I- FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI NEDİR?

Sigortalının Çalışmasının fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için, sigortalının bu kapsamdaki işyerleri ile birlikte belirtilen işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şarttır.

Fiili hizmet süresi zammından yararlandırılması için belirlenen işyerlerinde çalıştıkları halde söz konusu işleri yapmayan veya sayılan işleri yaptıkları halde söz konusu işyerlerinde çalışmayan sigortalıların işyeri ve iş koşulu şartı birlikte yerine gelmediğinden fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmaları mümkün değildir.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işlerde ve işyerlerinde çalışan sigortalıların, çalışılan ay içerisinde bazı günlerde bu kapsam dışındaki işlerde geçen süreler fiili hizmet süresi zammı kapsamında dikkate alınmaz.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işlerde ve işyerlerinde çalışan sigortalıların ulusal bayram, genel tatil günleri, yıllık izin, hastalık izin, eğitim, kurs zamanlarında geçen süreler fiili hizmet süresi zammı kapsamında dikkate alınmaz.

Ancak;

552 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanun’un 40. maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik uyarınca, ikinci fıkrada yer alan tablonun (10) numaralı sırasında yer alan yeraltı işlerinin maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar için 6552 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 11/9/2014 tarihinden itibaren, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içerisinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmayacaktır.

Günlük çalışma süresinin bir bölümünde fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işlerde çalışan sigortalıların çalıştıkları bu sürelerle orantılı olarak fiili hizmet süresi zammından yararlandırılır.

Kontrol, denetim ve idareciliğin gerektirdiği gözlem ve benzeri amaçlarla süreklilik arz etmeyen kısa süreli çalışmalar, bu işlerin fiilen yapılmayıp işin yönetim görevinin yapılması ile söz konusu işleri yapmakla birlikte işin otomasyonla yapılması, ileri teknolojilerin kullanılması gibi sebeplerle iş sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri alınarak riskin ve zararlı faktörlerin etkilerinin ortadan kalktığı durumlarda sigortalının fiili hizmet süresi zammından yararlanması mümkün değildir.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde malûlllük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi çalışmalar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılır.

Bunların dışında kalan kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra aylıklarını kestirmeksizin sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ise fili hizmet süresi zammından yararlandırılmazlar.

Türk Silahlı Kuvvetlerinde ve Emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında çalışan sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanılabilmeleri için çalışmanın ilgili kamu idaresinde ve belirtilen kadro veya unvanlarda geçmesi gerekmektedir.

Türk Silahlı Kuvvetlerinde ve Emniyet ve polis mesleğinde çalışanların ücretsiz izin süreleri fiili hizmet süresi zammı kapsamında dikkate alınmaz.

Yasama organı üyeleri ile dışardan atanan bakanların ise söz konusu görevleri yapmaları yeterli olacaktır.

II- HANGİ İŞLER FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI KAPSAMINDADIR?

1) Kurşun ve arsenik işleri

2) Cam fabrika ve atölyeleri

3) Cıva üretimi işleri sanayii

4) Çimento fabrikaları

5) Kok fabrikalarıyla termik santraller

6) Alüminyum fabrikaları

7) Demir ve çelik fabrikaları

8) Döküm fabrikaları

9) Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler

10) Yeraltı işleri

11) Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler

12) Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler

13) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde ( Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar )

14) Emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında(Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları) 15) İtfaiye veya yangın söndürme işleri

16) Basın ve gazetecilik mesleğinde (Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar)

17) Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle; Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlar) 18) Türkiye Büyük Millet Meclisi ( Yasama organı üyeleri ile dışardan atanan bakanlar )

III- FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI KAPSAMINDA OLAN İŞYERLERİ AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİ DÜZENLERKEN HANGİ BELGE TÜRLERİ İLE VERECEKLERDİR?

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a ) bendi (SSK) kapsamında çalışanlar için belge türleri;

Çalıştıkları iş kolundan, her yıl için 60 gün fiili hizmet süresi eklenenlerden;

Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 29 nolu belge türüdür.

