle ihraç edilen veya imha edilen malların ÖTV’sinin iadesi mümkün müdür?

(21.04.2014 tarih ve 54 sayılı özelge)

ÖTV Kanunu’nda vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği safhadan sonra, ÖTV’ye tabi malların kırılma, bozulma ve benzeri nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi ve imha edilmesi nedeniyle, bu mallarla ilgili olarak ithalde veya yurtiçinde imalatçılardan temininde ödenen ÖTV’nin iade edilebileceğine yönelik herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.

Bununla birlikte, ithali yapılan malların kırılma, bozulma ve benzeri nedenlerle yurt dışındaki satıcı firmaya iade edilmesi halinde, ithalde ödenen ÖTV’nin 4458 sayılı Gümrük Kanunu çerçevesinde düzeltilmesi ve iadesinin mümkün olup olmadığı hususunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı görüşüne de başvurulması uygun olacaktır.

Koltuk sayısı 17+1 olan aracın, koltuk sayısı 17 (16+1) olacak şekilde tadil edilmesi sonucunda ek ÖTV tarhiyatı yapılır mı?

(22.04.2014 tarih ve 10 sayılı özelge)

ÖTV uygulaması bakımından 16 ila 25 kişi taşıma kapasitesi olan araçlar "midibüs" olarak değerlendirilmekte olup, 17+1 kişilik bir aracın kayıt ve tescilinden sonra, ilk iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde 16+1 kişilik olacak şekilde tadil ettirilmesi nedeniyle Kanun’un 15/2-b maddesi uyarınca ek ÖTV yükümlülüğü söz konusu olmayacaktır.

Tekne ve motorun farklı tarihlerde satın alınması halinde ÖTV matrahı nasıl hesaplanır?

(07.04.2014 tarih ve 747 sayılı özelge)

- Kayıt ve tescile tabi olan teknelerin (motorlu veya motorsuz), Kanun’a ekli II sayılı listede yer verilen deniz araçları kapsamında olması halinde, bunların ilk iktisap kapsamındaki teslimleri ÖTV’ye tabi olacaktır.

- Tek başına dıştan takma motorlar ÖTV Kanunu eki listelerde yer almadığından bunların teslimi ÖTV’ye tabi bulunmamaktadır. Ancak, ÖTV’ye tabi bir tekne ile beraber satılmakla birlikte ayrı teslim edilen veya faturası düzenlenen motorun ÖTV uygulaması yönünden tekneden ayrı olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla, söz konusu durumda ÖTV’nin matrahı, motor dahil tekne bedeli olacaktır.

- Satın alınan kürekli bir kayığın, sonradan motor eklenmek suretiyle 100 kilogramı geçen bir tekne haline getirilmek suretiyle kullanılmaya başlanması halinde, ÖTV’nin konusuna giren bir deniz taşıma aracı imal edilmesi nedeniyle söz konusu motorlu tekne için ÖTV beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda da ÖTV’nin matrahı, motor dahil tekne bedeli olacaktır.

2. Vergi Usul Kanunu

Şirket’in nevi değişikliğinde elektronik defter tutma ve elektronik fatura kullanma mecburiyeti bulunur mu?

(10.04.2014 tarih ve 360 sayılı özelge)

Şirket’in;

- Nevi (tür) değişikliği sonucunda limited şirketten anonim şirkete dönüşmesinin eski şirketin devamı niteliğinde olması,

- 421 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilen mecburiyet uyarınca, 2011 takvim yılında ÖTV Kanunu’na ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden mal alışlarının bulunması ve

- 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon TL brüt satış hasılatını aşmış olması,

nedeniyle, elektronik defter tutma ve elektronik fatura düzenleme zorunluluğu bulunmaktadır.

Elektronik faturaya geçiş tarihinin tespitinde, brüt satış hasılatının hesaplanmasında satış ıskontosu, fiyat farkı, satış iadeleri gibi faturalar dikkate alınmalı mıdır?

(17.04.2014 tarih ve 19 sayılı özelge)

Satış yapılan mallara ilişkin olarak Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden Şirket’e, fiyat farkı ve satış iadeleri adı altında kesilen faturalar mal alımı olarak nitelendirilemeyeceğinden ve Şirket’in anılan mükelleflerden başkaca bir mal alımı da gerçekleşmediğinden brüt satış hasılatı limiti aşılsa dahi elektronik fatura ve defter kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Spor kulübü derneğinin elektronik fatura ve elektronik defter kullanma zorunluluğu var mıdır?

