Yer verilen Kanun hükümlerinde açıkça görüleceği üzere hak sahibi çocuklara aylık bağlanması için iki temel şart öne çıkmaktadır. Bunlar; “çalışmama” veya “kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olmak” şartlarıdır. Aynı madde hükmünde “çalışmama” şartına dair istisnaların da öngörüldüğü görülmektedir. Bu doğrultuda, adı geçen Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentlerinde belirtilen çalışma şekilleri bahse konu istisnai durumlardır. Belirtilen bent hükümlerinde geçen çalışma türleri tek tek açıklanacaktır. Buna göre;

5510/md. 5-1, a bendinde belirtilen çalışma; Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortasına tabi çalışmalardır.

5510/md. 5-1, b bendinde belirtilen çalışma; 05.06.1986 tarih ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda(3) belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortasına; meslek liselerinde okumaktayken veya yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrencilerle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun(4) 46. maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 82. maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katından fazla olmayanlarınsa iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi çalışmalardır.

5510/md. 5-1, e bendinde belirtilen çalışma ise Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin çalışmalarıdır.

Dolayısıyla, zikredilen bent hükümlerinde geçen çalışma şekilleri hak sahibi çocuklara ölüm aylığı bağlanmasına engel değildir. Bununla birlikte, tabi olarak yine bu çalışma şekilleri bağlanmış olan aylıkların kesilmesine de neden olmamaktadır.

Konuya dair örnek verilecek olursa;

Örnek: Mustafa, emekli Hamdi Beyin üniversitede okuyan oğludur. Mustafa üniversitede okumakla birlikte tüm sigorta kollarına tabi olarak bir işte çalışmaktadır. Hamdi Beyin vefatı halinde hak sahibi olan Mustafa’ya tüm sigorta kollarına tabi olan çalışmasından  dolayı aylık bağlanamayacaktır.

Şayet Mustafa, tüm sigorta kollarına tabi olarak değil de 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 46. maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalışıyor ve kısmi süreli bu çalışmasının karşılığı olarak, 5510 sayılı Kanun’un 82. maddesine göre prime esas günlük kazancın alt sınırının 30 katından az bir ücret alıyor olsaydı bu çalışması Mustafa’nın ölen babasından dolayı ölüm aylığı almasına engel olmayacaktı. Çünkü, söz konusu çalışma şekli istisna kapsamında olan 5510/m.5-1, b bendinde belirtilen çalışma şekillerinden olup Mustafa’nın bu çalışmasının karşılığı olarak aldığı ücret 5510 sayılı Kanun’un 82. maddesine göre prime esas günlük kazancın alt sınırının 30 katından azdır. Çağlar Türker Yaklaşım / Temmuz 2017 / Sayı: 295

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.