İşsizlik hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 30 nolu belge türüdür.

Harp malûlleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malûllüğü aylığı alıp uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 31 nolu belge türüdür.

Çalıştıkları iş kolundan, her yıl için 90 gün fiili hizmet süresi eklenenlerden;

Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 32 nolu belge türüdür.

İşsizlik hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 33 nolu belge türüdür.

Harp malûlleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malûllüğü aylığı alıp uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 34 nolu belge türüdür.

Çalıştıkları iş kolundan, her yıl için 180 gün fiili hizmet süresi eklenenlerden;

Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 35 nolu belge türüdür.

İşsizlik hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 36 nolu belge türüdür.

Harp malûlleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malûllüğü aylığı alıp uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için düzenlenecek belge türü: 37 nolu belge türüdür.

İtibari hizmet süresi kapsamında, Kamu idarelerinde pilot olan ve olmayan uçucu, denizaltıcı, dalgıç, kurbağa adam ve paraşütçüler için;

İtibari hizmet süresi kapsamındaki bir sigortalılar için verilecek belge türü: 90 nolu belge türüdür.

İtibari hizmet süresi kapsamındaki bir sigortalının aynı zamanda 5510/40. Maddesine tabi fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işyeri ve işlerde çalışması halinde itibari hizmet süresine ilişkin belge türü;

60 gün fiili hizmet süresi eklenecek işlerde çalışanlar için belge türü: 91 nolu belge türüdür.

90 gün fiili hizmet süresi eklenecek işlerde çalışanlar için belge türü: 92 nolu belge türüdür.

IV- KURUM’A BİLDİRİMİ YAPILACAK AYLIK FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMININ HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?

Aylık fiili hizmet süresi zammı, sigortalının ay içerisinde fiili hizmet süresi zammına tabi işyeri ve işlerde çalıştığı gün sayısına göre bu iş ve işlerde çalışılan süreyle orantılı olarak tespit edilir.

Örnek-1: Civa üretimi işleri sanayiinde civa izabe fırınlarında ( bir yıl için 90 gün fiili hizmet süresi zammı verilir ) görülen işlerde bir ayda 80 saat çalışan sigortalının, fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalıştığı gün sayısı 80/8=10 gündür. Bu sigortalı ayın tamamında 30x8=240 saat söz konusu işlerde çalışması halinde bir ay için en fazla 7.5 gün fiili hizmet süresi alması gerektiğinden. Kanun kapsamında geçen 10 günlük çalışmasına karşılık verilecek fiili hizmet süresi zammı;

Söz konusu işlerde Çalışılan toplam saat, 8’e bölünerek gün sayısı bulunur.

80/8=10 gündür.

Bir ay için en fazla 7.5 gün fiili hizmet süresi alması gerektiğinden,

Aylık fiili hizmet süresi hesaplanırken; FHZ Süresi=10x7,5/30=2,5 gündür.

Yıllık fiili hizmet süresi hesaplanırken; FHZ Süresi=10x90/360=2,5 gündür.

Sigortalıların hizmetlerinin değerlendirilmesi sırasında fiili hizmet süresi zammının küsuratlı çıkması halinde bir defaya mahsus olmak üzere küsuratlı günler tama tamamlanır.

Örnek-2: Cam fabrikası işlerinde 3695 gün çalışması bulunan sigortalının;

Toplam FHZ süresi zammı; 3695x60/360=615,84 bu tama tamamlanarak 616 gün olarak kabul edilir.

Aynı anda birden fazla fiili hizmet süresi zammına tabi işyerinde çalışılması halinde en yükseğine göre fiili hizmet zammı süresi verilir.

Birden fazla fiili hizmet süresi zammına tabi işyerinde bir ay içerisinde kısmi süreli ya da tam süreli olarak çalışılması halinde en yükseğinden başlamak üzere fiili hizmet zammı süresi verilecek, bu sürelerin toplamı 30 günü geçmeyecek şekilde belirlenir.

V- FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMINA TABİ HANGİ İŞLER İÇİN NE KADAR FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI UYGULANIR?

1) Kurşun ve arsenik işleri;

a) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işlerinde çalışanlar için;

60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

b-) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işlerinde çalışanlar için;

60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

c-) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işlerinde çalışanlar için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

d-) Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işlerinde çalışanlar için;

90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

2) Cam fabrika ve atölyeleri;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

3) Cıva üretimi işleri sanayii;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

4) Çimento fabrikaları;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

5) Kok fabrikalarıyla termik santraller;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

6) Alüminyum fabrikaları;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

7) Demir ve çelik fabrikaları;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

8) Döküm fabrikaları;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

9) Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

10) Yeraltı işleri;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 180 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

11) Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

12) Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler;

a-) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 20- 35 metreye kadar derinlik veya 2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar için;

60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

b-) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4(3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar için;

90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

c-) Dalgıçlık işinde çalışanlar için;

90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

13) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde ( Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar )

Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

14) Emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında(Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları)

Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis memuru, başpolis memuru ve kıdemli başpolis memuru, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları için;

90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

15) İtfaiye veya yangın söndürme işleri;

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 60 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

16) Basın ve gazetecilik mesleğinde (Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar)

Bu kapsamda çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlanmaya başladıkları tarih 01.10.2008 tarihidir.

Ancak, 01.10.2008 ile 31.01.2013 tarihi arasında geçen sürelerinde ödenmesi halinde bu döneme ait bu kapsamdaki çalışmaları da fiili hizmet süresi zammı kapsamında dikkate alınacaktır.

Bu Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren, fiili hizmet süresi zammı tutarına ait belgelerin temini ve prim farkının 6 ay içinde ödenmemesi halinde yani 01.08.2013 tarihinden sonra ödemek isteyen sigortalılar fark primlerini gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödeyeceklerdir.

Talepleri halinde bu madde kapsamında, 01.10.2008 ile 31.01.2013 tarihi arasında geçen sürelerdeki fiili hizmet süresi zammı primini ödenmesi hakkından, sigortalıların hak sahipleri ile kendisine yaşlılık aylığı bağlananlarda yaralanabilecektir.

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

17) Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle; Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlar)

Bu kapsamda çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlanmaya başladıkları tarih 01.10.2008 tarihidir.

Ancak, 01.10.2008 ile 31.01.2013 tarihi arasında geçen sürelerinde ödenmesi halinde bu döneme ait bu kapsamdaki çalışmaları da fiili hizmet süresi zammı kapsamında dikkate alınacaktır.

Talepleri halinde bu madde kapsamında, 01.10.2008 ile 31.01.2013 tarihi arasında geçen sürelerdeki fiili hizmet süresi zammı primini ödenmesi hakkından, sigortalıların hak sahipleri ile kendisine yaşlılık aylığı bağlananlarda yaralanabilecektir.

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

18) Türkiye Büyük Millet Meclisi ( Yasama organı üyeleri ile dışardan atanan bakanlar )

Bu iş kolundan fiili hizmet süresi zammına tabi işlerin tamamı için; 90 gün fiili hizmet süresi uygulanır.

VI- YUKARIDA, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 15. SIRA NUMARASINDA BELİRTİLEN İŞ VE İŞYERLERİNİN TAMAMI İÇİN FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI UYGULAMASI

(Hizmetin Tamamının Ekim / 2008 Den Sonra Olması Halinde )

Bu kapsamda çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlanmaya başladıkları tarih 01.10.2008 tarihidir.

Bu işleri yapan sigortalılara yaştan indirim uygulanabilmesi için, bu işlerdeki çalışma süreleri toplamı, (ölüm ve malûliyet halleri hariç) en az 3600 gün olması gerekir.