(17.04.2014 tarih ve 999 sayılı özelge)

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden yahut Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 yılında mal alışının bulunması ve 31/12/2011 tarihi itibariyle belirlenmiş asgari brüt satış hasılatına sahip olunması durumunda; satın alınan malın türüne, fiyatına, miktarına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın elektronik defter ve elektronik fatura kullanma zorunluluğu oluşmaktadır.

Serbest bölgede elektronik defter tutma ve elektronik fatura düzenleme zorunluluğu var mıdır?

(05.05.2014 tarih ve 67 sayılı özelge)

Madeni yağ lisansına sahip olan ve/veya Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden mal alışları bulunan Şirket’in 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde belirtilen brüt satış hasılatlarına sahip olması durumunda e-fatura uygulamasına geçme zorunluluğu bulunmaktadır. Ayrıca, serbest bölgede bulunan şube tarafından Şirket’e ve diğer şirketlere ait olan Türkiye’deki gümrüksüz satış mağazalarına yapılan teslimler için muhatabın www.efatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup olmadığı kontrol edilecek; kayıtlı kullanıcı ise elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kağıt fatura düzenlenecektir.

Diğer yandan, işyerleri mali tablolarının hesap dönemi sonunda konsolide edilmeleri ve elektronik defter uygulamasında her bir iş yeri için ayrı ayrı defter tutulabilmesine imkan veren teknik standartların yayımlanması şartıyla Vergi Usul Kanunu’nun e-defter uygulaması hükümlerine uygun her şube için ayrı olarak elektronik ortamda defter tutulması mümkün bulunmaktadır.

Elektronik faturada yer verilmesi zorunlu bilgiler nelerdir?

(21.04.2014 tarih ve 56 sayılı özelge)

E-fatura sistemine dahil olacak şirketin e-fatura düzenlemesi esnasında; irsaliye tarihi ve numarası, alıcı bilgileri ile satılan mal ve/veya hizmete ilişkin bilgilere faturada yer vermesi zorunludur.

Ancak, mal ve/veya hizmet satılan müşterilerin talepleri doğrultusunda faturada yer verilmesi istenen siparişe ait numara, tarih bilgisi, ürün kodu, marka kodu ve bölge kodu gibi bilgiler seçimli olduğundan, bu bilgilere yer verilmesi Şirket’in tercihine bırakılmıştır.

Özel hesap döneminde elektronik defter uygulamasına geçiş ne şekilde yapılmalıdır?

(18.04.2014 tarih ve 432 sayılı özelge)

Elektronik defter uygulamasından yararlanma iznine sahip olunması halinde, ara dönemde de e-defter uygulamasına geçilebilmesi imkan dahilinde olmakla birlikte; 01.10-30.09 özel hesap dönemine tabi olarak 2014 yılında kullanılacak defterlerin Eylül 2013 tarihi içerisinde tasdik ettirilmesinin zorunlu olması ve elektronik defter uygulamasına 2014 takvim yılı içerisinde geçilmesi nedeniyle 01.10.2013-30.09.2014 özel hesap dönemine ilişkin olarak kullanılacak defterlerin notere kağıt ortamında tasdik ettirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Limited şirketten anonim şirkete dönüşen şirketin elektronik faturaya geçiş tarihi tespit edilirken, brüt satış tutarı olarak ne alınmalıdır?

(14.04.2014 tarih ve 52 sayılı özelge)

Şirket, nev'i değişikliği öncesindeki limited şirketin devamı niteliğinde olduğundan, 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ndeki tutarların hesabında; nev'i değişikliği yapmadan önceki limited şirketin brüt satışları ile nev'i değişikliğinden sonraki anonim şirketin brüt satışlarının toplamlarının dikkate alınması gerekmektedir.

Serbest bölge ve yurt dışı satış hasılatı elektronik fatura ve elektronik deftere geçişte brüt satış hasılatına dahil edilir mi?

(05.05.2014 tarih ve 39 sayılı özelge)

Brüt satış hasılatının hesaplanmasında, yurt içi ya da yurt dışı satış hasılatlarının değil Şirket’in 2011 yılı gelir tablosunda yer alan bütün satışları gösteren brüt satış hasılatının dikkate alınması gerekmektedir.

