Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin 18 yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, 3201 Sayılı Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, 3201 Sayılı Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.

Borçlanmanın şartları

Yurtdışı borçlanmasından yararlanabilmek için aşağıda açıklandığı şekilde;

Ø  Türk vatandaşı olmak,

Ø  Belirli nitelikte yurtdışı süreleri bulunmak,

Ø   Hizmetleri belgelendirmek,

Ø  Yazılı istekte bulunmak,

şartları aranacaktır.

Hangi ülkelerde isteğe bağlı prim ödemesi ile çakışması

Türkiye ile imzalanmış ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre yurt dışından Türkiye’de isteğe bağlı sigortaya prim ödemenin mümkün olduğu ;

Ø  Fransa,

Ø  İngiltere,

Ø  İsveç,

Ø  İsviçre

 hariç olmak üzere sözleşmeli ülkedeki çalışma süreleri ile Türkiye’deki isteğe bağlı sigortaya prim ödenen sürelerin çakışması halinde, isteğe bağlı sigortalılık süreleri iptal edilecek ve yurt dışı süreleri talep halinde borçlandırılacaktır.

Ancak, bu ülkelerdeki ev kadınlığı süreleri ile Türkiye’deki isteğe bağlı sigortaya tabi sürelerin çakışması halinde ise isteğe bağlı sigorta geçerli kabul edilecek ve bu sürelerdeki yurt dışında geçen ev kadınlığı süreleri borçlandırılmayacaktır.

A.)Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmış Ülkelerde Geçen Sürelere Ait Belgeler Nelerden Oluşuyor?

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde geçen sigortalılık veya işsizlik sürelerinin borçlanılabilmesi için talep sahiplerinin aşağıdaki maddelerde açıklanan belgelerden durumlarına uygun olan bir belgeyi SGK’na ibraz etmeleri gerekmektedir.

1) Islak mühür ve imza olup olmadığına bakılmaksızın, çalışılan ülkede bağlı bulunulan sosyal sigorta kurumundan alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartları.

2) Sigortalıların çalıştıkları işyerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca ya da kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın, çalışılan ülkede işyerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgeleri.

3) Yurt Dışında kendi adına ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi.

4) Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurt dışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri.

B)Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelerde Geçen Sürelere Ait Belgeler Nelerden Oluşuyor?

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde geçen sigortalılık veya işsizlik sürelerinin borçlanılabilmesi için talep sahiplerinin aşağıdaki maddelerde açıklanan belgelerden durumlarına uygun olan bir belgeyi SGK’na ibraz etmeleri gerekmektedir.

1) Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurt dışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri.

2) Yurt Dışında çalıştıkları işyerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri.

3) Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alacakları ve yurt dışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya işyerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri ya da pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örnekleri.

Yukarıda açıklandığı üzere sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlanacak olanlar, yurt dışında çalıştıkları işyerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümelerini ibraz etmek suretiyle belgeleme yükümlülüklerini yerine getirmiş olmaktadırlar.

C)Yurt Dışında Ev Kadını Olarak Geçen Sürelere Ait Belgeler Nelerdir?

Ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanılmasında, ev kadınlarının yurt dışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesi, ayrıca aşağıda belirtilen belgelerden biri ile teyit edilecektir.

1) İkamet belgesinin Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesi.

2) Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belge.

3) Yukarıdaki 1 ve 2. maddelerde belirtilen belgeler temin edilemiyorsa yurt dışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi.

3201 sayılı Kanuna göre yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin pasaport fotokopisi veya emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi ile borçlanılması halinde, sadece yurt dışında bulunulan süreler borçlandırılacak, pasaport fotokopisi veya yurda giriş-çıkış çizelgesinden ülkemizde bulunulduğu tespit edilen süreler hiçbir şekilde borçlandırılmayacaktır.

D)Sözleşmesiz Ülkelerde Türk İşverenlerce Çalıştırılan Türk İşçilerine Ait Belgeler

5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre, ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde işüstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri, anılan Kanunun 4-1 (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmakta ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kollan ile genel sağlık sigortası hükümleri, bunların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde ise haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanmaktadır.

İsteğe bağlı sigortaya prim ödemeyenler ise yurt dışında iken ya da yurda döndükten sonra yurt dışında geçen söz konusu sürelerinden diledikleri kadarını Kanuna göre borçlanabileceklerdir.

5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında çalışılan yurt dışı sürelerinin 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmasında, belge türü “21” olan Aylık Prim ve Hizmet  Belgeleriyle daha önce SGK’na bildirilen hizmetlere ait bilgisayar kayıtlarının çıktısı esas alınacak, bunlardan ayrıca bir belge talep edilmeyecektir

5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında çalışıldığı belirtilen süreler için belge türü “21”olan Aylık Prim ve Hizmet Belgesi Kuruma verilmemişse, yukarıda belirtilen belgelerden durumlarına uygun olan belgenin SGK’na ibraz edilmesi, belgelendirme mecburiyetinin yerine getirilmesinde yeterli sayılacaktır.

2014 yılı başından beri bu konuda uygulama değişikliğine gidilmiş olup müracaatın başvurucunun Türkiye’de sigortalılığı olup olmadığına ve dilekçesinde belirttiği adrese bakılmaksızın;

1) Kimlik Paylaşım Sisteminden tespit edilecek adresin bulunduğu ildeki,

2) Kimlik Paylaşım Sisteminde adres kaydı bulunmuyor ise nüfusa kayıtlı oldukları ildeki,

3) Kimlik Paylaşım Sisteminde birden fazla kayıtlı adresi bulunan sigortalı veya hak sahiplerinin tercih ettikleri adresin bulunduğu ildeki,

4) Kimlik Paylaşım Sisteminde kayıtlı adresi ve nüfusta kaydı bulunmayan sigortalı ve hak sahiplerinin başvurduğu ildeki,

sosyal güvenlik il müdürlüklerince / sosyal güvenlik merkezlerince yürütülmesi gerekiyor.

Vekil aracılığı ile yapılan borçlanma başvurularında da vekilin değil, sigortalı veya hak sahibinin yukarıdaki adres ve kayıt bilgilerine göre saptanacak başvuru mahallerinin esas alınması gerekiyor.

2016 YILI İÇİN KULLANILACAK VERİLER 

Vedat İlki

http://www.alitezel.com/index.php?sid=yazi&id=8404

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.