3600 gün şartı sadece emeklilik yaşından indirim için gerekli olan ve bu kapsamdaki iş ve işyerlerinde çalışılması gereken asgari süre olup, her yıl için bu kapsamda uzun vadeli sigorta kollarına gün sayısı olarak eklenen 60 veya 90 gün fili hizmet süresi zammının hizmetlere eklenmesi bakımından (en fazla 5 yıl eklenebilir ) herhangi bir süre şartı ( en az 3600 gün bu işyerlerinde çalışma vb.) bulunmamaktadır.

Bu kapsamda çalışan sigortalılara verilecek fiili hizmet süresi zammı 5 yılı geçemez.

Gün sayısına eklenen bu süreler uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir.

Filli hizmet süresi olarak eklenen en fazla 5 yıllık sürenin yarısı 2.5 yıl sigortalıdan istenilen emeklilik yaş haddinden düşülür.

Örnek-3: Sigortalının, yıllık 90 gün fiili hizmet süresi zammı uygulanan bir işyerinde 9000 gün fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalıştığı varsayıldığında prim ödeme gün sayısına eklenecek hizmeti aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Fiili Hizmet Süresi Zammı= 9000X90/360=2250

Bu kapsamdaki sigortalının uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına en fazla 5 yıl eklenebileceğinden.

5x360=1800 olduğundan, 1800 gün fiili hizmet süresi zammı olarak eklenir ve 2.5 yılı sigortalıdan istenilen yaş şartından düşülür.

2250-1800=450 gün fiili hizmet süresi zammı olarak eklenmeyecek ve 5 yıldan fazla olan süreler yaştan indirim hesabında dikkate alınmayacaktır.

Yaştan indirim uygulaması sigortalıya verilecek olan toplam en fazla 5 yıllık fiili hizmet süresinin yarısı olacağından bu kapsamdaki sigortalı için en fazla 2.5 yıl emeklilik yaş şartından indirim uygulanabilir.

Bu örnekteki sigortalı için istenilen emeklilik yaşının 60 olduğunu varsayalım. Bu sigortalıya verilen en fazla 5 yıllık fiili hizmet süresi karşılığından emeklilik yaş şartında istenilen 60 yaşından 2.5 yıl düşülürse bu sigortalı 57 yaş 6. ayını doldurduğu tarihten itibaren emeklilik aylığına hak kazanmış olacaktır.

Aynı sigortalının yıllık 60 gün fiili hizmet süresi uygulanan bir işyerinde 9000 gün çalışması olduğu varsayıldığında ise prim ödeme gün sayısına eklenecek fiili hizmet süresi aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Fiili Hizmet Süresi Zammı= 9000X60/360=1500 olacaktır

1500/360=4 yıl 2 ay olacağından bu süre 5 yıldan az olduğundan tamamı itibari hizmet süresi olarak eklenir ve bu sürenin yarısı olan 2 yıl 1 aylık süre kendisinden istenilen yaş haddinden düşürülür.

Bu örnekteki sigortalı için istenilen emeklilik yaşının 60 olduğunu varsayalım. Bu sigortalıya verilen en fazla 5 yıllık fiili hizmet süresi karşılığından emeklilik yaş şartında istenilen 60 yaşından 2 yıl 1 ay düşülürse bu sigortalı 57 yaş 11. ayını doldurduğu tarihten itibaren emeklilik aylığına hak kazanmış olacaktır.

VII- YUKARIDA 10. SIRADA BERLİTİLEN İŞ VE İŞYERLERİ İÇİN FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI UYGULAMASI

(Hizmetin Tamamının Ekim / 2008 Den Sonra Olması Halinde )

Bu kapsamda çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlanmaya başladıkları tarih 01.10.2008 tarihidir.

Bu işleri yapan sigortalılara yaştan indirim uygulanabilmesi için, bu işlerdeki çalışma süreleri toplamı, ( ölüm ve malûliyet halleri hariç ) en az 1800 gün olması gerekir.

1800 gün şartı sadece emeklilik yaşından indirim için gerekli olan ve bu kapsamdaki iş ve işyerlerinde çalışılması gereken asgari süre olup, her yıl için bu kapsamda uzun vadeli sigorta kollarına eklenen 180 gün için herhangi bir süre şartı bulunmamaktadır.

