15.01.2016 tarihinde yayımlanarak mevzuatımıza giren Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Daire Yönetmelik ile geçici koruma statüsündeki yabancıların çalışmaları ve istihdam edilmelerinin usul ve esasları düzenlenmiş ve özel bazı kurallara bağlanmış bulunmaktadır.

Genel ilke ve kural olarak geçici koruma sağlanan yabancıların, ülkemizde çalışma izni olmaksızın çalışması veya istihdam edilmesi yasaktır. 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun uyarınca, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce mutlak suretle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni almaları zorunludur (4817/4. md.). Bu kural son düzenlemeler sonrasında da korunmuştur. Çalışma izni olmaksızın çalışan geçici koruma sağlanan yabancılar ile bunları çalıştıranlar hakkında cezai işlem uygulanmakta, çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverene her bir yabancı için 2016 yılında 8.848 TL, çalışma izni olmadan bağımlı çalışan yabancıya 2016 yılı için 881 TL, çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya ise 2016 yılı için 3.536 TL idari para cezası uygulanmaktadır (4817/21. md.). Zikredilen bu fiillerin tekrarı halinde ise idari para cezaları bir katı arttırılarak uygulanmaktadır.

Öte yandan son düzenlemeler ile geçici koruma sağlanan yabancılar için çalışma izni alınması kolaylaştırılmış ve bu kişilerin işlemleri daha basit koşullara ve kriterlere bağlanmış bulunmaktadır. Buna göre, geçici koruma statüsündeki yabancılar, geçici korumaya kayıt yaptırdıkları tarihin üzerinden 6 ay geçmesi halinde bağımsız veya bağımlı olarak çalışma izni almak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurma hakkına sahip olmuştur. Keza, geçici koruma sağlanan yabancıları çalıştırmak isteyen işverenlerin, bu konudaki çalışma izni başvurularını e-Devlet sistemiyle internet üzerinden yapmaları usulü getirilmiştir.

Son düzenleme ile geçici koruma statüsündeki yabancıların bazı sektörlerde çalışma izninden muaf olarak çalışabilmesinin de önü açılmıştır. Bu çerçevede, “mevsimlik tarım veya hayvancılık işleri” ile sınırlı olmak üzere geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izninden muaftır. Çalışma izni alınması gerekmeyen bu sektörlerde yalnızca il valiliklerine muafiyet başvurusu yapılması gereklidir. Öte yandan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak geçici koruma sağlanan yabancılara ilişkin il ve kota sınırlaması getirilebilme hakkı bulunmaktadır.

Geçici korunma statüsündeki yabancıların çalışma izni başvurusu sonrasında başvurular Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmeler Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un Uygulama Yönetmeliği(5)’nin 13. maddesi uyarınca belirlenecek kolaylaştırılmış bazı kriterlere göre yapılır. Geçici koruma statüsündeki yabancıların hekim, hemşire, ebe gibi sağlık branşlarındaki meslekleri olması halinde Sağlık Bakanlığı’ndan, öğretmen, öğretim elemanı gibi mesleklere sahip olması halinde ise Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’ndan ön izin alınması gerekmektedir. Bünyamin Esen/Yaklaşım / Mart 2016 / Sayı: 279

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.