Türk Ticaret Kanunu'nun 397. maddesinin dördüncü fıkrasında, Kanun'un 398. maddesi kapsamında bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmesine ilişkin düzenleme yer almaktadır. Bu hüküm kapsamında 23.01.2013 tarihli ve 28537 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız denetime tabi olacak şirketler belirlenmişti.

Buna göre;

- Tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte belirlenen ölçütlerden en az ikisini (iki hesap dönemi üst üste) sağlayan şirketlerin,

- Ek (I) sayılı liste kapsamında yer alan şirketlerin,

- Tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte belirlenen ölçütlerden en az ikisini (iki hesap dönemi üst üste) sağlayan Ek (II) sayılı listede yer alan şirketlerin,

bağımsız denetime tabi tutulması öngörülmüştü.

Tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte bağımsız denetime tabi tutulması için belirlenen söz konusu ölçütler, ilgili Karar'da;

a) Aktif toplamı yüz elli milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı iki yüz milyon ve üstü Türk Lirası,

c) Çalışan sayısı beş yüz ve üstü,

olarak belirlenmiş; şirketlerin, belirtilen bu üç ölçütten en az ikisinin sınırlarını art arda iki hesap döneminde aşmaları durumunda müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetime tabi olacakları ifade edilmişti.

2014 yılında kapsam genişletildi.

14.03.2014 tarihli ve 28941 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2014/5973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız denetime tabi olacak şirketlere ilişkin üç ölçüt ile Karar'ın (II) sayılı listesinin altıncı sırasında sayılan şirketlere ilişkin üç ölçüt aşağıdaki gibi değiştirilmişti:

a) Aktif toplamı yetmiş beş milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı yüz elli milyon ve üstü Türk Lirası,

c) Çalışan sayısı iki yüz elli ve üstü.

2015 yılında da kapsam genişletildi.

01.02.2015 tarihli ve 29254 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2014/7149 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız denetime tabi olacak şirketlere ilişkin üç ölçüt ile Kararın (II) sayılı listesinin üçüncü, dördüncü ve altıncı sırasında sayılan şirketlere ilişkin üç ölçüt aşağıdaki gibi değiştirilmişti:

a) Aktif toplamı elli milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı yüz milyon ve üstü Türk Lirası,

c) Çalışan sayısı iki yüz ve üstü.

Son düzenleme: 1 Ocak 2016'dan itibaren bağımsız denetimin kapsamı yine genişletildi.

19 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete' de yayımlanan 2016/8549 sayılı Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar ile 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 3. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

a) Aktif toplamı kırk milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı seksen milyon ve üstü Türk Lirası,

Aynı karara ekli (II) sayılı listenin birinci ve yedinci sırasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

a) Aktif toplamı otuz milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı kırk milyon ve üstü Türk Lirası,

Aynı karara ekli (II) sayılı listenin ikinci sırasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

a) Aktif toplamı kırk milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı altmış milyon ve üstü Türk Lirası,

Aynı karara ekli (II) sayılı listenin üçüncü, dördüncü ve altıncı sırasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

a) Aktif toplamı otuz milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı almış milyon ve üstü Türk Lirası,

Yapılan bu son değişiklikle;

- Tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte belirlenen ölçütlerden en az ikisini sağlayan şirketler (Karar'ın 3. maddesinin birinci fıkrası),

- Sermayesinin en az % 25'i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler (Karar'ın (II) sayılı listesinin birinci sırası),

- Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler (Karar'ın (II) sayılı listesinin ikinci sırası),

- Kaynak tahsisi içermeyen yetkilendirme sahibi şirketler ile çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 15.1.2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5.11.2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 1521. maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu denetimine tabi olan şirketler (Karar'ın (II) sayılı listesinin üçüncü sırası),

- 20.2.2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 18.4.2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu, 4.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve 2.3.2005 tarihli ve 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazlar (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren lisans, sertifika veya yetki belgesi sahibi şirketler ( 4046 sayılı Kanun hükümlerine tabi Kamu İktisadi Teşebbüsleri hariç)(Karar'ın (II) sayılı listesinin dördüncü sırası),

- Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli anasözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dahil) iştirakler ve şirketler hariç olmak üzere, Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonu'nun iştirakleri ile Mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında Fon tarafından denetimi ve yönetimi devralının şirketler (Karar'ın (II) sayılı listesinin altıncı sırası),

- 8/6/1984 tarihli 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin en az % 50'si belediyelere ait olan şirketler (Karar'ın (II) sayılı listesinin yedinci sırası)

yukarıda belirtilen ilgili ölçütlerden en az ikisinin sınırlarını art arda iki hesap döneminde aşmaları durumunda müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetime tabi olacaktır. Söz konusu karar 1 Ocak 2016 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Son düzenleme de dikkate alındığında, 1 Ocak 2013 tarihinden bu yana bağımsız denetim ölçütleri değişikliğe uğrayan şirketler ve ilgili ölçütler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Kararın 3. maddesinin birinci fıkrasında yer alan şirketler:

(II) sayılı listenin birinci ve yedinci sırasında yer alan şirketler:

(II) sayılı listenin ikinci sırasında yer alan şirketler:

(II) sayılı listenin üçüncü ve dördüncü sırasında yer alan şirketler:

(II) sayılı listenin altıncı sırasında yer alan şirketler:

E&Y