Bu kapsamda çalışan sigortalılardan herhangi bir süre kısıtlaması olmadığından;

Bu kapsamda çalışan sigortalılara verilecek fiili hizmet süresi zammı için süre sınırlaması yoktur. Gün sayısına eklenen bu süreler uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir.

Filli hizmet süresi olarak eklenen sürelerin tamamı sigortalıdan istenilen emeklilik yaş haddinden düşülür.

Örnek-4: Sigortalının, yıllık 180 gün fiili hizmet süresi zammı uygulanan bir işyerinde 9000 gün fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalıştığı varsayıldığında prim ödeme gün sayısına eklenecek hizmeti aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Fiili Hizmet Süresi Zammı= 9000X180/360=4500 gün olacaktır.

Bu kapsamdaki sigortalının uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına fiili hizmet süresi zammının tamamı eklenebileceğinden.

Toplam Prim Gün Sayısı=9000+4500=13500 gün olarak kabul edilir.

4500/360=12 yıl 6 aylık süre kendisinden istenilen emeklilik yaş haddinden indirilir.

Örnek-5: Sigortalı için istenilen emeklilik yaşının 58 olduğunu varsayalım. Bu sigortalıya verilen 12 yıl 6 aylık fiili hizmet süresi karşılığında emeklilik yaş şartında istenilen 58 yaşından 12 yıl 6 aylık süre düşülürse, bu sigortalı 45 yaş 6. ayını doldurduğu tarihten itibaren emeklilik aylığına hak kazanmış olacaktır.

Bu Kanun’un yürürlük tarihinden önce bazı hükümleri yürürlükten kaldırılan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı sayılanlardan;

a) En az 20 yıldan beri Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işyerlerinde sürekli çalışan ve bu işlerde en az 5000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılara yazılı talepleri halinde yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığı bağlanır.

b) En az 25 yıldan beri Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işyerlerinde yeraltı münavebeli işlerinde çalışan ve bu işlerde en az 4000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılara da yaş şartı aranmaksızın 8100 gün prim ödemiş sigortalılar gibi yaşlılık aylığı bağlanır.

c) 50 yaşını dolduran ve malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi çalışmalarının en az 1800 gününü Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçirmiş olan sigortalılara da birinci fıkrada (5510/gec. 9. Md. 1. Fk. kadın 58, erkek 60 yaş 7000 gün veya kadın 58, erkek 60 yaş 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün ) belirtilen diğer şartlarla yaşlılık aylığı bağlanır.

a,b,c bentlerine tabi olarak 2008/Ekim ayı başından önce maden işyerlerinin yeraltı veya yeraltı münavebeli işlerinde çalışan ve Ekim 2008 ve daha sonra da bu işlerde çalışmaya devam eden sigortalıların bu işlerdeki çalışmasının en az 1800 gün olması halinde bu çalışmalarının dörtte biri toplam prim ödeme gün sayılarına ilave edilecek,

Ancak, ilave edilen süre kadar ayrıca yaştan indirim yapılmayacaktır.

VIII- YUKARIDA 13 VE 14. SIRADA BERLİTİLEN İŞ VE İŞYERLERİ İÇİN FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI UYGULAMASI

(Hizmetin Tamamının Ekim / 2008 Den Sonra Olması Halinde)

Bu kapsamda çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlanmaya başladıkları tarih 01.10.2008 tarihidir.

Bu işleri yapan sigortalılara yaştan indirim uygulanabilmesi için, bu işlerdeki çalışma süreleri toplamı, (ölüm ve malûliyet halleri hariç) en az 3600 gün olması gerekir.

3600 gün şartı sadece emeklilik yaşından indirim için gerekli olan ve bu kapsamdaki iş ve işyerlerinde çalışılması gereken asgari süre olup, her yıl için bu kapsamda uzun vadeli sigorta kollarına eklenen 90 gün fili hizmet süresi zammı için herhangi bir süre şartı bulunmamaktadır.