3. Diğer Vergi Kanunları

Kredi veren bankalara karşı doğmuş ve doğacak tüm borçların teminatını oluşturmak üzere, ana sözleşmenin teminatı nedeniyle düzenlenecek olan ‘Riskten korunma sözleşmelerinden doğan alacaklar ve sigorta alacakları alacak devri sözleşmesi’, ‘Alacak temliki sözleşmesine ilişkin tadil sözleşmesi (diğer alacaklar devir sözleşmesi)’ ve ‘Hissedar alacakları devir sözleşmeleri noter harcı ve damga vergisinden istisna mıdır?

(21.04.2014 tarih ve 58 sayılı özelge)

Muhtelif bankalardan kullanılan kredinin teminatına ilişkin olarak kredi borçlusu ile teminat temsilcisi sıfatını haiz banka şubesi arasında düzenlenen kağıtlara, teminat temsilcisinin aynı zamanda kredi verenler arasında yer aldığı hususu dikkate alınarak, kredinin teminatına ilişkin olması ve kredi borcu dışındaki sair borçları kapsayacak nitelikte genel mahiyetli ifadeler içermemesi kaydıyla damga vergisi ve harç istisnası uygulanması mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, “Alacaklılar arası sözleşme” ile “Alacaklılar arası sözleşmenin tadili sözleşmesi” 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 123. maddesi ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli 2 sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün 23 numaralı fıkrası kapsamında bulunmadığından harç ve damga vergisi istisnasından faydalandırılması mümkün bulunmamaktadır.

Adi ortaklığa kayıtlı geminin anonim şirkete aktif ve pasifiyle bütün olarak devredilmesi halinde gemi ve liman harcı aranır mı?

(26.05.2014 tarih ve 17 sayılı özelge)

Adi ortaklığın Gelir Vergisi Kanunu’nun 81/2 maddesinde öngörülen şartlar dahilinde bir anonim şirkete aktif ve pasifiyle bütün olarak devredilmesi halinde, bu durumun sermaye artırımı olarak değerlendirilerek, adi ortaklık adına kayıtlı geminin anonim şirkete devri nedeniyle gemi sicil ve liman başkanlıklarında yapılacak devir işleminden Harçlar Kanunu’nun 123. maddesine göre harç aranılmaması gerekmektedir.

TUGS’ a kayıtlı gemilerin şirkete ayni sermaye olarak konulması sırasında harç alınır mı?

(26.05.2014 tarih ve 1436 sayılı özelge)

Bir büyükşehir belediyesine ait gemilerin mülkiyetinin şirkete ayni sermaye olarak konulması amacıyla gerçekleştirilecek Harçlar Kanunu’na bağlı 7 sayılı tarife kapsamındaki işlemlerden harç aranmaması gerekmektedir.

Kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince arsa sahibi tarafından müteahhit adına yapılacak arsa payının devrinde tapu harcı matrahı nasıl hesaplanır?

(27.05.2014 tarih ve 1451 sayılı özelge)

“Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi”ne istinaden gayrimenkul malikleri tarafından peyderpey şirkete devredilecek gayrimenkullerin şirket adına tapuya tescil edilmesi işleminde, devre konu gayrimenkullerin emlak vergisi değerinden az olmamak üzere gerçek alım-satım bedeli üzerinden tapu harcı hesaplanması gerekmektedir.

Mahkeme kararı gereğince taşınmazın eski maliki adına yapılacak tapu tescil işleminde tapu harcı aranır mı?

(30.04.2014 tarih ve 9 sayılı özelge)

Mahkeme kararı gereğince taşınmazın eski maliki adına yapılacak tapu tescil işleminde Harçlar Kanunu’na bağlı 4 sayılı tarifenin I-13/c fıkrasına göre harç aranılması gerekmektedir.

Tapu kaydının iptal edilerek mükellef adına tesciline karar verilmesi durumunda tapuda yapılacak tescil işleminde hangi oranda harç ödenir?

(21.04.2014 tarih ve 7 sayılı özelge)

Gayrimenkulün tapuda tescil edilmesi işleminden, beyan edilecek devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere, devre konu gayrimenkulün işlem tarihindeki emlak vergisi üzerinden binde 20 oranında harç aranılması gerekmektedir.

Yukarıda özetlenen özelgeler ile diğer çok sayıda özelgenin tam metnine www.gelirler.gov.tr internet adresinin mevzuat bölümünden ulaşabilirsiniz. pwc

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.