Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bu yıl Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre Türkiye’nin ihracatının yüzde 5,5, ithalatının ise yüzde 25,3 oranında artış gösterdiğini bildirdi.

TÜİK ve Gümrük Müsteşarlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verileri açıklandı.

Buna göre, 2010 Eylül ayında ihracat 8 milyar 950 milyon dolara, ithalat ise 15 milyar 650 milyon dolara çıktı. 2009 yılı Eylül ayında ihracat 8 milyar 481 milyon dolar, ithalat 12 milyar 485 milyon dolar olmuştu.

Bu yıl Eylül ayında dış ticaret açığı 6 milyar 700 milyon dolara ulaştı. Geçen yıl Eylül ayında 4 milyar 4 milyon dolar olan dış ticaret açığında yüzde 67 artış kaydedildi.

2009 Eylül ayında yüzde 67,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2010 Eylül ayında yüzde 57,2’ye geriledi.

TÜRKİYE’NİN İHRACATI, OCAK-EYLÜL DÖNEMİNDE, GEÇEN YILIN AYNI DÖNEMİNE GÖRE YÜZDE 12 ARTARAK 81 MİLYAR 884 MİLYON DOLARA YÜKSELDİ -İTHALAT YÜZDE 29,8 ARTARAK 130,5 MİLYAR DOLARA ULAŞTI -DIŞ TİCARET AÇIĞI YÜZDE 77,3 ARTIŞLA 48,6 MİLYAR DOLARA ÇIKTI -İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI, EYLÜL’DE YÜZDE 57,2’YE, OCAK-EYLÜL DÖNEMİNDE YÜZDE 62,7’YE GERİLEDİ

Türkiye’nin, bu yılın Ocak-Eylül dönemindeki ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artarak, 81 milyar 884 milyon dolara yükselirken, ithalatı yüzde 29,8 artarak 130 milyar 523 milyon dolara ulaştı.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) açıkladığı Eylül ayı geçici dış ticaret istatistiklerine göre, Ocak-Eylül döneminde, ithalattaki hızlı artışın etkisiyle, geçen yılın aynı dönemine göre, dış ticaret açığı yüzde 77,3 artarak 48 milyar 639 milyon dolara yükseldi.

Geçen yılın Ocak-Eylül döneminde yüzde 72,7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 62,7’ye geriledi.

Geçen yılın Ocak-Eylül döneminde 73 milyar 89 milyon dolarlık ihracat, 100 milyar 519 milyon dolarlık ithalat yapılmıştı. 2009 yılı Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı 27 milyar 430 milyon dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 72,7 düzeyindeydi.

EYLÜL AYI VERİLERİ

TÜİK’ e göre, bu yıl Eylül ayında ihracat, 2009’un aynı ayına göre yüzde 5,5 artarak 8 milyar 950 milyon dolar, ithalat yüzde 25,3 artarak 15 milyar 650 milyon dolar oldu.

Dış ticaret açığı da bu dönemde yüzde 67,3 artışla 6 milyar 700 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 57,2 düzeyinde gerçekleşti.

Geçen yıl Eylül’de 8 milyar 481 milyon dolarlık ihracat, 12 milyar 485 milyon dolarlık ithalat yapılmıştı. Söz konusu ayda dış ticaret açığı 4 milyar 4 milyon dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 67,9 olmuştu.

Verilere göre, Eylül’de, Ağustos ayına göre yüzde ihracat 4,7, ithalat ise yüzde 1,4 arttı.

TÜİK verilerine göre, 2009 ve 2010 Eylül ayları itibariyle dış ticaret rakamlarındaki gelişme şöyle:

                                               (Milyon Dolar)

                            EYLÜL       Değişim     Ocak-Eylül     Değişim

                       2009      2010    Yüzde     2009    2010     Yüzde

                      ------     ------   -----  --------- -------  -------

          İhracat      8,481      8,950     5,5    73,089   81,884   12,0

          İthalat     12,485     15,650    25,3   100,519  130,523   29,8

          Dış denge   -4,004     -6,700    67,3   -27,430  -48,639   77,3

          Karşılama

          oranı-yüzde   67,9       57,2     -        72,7     62,7      -

OCAK-EYLÜL DÖNEMİNDE, TÜRKİYE’NİN SERMAYE MALI İTHALATI YÜZDE 24, ARA MALI İTHALATI YÜZDE 32 ARTTI-TARIM VE ORMANCILIK ÜRÜNLERİ İTHALATI, YÜZDE 44,9 ARTARAK 4,7 MİLYAR DOLAR OLDU -İRAN’DAN İTHALAT YÜZDE 130,7, ÇİN’E İHRACAT İSE YÜZDE 54,5 ARTTI

Türkiye’nin ithalatının yüzde 70’den fazlasını oluşturan ara malı ithalatı, Ocak-Eylül döneminde yüzde 32 artarak 94 milyar 134 milyon dolara ulaştı.

Aynı dönemde, ithalatın yüzde 14,5’ini oluşturan sermaye malı ithalatı ise yüzde 24 artarak 18,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

TÜİK’in Eylül ayı itibariyle geçici dış ticaret verilerine göre, Ocak-Eylül döneminde tüketim malları ithalatı da yüzde 26,7 artarak, 17 milyar 65,9 milyon dolara yükseldi.

Ekonomik faaliyetlere göre ithalat kalemleri incelendiğinde, bu dönemde, tarım ve ormancılık sektörü ithalatının yüzde 44,9 artması dikkati çekti. Sektörde, ilk 9 ayda 4 milyar 785 milyon dolarlık ithalat yapıldı.