Bu kapsamda çalışan sigortalılara verilecek fiili hizmet süresi zammı 8 yılı geçemez. Gün sayısına eklenen bu süreler uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir.

Filli hizmet süresi olarak eklenen en fazla 8 yıllık sürenin yarısı (en fazla 3 yıl ile sınırlı) sigortalıdan istenilen emeklilik yaş haddinden düşülür.

Örnek-6: Bu kapsamda sigortalı 8 yıl fiili hizmet süresi varsa bunun tamamı uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir. Ancak bu sürenin yarısı 4 yıl olarak değil, bu süre 3 yıl olarak uygulanır. Bu kapsamda yaş haddinden indirilecek azami süre 3 yıl ile sınırlıdır.

Örnek-7: Sigortalının, yıllık 90 gün fiili hizmet süresi zammı uygulanan bir işyerinde 10000 gün fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalıştığı varsayıldığında prim ödeme gün sayısına eklenecek hizmeti aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Fiili Hizmet Süresi Zammı= 10000 X90/360=2500

Bu kapsamdaki sigortalının uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına en fazla 5 yıl eklenebileceğinden.

2500/360= 6 yıl 11 ay 10 gün olduğundan,

Bu süre 8 yıldan az olması nedeniyle tamamı uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında fiili hizmet süresi zammı olarak prim ödeme gün sayısına eklenir.

Bu kapsamdaki sigortalı için en fazla 3 yıl emeklilik yaş şartından indirim uygulanabilir.

Bu örnekteki sigortalı için istenilen emeklilik yaşının 60 olduğunu varsayalım. Bu sigortalıya verilen en fazla 8 yıllık fiili hizmet süresi karşılığından emeklilik yaş şartında istenilen 60 yaşından 3 yıl düşülürse bu sigortalı 57 yaşını doldurduğu tarihten itibaren emeklilik aylığına hak kazanmış olacaktır.

IX- YUKARIDA 18. SIRADA BERLİTİLEN GÖREVLERİ YERİNE GETİRENLER İÇİN FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI UYGULAMASI

(Hizmetin Tamamının Ekim / 2008 Den Sonra Olması Halinde)

Bu kapsamda çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlanmaya başladıkları tarih 01.10.2008 tarihidir. e-sigortalı 2013 / 6

Ancak, 01.10.2008 ile 31.01.2013 tarihi arasında geçen sürelerinde ödenmesi halinde bu döneme ait bu kapsamdaki çalışmaları da fiili hizmet süresi zammı kapsamında dikkate alınacaktır.

Talepleri halinde bu madde kapsamında, 01.10.2008 ile 31.01.2013 tarihi arasında geçen sürelerdeki fiili hizmet süresi zammı primini ödenmesi hakkından, sigortalıların hak sahipleri ile kendisine yaşlılık aylığı bağlananlarda yaralanabilecektir.

Bu işleri yapan sigortalılara yaştan indirim uygulanabilmesi için herhangi bir süre sınırlaması yoktur.

Bu görevlerde bulunulan her yıl için bu kapsamda uzun vadeli sigorta kollarına eklenen 90 gün ve yaştan indirilecek 3 yıl için herhangi bir süre şartı bulunmamaktadır.

Bu kapsamda çalışan sigortalılara verilecek azami fiili hizmet süresi zammı 5 yıldır. Bu süreler uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir.

Filli hizmet süresi olarak eklenen sürelerin 3 yılı geçmemek şartıyla fiili hizmet süresi zammı kapsamında geçen hizmetlerinin tamamı sigortalıdan istenilen emeklilik yaş haddinden düşülür.

Örnek-8: Sigortalının, yıllık 90 gün fiili hizmet süresi zammı uygulanan görevlerde fiili hizmet süresi zammı kapsamında 25 yıl çalıştığını varsayıldığında prim ödeme gün sayısına eklenecek hizmeti aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Fiili Hizmet Süresi Zammı= 9000 X90/360=2250 gün olacaktır.

