Vergi ve Gümrük Uyuşmazlıkları İçin Vergi Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri, Danıştay Nezdinde Açılabilecek Davalar, Vergi ve Gümrük Yargılama Şemaları
Vergi mahkemeleri vergi yargısında ilk derece mahkemesi olarak görev alırlar. Ülkemizin idari ve ekonomik yapısı gözetilerek iş yoğunluğu yüksek olan illerde kurulan vergi mahkemeleri mükelleflerin vergi davalarını açarken başvurdukları genel görevli kurumlardır.
Ceza ihbarnamelerine karşı 30 gün; ödeme emirlerine karşı ise 7 gün içinde mahkemeye başvurmak gerekmektedir.
Vergi mahkemesi bir başkan ile yeteri sayıda üyeden, mahkeme kurulları ise başkan ile iki üyeden oluşur. Mahkeme heyeti uyuşmazlığı inceleyecek ve karara varacaktır. Vergi Mahkemesi kararlarına karşı temyiz yolu açıktır.
Bölge İdare Mahkemeleri
Bölge idare mahkemeleri, vergi mahkemelerinin yürütmenin durdurulması hakkındaki karaları ve tek hakimle verdiği nihai kararları itiraz üzerine incelemekle görevlidir.
Vergi mahkemelerinin yürütmenin durdurulması hakkındaki karalarına karşı 7 gün; tek hakimle verilen nihai kararlara karşı 30 gün içinde itiraza başvurmak gerekir. İtiraz süresi, kararın ilgiliye tebliğinden itibaren hesaplanacaktır.
Bölge idare mahkemelerinin itiraz üzerine verdiği kararlar kesindir. Bu kararlara karşı Danıştay’a temyiz başvurusu yapma imkanı yoktur.
Danıştay
Danıştay’ın temelde iki fonksiyonu vardır. Hem İdarenin genel düzenleyici işlemlerinde danışma ve inceleme mercii olarak hem de vergi ve idare mahkemelerinin verdiği kararları inceleyecek temyiz mercii olarak görev yapar.
Danıştay, onbiri dava dairesi, ikisi idari daire olmak üzere toplam 13 daireden oluşur. Yargı görevi ifa eden 11 daireden vergi yargısında görev alan dairelerin görev dağılımları aşağıdaki gibidir:
• 3. Daire: Gelir, Kurumlar ve Vergi Usul Kanunu ile 6183 Sayılı Kanun’a ilişkin davalar
• 4. Daire: Gelir, Kurumlar ve Vergi Usul Kanunu ile 6183 Sayılı Kanun’a ilişkin davalar
• 7. Daire: Gümrük ve gider vergileri ile ithale ilişkin vergilere, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, motorlu taşıtlar ve taşıt alım vergilerine, veraset ve intikal vergisine, 6183 Sayılı Kanun’a, damga vergisine ve dış seyahat harcamaları vergilerine ilişkin davalar
• 9. Daire: Katma değer vergisine, emlak vergisine ve emlak alım vergisine; gayrımenkul kıymet artış vergisine, köy, belediye ve özel idare vergi, resim, harç payları ile bunların diğer gelirlerine ve bunlara ait tarifelere, Harçlar Kanunu’na ve 6183 Sayılı Kanun’a ilişkin davalar
Danıştay’da bu dairelerin dışında Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu ve Danıştay İçtihatları Bileştirme Kurulu adlarında iki ayrı kurul daha vardır. Bu dairelerden ilki vergi mahkemelerinin ısrar kararlarını ve Danıştay’ın ilk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı davalarda vergi dava dairesi tarafından verilen kararları inceler.
Danıştay İçtihatları Bileştirme Kurulu’nun görevi ise Danıştay’daki tüm kurumlar arasında oluşabilecek farklı kararları tek görüş altında toplamak, kısaca “içtihatları birleştirmek”tir. Bu kurulun almış olduğu kararlar vergi mahkemelerinin aynı konuda görecekleri davalarda bağlayıcı nitelik taşır.
Vergi Mahkemesi’nin verdiği kararları Danıştay nezdinde temyiz etmek için kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay’a başvurulması gerekir.
