5510 Sayılı Kanun'un 4'üncü maddesi gereğince, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar 4/a bendine tabi olarak (SSK) sigortalı sayılmışlardır. Yine aynı kanunun 6. maddesinde ise yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye'ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye'de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanların sigortalı sayılmayacakları öngörülmüştür.

Ülkemizin diğer ülkelerle imzaladığı ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde de iki ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak diğer ülkede geçici görevli ya da geçici görevli olmaksızın çalışmaları halinde hangi ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hükümler bulunmaktadır.

6/8/2003 tarihinden önce bir işveren emrinde çalışan ve Türk uyruklu olmayan kimseler hakkında kısa vadeli sigorta kolları, yazılı istekte bulunmaları halinde ise haklarında istek tarihinden sonraki ay başından itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulanmıştır.

4958 Sayılı Kanun'la 6/8/2003 tarihinden itibaren yabancı uyruklu sigortalılar isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlar, 1/10/2008 tarihinden itibaren de yine isteklerine bakılmaksızın 4/a bendi kapsamında (SSK) tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmalarına imkan sağlanmıştır.

2547 Sayılı Yükseköğrenim Kanunu, 2914 Sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu gereğince ülkemizde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden gelerek çalışan yabancı uyruklu öğretim elemanları, 31/10/1983 tarihli ve 16207 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına ilişkin 83/7148 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 12'nci maddesi gereğince 28/3/2006 tarihine kadar 506 Sayılı Kanun'un hastalık sigortası hükümlerine tabi tutulmuşlardır.

28/3/2006 tarihli ve 26122 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2006/11518 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile söz konusu madde değiştirilerek bu tarihten sonra bu kimseler tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlardır. 2008 yılı Ekim ayından itibaren de kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmalarına imkan sağlanarak uygulama devam ettirilmiştir.

2527 Sayılı Kanun gereğince ülkemize çalışmaya gelen Türk soylu yabancıların 2008 yılı Ekim ayından önceki ve sonraki sigortalılıkları hakkında yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.

İkili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerindeki hükümler gereğince, Türk soylu yabancılar dahil 2008 yılı Ekim ayı başından önceki ve sonraki sürelerde geldiği ülkelerde sigortalı olmayıp çalışma izni almak suretiyle ülkemizde çalışanlar hakkında;

1) Ülkemizle arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hakkında İsviçre ve İngiltere vatandaşları hariç, sosyal güvenlik sözleşmesinin yürürlük tarihinden, sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar hakkında ise çalışmaya başladıkları tarihten itibaren tüm sigorta kolları uygulanacaktır.

2) Sonradan Türk vatandaşı olanlar da vatandaşlığa geçtikleri tarihten itibaren ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklardır.

3) Ülkemize gelerek üniversitelerde çalıştırılan yabancı uyruklu öğretim elemanları hakkında 1 ve 2'nci maddelerde belirtilen hususlara göre işlem yapılacaktır.

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede kurulu bir kuruluş tarafından o kuruluş adına geçici süreyle çalışmaya gönderilenler 3/6/2011 tarihinden itibaren Türkiye'de 4/a kapsamında sigortalı sayılacaklarından işverenleri tarafından işe giriş bildirgeleri en geç 2/6/2011 tarihine kadar verilecektir. Geçici görevli olarak ülkemize çalışmaya gönderilen yabancı uyruklu sigortalıların durumları ayrıntılı olarak haftaya açıklanacaktır.

İbrahim Işıklı

http://www.dunya.com/%C4%B0brahim-i%C5%9Fikli_62_0_yazar.htm...