Bu kapsamdaki sigortalının uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına fiili hizmet süresi zammının tamamı ( 5 yılı geçmemek üzere ) eklenebileceğinden.

Bu kapsamdaki görevlerde bulunanlara en fazla 5 yıllık fiili hizmet süresi zammı uygulanır;

5x360=1800 olduğundan,

Bu sürelerin sadece 5 yıllık kısmı, yani 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir.

Bu sürelerin 5 yıldan fazla kısmı olan 450 gün ise uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısında dikkate alınmaz

Toplam Prim Gün Sayısı=9000+1800=10800 gün olarak kabul edilir.

Ancak hizmetlerine eklenen sürenin sadece 3 yılı emeklilik yaş haddinden indirilecek, bu süre 3 yılı geçemeyecektir.

Örnek-9: Sigortalı için istenilen emeklilik yaşının 58 olduğunu varsayalım. Bu sigortalıya verilen 5 yıllık fiili hizmet süresi karşılığında emeklilik yaş şartında istenilen 58 yaşından sadece 3 yıl süre düşülürse, bu sigortalı 55 yaşını doldurduğu tarihten itibaren emeklilik aylığına hak kazanmış olacaktır.

X- HİZMETLERİN TAMANININ 5510 SAYILI KANUN’UN 40. MADDESİ KAPSAMINDA EKİM/2008 DEN SONRA GEÇMESİ HALİNDE FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Sigortalının hizmetlerinin tamamının Ekim/2008 tarihinden sonra 5510/40. Md kapsamında geçmesi halinde;

1-) İşyeri ve işin niteliğine göre her yıl için 60, 90 ve 180 gün fiili hizmet süresi zammı verilir.

2-) Fiili Hizmet Süresi Zammı, sigortalıların prim ödeme gün sayısına eklenir ve emeklilik yaş hadlerinden indirilir.

3-) Gün sayısına ilavede herhangi bir süre bu işlerde çalışma zorunluluğu yoktur.

4-) Gün sayısına ilavede, 5510/40. Maddesinin 10. sırasındakiler hariç diğerlerinde 5 yıl ve 8 yıl sınırlaması bulunmaktadır.

5-) Yaştan indirim yapılabilmesi için belirli bir süre bu işlerde yeraltı/maden işyerlerinde 1800 gün, diğerlerinde ( 5510/40. Md./18. sırasındakiler hariç ) 3600 gün çalışma zorunluluğu vardır.

6-) Emeklilik yaş hadlerinden ( 5510/40. Md./18. sırasındakiler hariç ) indirimde yeraltı işlerinde 1800, diğerlerinde en az 3600 gün çalışma şartı bulunmaktadır. Bu günlerin tespitinde, 2008/Ekim ayından önce 5510/40. Madde kapsamında olup, 506/ek-5 ve 5434/mülga 32. maddesi kapsamında olmayan işyerlerinde geçen çalışma süreleri de dikkate alınır. Ancak yaş haddinden indirim yapılacak süre 2008/Ekim sonrası Fiili Hizmet Süresi Zammı sürelerinin yarısıdır.

7-) 5510/40. madde kapsamındaki Fiili Hizmet Süresi Zammı sürelerinin yarısı; gün sayısına 5 yıl ilave edilenler için en fazla 2,5 yıl, 8 yıl ilave edilenler için en fazla 3 yıl olarak emeklilik yaş hadlerinden indirilir.

8-) Yer altı işlerde çalışanlar için emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılması için bu işlerde en az 1800 gün çalışmak gerekir. Bu grup için hesaplanan Fiili Hizmet Süresi Zammı sürelerinde herhangi bir sınırlama olmaksızın emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılır.

9-)506/ Mülga Ek 5. Madde kapsamındaki itibari hizmet süreleri ile 5510/40. Madde kapsamındaki Fiili Hizmet Süresi Zammı sürelerinin birlikte emeklilik yaş haddinden indirim yapılmasında azami süre 5 yıldır.

