Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi olmayan anonim şirketler ile limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin kâr payı avansı dağıtımında uyacakları usul ve esasları düzenlemek üzere 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 509/3 ve 644/1-b hükümlerine dayanılarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan "Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ" 9 Ağustos 2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi olan halka açık anonim şirketler açısından öngörülen([1]) ve 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu'nda hakkında açık bir düzenleme bulunmayan kâr payı avansı kurumu, TTK'nın verdiği yetkiye dayanılarak halka açık olmayan anonim şirketler (TTK 509/3), sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler (TTK 565/2) ve limited şirketler (TTK 644/1-b([2])) açısından bu Tebliğ ile düzenlenmiştir. Kâr payı avansı dağıtım şartları, ödenmesi ve yönetim organının görevlerine ilişkin bilgiler genel hatları ile aşağıda yer almaktadır. I. Kâr payı avansı dağıtımının ön şartları Şirketlerin kâr payı avansı dağıtabilmeleri için; 1. Ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması, 2. Genel kurul kararı alınmış olması, gereklidir. Tebliğ'de açık şekilde ifade edilmemiş olmakla birlikte şirket esas sözleşmesinde kâr payı avansı dağıtımına ilişkin hükme yer verilmesi de faydalı olacaktır. A. Ara dönem finansal tablolara göre kâr elde edilmiş olması 1. Ara dönem finansal tablolar Kâr payı avansı üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara dayanılarak dağıtılabilir. 2. Kâr elde edilmiş olması Kâr payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması gereklidir. 3. Dağıtılacak kâr payı avansı tutarı ve hesaplanması Dağıtılacak kâr payı avansı, oluşan ara dönem kârından, aşağıda yer alan tutarların indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kar payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. - Geçmiş yıl zararlarının tamamı (varsa) - Vergi, fon ve mali karşılıklar - Ayrılması gereken yedek akçeler (kanuna veya esas sözleşme uyarınca) - İmtiyazlı pay sahipleri için ayrılacak tutarlar (varsa) - İntifa senedi sahipleri için ayrılacak tutarlar (varsa) - Kâra katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarlar (varsa) Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kâr oluşması halinde dağıtılacak kâr payı avansı tutarı yukarıda belirtilenlerin yanı sıra önceki ara dönem veya dönemlerde ödenmiş olan kâr payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının hesaplanmasında Tebliğ'in ekinde yer alan tablodan yararlanılır. 2012 yılına ilişkin hesap döneminde kâr payı avansı dağıtacak şirketler, avans tutarının hesaplanmasında 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na göre düzenlenen bilançoları esas alır. Yönetim organınca düzenlenecek raporda, kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem bilançosunun gerçeğe uygun olarak düzenlendiği belirtilir. B. Genel Kurul kararı 1. Genel Kurul dönemi Kâr payı avansı dağıtılacak hesap dönemi içinde Genel Kurul toplanmalı ve kâr payı avansı dağıtımı için karar vermelidir. Tebliğ'in geçici 1. maddesinde 2012 yılına ilişkin hesap döneminde de kâr payı avansı dağıtılabileceği düzenlendiği için, kâr payı avansı dağıtılması için Genel Kurul bu yıl da toplanabilir. 2. Genel Kurul toplantı ve karar nisabı Kâr payı avansı dağıtılmasına yönelik Genel Kurulun toplantı ve karar nisapları şöyledir; a. Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler: Sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde kullanılması gerekir. b. Limited şirketler: Toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir. 3. Genel Kurul kararında belirtilmesi zorunlu olan bilgiler Şirket Genel Kurulunca kâr payı avansı dağıtımına karar verildiği durumda bu kararda ayrıca aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur. a. İlgili hesap dönemi sonunda, yıl içinde dağıtılan kâr payı avansını karşılayacak tutarda net dönem kârı oluşmaması durumunda, net dönem kârını aşan kâr payı avanslarının varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, serbest yedek akçe tutarının da dağıtılan kâr payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş olan kâr payı avanslarının yönetim organının[3] ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği b. İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda; — Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kâr payı avanslarının tamamının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği — Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, oluşan dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kâr payı avanslarından indirileceği, indirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kâr payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği. 4. Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümlerinin uygulanması 6 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile değiştirilen 1 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği uyarınca, hesap dönemi itibarıyla zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtılandan düşük çıkması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanacaktır. 5. İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kâr payı avanslarının mahsubu İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kâr payı avanslarının, ilgili olduğu yılın net dönem kârından mahsup edilmesi şarttır. Bu işlem yapılmadan, şirket genel kurulunca kâr payı dağıtılmasına ve kâr payı avansı ödenmesine karar verilemeyecektir. II. Kâr payı avansı ödemeleri Kâr payı avansının ödenmesinde aşağıdaki esaslara uyulur: a. Kâr payı avansı, dağıtım tarihleri itibarıyla ortaklara payları oranında ödenir. b. Kâr payı avansı, kârdan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. c. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenemez. d. Ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borçlu olmaları halinde söz konusu borç ortağa ödenecek kâr payı avansından mahsup edilir. e. Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen esaslara uyar. — Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilir. —Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam eder. — Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenir. III. Kâr payı avansı işlemlerinde yönetim organının görevleri Genel Kurul tarafından kâr payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi ve ara dönem finansal tablolara göre de kâr edilmiş olması halinde şirket yönetim organınca sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getirilir. a. Kâr payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanır ve bu raporda; — Kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem finansal tabloların Kanunun 515. maddesinde belirtilen dürüst resim ilkesine[4] uygun olarak hazırlandığı, — Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının Tebliğ'in 7. maddesine uygun olarak hesaplandığı, belirtilir. Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılır. b. Raporda tespit edilen kâr payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınır. c. Kâr payı avansı tutarları kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenir. Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvence yönetim organı tarafından alınır. İlgili hesap dönemi sonunda, yıl içinde dağıtılan kâr payı avansını karşılayacak tutarda net dönem kârı oluşmaması veya zarar oluşması halinde, fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim organınca yerine getirilir. IV. Avans kâr payı dağıtımı işlemlerinin vergilendirilmesi 5 Mayıs 2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 6 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile 1 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nin "15.6.6 Avans kar payı dağıtımı" başlıklı bölümü yeniden düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemede avans kar dağıtımının kurallarının belirlenmesi yerine, çeşitli mevzuat kapsamında avans kar payı dağıtımı yapılması durumunda ilgili kar payının vergileme usullerinin belirlendiği görülmektedir.
[1] 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu madde 15 ve Seri:IV, No:27 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Olan Halka Açık Anonim Ortaklıkların Temettü ve Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliğ. [2] Yeni TTK'nın ilk halinde limited şirketler açısından öngörülmemiş olan kâr payı avansı kurumu, iş dünyasının talepleri de gözetilerek, 6335 sayılı Kanun ile Yeni TTK'da yapılan kapsamlı değişiklikler ile limited şirketler açısından da öngörülmüştür. [3] Yönetim organı ibaresi; anonim şirketlerde yönetim kurulunu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiyi veya yöneticileri ifade etmektedir. [4] TTK'nın "Dürüst resim ilkesi" başlıklı 515. maddesi şöyledir: "‘Anonim şirketlerin finansal tabloları, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şirketin malvarlığını, borç ve yükümlülüklerini, öz kaynaklarını ve faaliyet sonuçlarını tam, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletmenin niteliğine uygun bir şekilde; şeffaf ve güvenilir olarak; gerçeği dürüst, aynen ve aslına sadık surette yansıtacak şekilde çıkarılır." ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. |