Ocak-Eylül döneminde, imalat sektörü ithalatı yüzde 29,8 artarak 102,3 milyar dolar, madencilik ve taşocakçılığı sektörü ithalatı yüzde 20,1 artarak 18 milyar dolara çıktı.

İçinde petrolün de bulunduğu mineral yakıtlar-yağlar ve müstahzarları ithalatı yüzde 25,6 artarak 27 milyar dolar, kazan, makina ve cihazlar ithalatı yüzde 21,4 artarak 14,8 milyar dolar, demir ve çelik sektörü ithalatı yüzde 45 artarak 11,7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Elektrikli makina, aksam ve parçaları ithalatı yüzde 21,7 artarak 10,4 milyar dolara yükseldi.

Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet sektöründe, Ocak-Eylül döneminde 8 milyar 593 milyon dolarlık ithalat, 10 milyar 61 milyon dolarlık ihracat yapılırken, net, 1 milyar 468 milyon dolarlık döviz girişi gerçekleşti.

Ocak-Eylül döneminde, en fazla ithalat artışı, yüzde 73,4 ile pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat ithalatında gerçekleşti ve geçen yılın 9 aylık döneminde 1,4 milyar dolar olan sektörün ithalatı 2,4 milyar dolara çıktı.

Bu dönemde, 6 milyar 742 milyon dolarlık kazan ve makina, 6,2 milyar dolarlık demir ve çelik, 5,6 milyar dolarlık örme giyim eşyası ve aksesuarları ihracatı yapılırken, metal cevheri, cüruf ve kül ihracatının yüzde 106,7 artarak 928 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmesi dikkati çekti.

ÇİN’E İHRACAT, İRAN’DAN İTHALAT ARTTI

Ocak-Eylül döneminde, BM’nin yaptırımları ile gündeme gelen İran’a, Türkiye’nin ihracatının yüzde 39,5 artarken, bu ülkeden ithalatın yüzde 130,7 artması dikkati çekti.

TÜİK verilerine göre, İran’a ihracat, geçen yılın aynı dönemlerine göre Eylül’de yüzde 56 artarak 228,6 milyon dolara, Ocak-Eylül döneminde ise yüzde 39,5 artarak 1 milyar 978 milyon dolara çıktı.

Türkiye’nin İran’dan ithalatı ise Eylül’de yüzde 145 artarak 769,2 milyon dolara, Ocak-Eylül döneminde yüzde 130,7 artarak 5 milyar 360 milyon dolara yükseldi.

Ocak-Eylül döneminde İran ile ticarette, 3 milyar 382 milyon dolar açık verildi.

Türkiye’nin en fazla dış ticaret açığı verdiği ülkelerden biri olan Çin’e yönelik ihracat, Ocak-Eylül döneminde yüzde 54,5 artarak 1 milyar 639 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, ithalat yüzde 38,2 artarak 12 milyar 287 milyon dolara ulaştı ve bu ülke ile dış ticarette 10,6 milyar dolar açık verildi.

Yine Türkiye’nin en fazla dış ticaret açığı verdiği ülkelerden olan Rusya’ya, bu dönemde ihracat yüzde 43,6 artarak 3,2 milyar dolara çıkarken, bu ülkeden ithalat, yüzde 10,5 artarak 15,2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti ve ikili ticarette 12 milyar lira açık oluştu.

Türkiye’nin dış ticaretinde ilk sıralarda yer alan Almanya’ya, Ocak-Eylül döneminde 8,1 milyar dolar ihracat, bu ülkeden 12,1 milyar dolarlık ithalat yapıldı ve yaklaşık 3,9 milyar dolarlık ticaret açığı verildi.

Ülke grupları itibariyle dış ticaret verileri incelendiğinde, ihracatın yüzde 46’sının yapıldığı AB’ye ihracatın yüzde 14,8 artarken, bu ülkelerden ithalatın yüzde 25 artarak 50 milyar 365 milyon dolara yükseldiği ve AB ile 9 aylık ticarette 12 milyar 554 milyon lira açık verildiği belirlendi.

AB dışındaki ülkelere bu dönemde yapılan ihracat yüzde 9,8 artarak 42,5 milyar dolara yükselmesine karşın ithalattaki artış yüzde 33,6 oldu ve 79,5 milyar dolara ulaştı.

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ülkelerinden ithalat, bu dönemde yüzde 88,3 artarak 9,2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu ülke grubunun toplam ithalat içindeki payı yüzde 4,9’dan yüzde 7,1’e çıktı. Bu ülke grubunun toplam ihracat içindeki payı da yüzde 5,8’den yüzde 6,4’e yükseldi.

TÜİK verilerine göre, 2009 ve 2010 Ocak-Eylül ayları itibariyle ihracat ve ithalatın mal gruplarına göre değişimi şöyle:

                  İTHALAT OCAK-EYLÜL  DEĞİŞİM  İHRACAT-OCAK-EYLÜL  DEĞİŞİM

                   2009    2010       yüzde    2009      2010       yüzde

                  ------   ---------  -------  -------  --------   ------  

Sermaye malı       15,268    18,936    24,0     7,866    8,534       8,5   

Ara  malı          71,317    94,134    32,0    36,207   40,708      12,4

Tüketim malı       13,470    17,065    26,7    28,596   32,217      12,7

Diğerleri             462       385   -16,5       419      425       1,5

TOPLAM            100,519   130,523    29,8    73,089   81,884      12,0

(aa)