10-) 5434/ Mülga 32. Madde kapsamındaki Fiili hizmet süreleri ile 5510/40. Madde kapsamındaki Fiili Hizmet Süresi Zammı sürelerinin birlikte gün sayısına eklenmesinde azami süre 5 veya 8 yıldır.

5434/Mülga 32. Madde kapsamındaki fiili hizmet süresi zamları ile 2008/Ekim sonrası 5510/40 kapsamındaki FHSZ’larının prim ödeme gün sayısına eklenmesinde, 2008/Ekim öncesi fiili hizmet süresi zamlarının beş ya da sekiz yıllık süreyi aşmadığına bakılmaktadır. 5434/Mülga 32. Madde kapsamındaki fiili hizmet süresi zamlarının güne ilavesi işyeri niteliğine göre 5 yada 8 yılı aşmış ise, 2008/Ekim sonrası 5510/40 kapsamındaki FHSZ’ları dikkate alınmamaktadır. 2008 yılı Ekim ayından önceki dönemde 5 ya da 8 yıllık süreler aşılmamış ise, bu defa 2008 yılı Ekim ayından sonraki FHZ süreleri beş ya da sekiz yılı aşmayacak şekilde toplam hizmet yılına ilave edilmektedir. (Örneğin 2008/Ekim öncesi 7 yıl, sonrası 2 yıl ise, prim ödeme gün sayısına 7 yıl eklenecek, 2008/Ekim öncesi 1 yıl, sonrası ise 2 yıl ise prim ödeme gün sayısına 3 yıl eklenecektir.)

Örnek-10: Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında öğretim görevlisi olarak görev yapmakta iken aynı zamanda özel sektörde basın kartı sahibi olmak suretiyle gazetecilik yapan sigortalının Kanun’un 53 üncü maddesi gereğince 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki hizmeti esas alınacağından, gazetecilik mesleğinde geçen çalışmalarından dolayı fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmayacaktır.

Örnek-11: Sigortalının çimento fabrikası işyerinde 1680 gün, demir ve çelik fabrikası işyerinde 1100 gün, maden ocağında ise 2000 gün çalışmasının olması halinde,

Çimento fabrikası FHSZ: 1680 x 60/360 = 280 =) 280 gün ( işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 60 gündür)

Demir ve çelik fabrikası FHSZ: 1100 x 90/360 = 275 gün ( işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 90 gündür)

Maden ocağı FHSZ: 2000 x 180/360 = 1000 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 180 gündür)

İşyeri: Çimento Fab.                       Demir ve Çelik Fab.    Maden Ocağı

Hizmet Süresi:            1680                     1100                      2000

FHSZ:                          280                            275                          1000 gün

Yaş haddinden indirim yapılmasında aranan 3600 prim gün sayısının tespitinde fiili hizmet süresi zammı kapsamında tüm işyerlerinde geçen hizmet süreleri (1680+1100+2000 = 4780 ) toplamı dikkate alınır. Ancak yapılacak yaş indirimine esas fiili hizmet süresi zammı hesaplanırken, yer altı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilir. Örnekte maden ocağı işyerinde en az 1800 gün çalışma koşulu da oluşmuştur. Bu işyerinde geçen 2000 gün karşılığı 1000 gün (2 yıl 9 ay 10 gün) fiili hizmet süresi zammı bu değerlendirmede dikkate alınır. Buna göre;

Maden işyeri için: 1000 =) 2 yıl 9 ay 10 gün

Diğerleri : 280 + 275 = 555/2= 277,5 =) 278 / 9 ay 8 gün

Yaş haddinden indirilecek süre:

2 yıl 9ay 10 gün

 9 ay 8 gün

3 yıl 6 ay 18 gün

Bu süre hem gün sayısına eklenir hem de yaştan indirimde dikkate alınır. Muzaffer ŞEKEROĞLU E-Yaklaşım / Şubat 2016 / Sayı: 278

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.