14 Ocak’ta açıklanan Ar-Ge reform paketinde temel iyileşme alanları kamu yönetimi, şeffaflık, temel hak ve hürriyetler, sosyal politika ve çalışma hayatı, ekonomi, finans, ticaret, vergileme, maliye, eğitim, yatırım ortamının iyileştirilmesi, bilim, teknoloji, yenilik, dış politika, çevre, yerel yönetimler olarak sıralandı. Bu düzenlemelerle özellikle 10 küsur yıldır bu alanda alınan kararların ve yapılan düzenlemelerin iyileştirilmesinin hedeflendiğini görüyoruz.

Bu yasa paketine göre, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde doktoralı olanlar ile 5746 sayılı Kanun kapsamındaki temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için ücretlerin yüzde 95’i, yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 90’ı ve diğerleri için yüzde 80’i gelir vergisinden muaf olacak. Bunun yanı sıra devlet, yine temel bilimler mezunlarına iki yıllık maaş (asgari ücretin iki katı kadar) desteği verecek.

Temel Bilimler Mezunları ve İşverenlere İyi Haberler

Yasa kapsamında Ar-Ge merkezi çalışanlarından temel bilim mezunlarına devlet tarafından asgari ücretin iki katına kadar destek verilmesi ve gelir vergisi kesintisinde %95 gibi çok ciddi bir oranda muafiyet öngörülüyor.

Yasa Tasarısı’nın madde gerekçesine göre 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında tasarım merkezlerinde çalışan tasarım personeli de dahil edildi. Ayrıca, çalışan personelin niteliğinin artırılması amacıyla doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getiriliyor. Bunun yanı sıra; temel bilimler alanları mezunlarının da istihdamı teşvik ediliyor.

Ayrıca, bu alanda devlet iki yıllık maaş (asgari ücretin iki katı kadar) desteği veriyor. Maddeye göre temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Ancak bu kapsamda her bir Ar-Ge merkezine sağlanacak destek, ilgili ayda Ar-Ge merkezinde istihdam edilen toplam personel sayısının yüzde onunu geçemez.

Yeni Pakette Başka Neler var? 

1) Tasarım merkezlerinin Ar-Ge merkezi gibi desteklenmesi mümkün olabilecek. Böylece Ar-Ge merkezleri için öngörülen indirim ve teşvikler tasarım merkezleri için de uygulanabilecek.  Ayrıca, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren Ar-Ge ve yazılım firmaları dışında tasarım firmaları da destekten yararlanabilecek. 

2) Teknogirişim sermaye desteği artırılacak. Mevcutta 100.000TL olarak uygulanan bu destek 5 katına kadar çıkabilecek. 

3) Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı düzenleme regülasyon politika üretim odaklı bir merkez haline gelebilmesi için mevcut projelerden ikisinin TÜBİTAK’a, birinin KOSGEB’e devredilmesi planlanıyor. San-Tez projesi TÜBİTAK’a aktarılarak program daha etkili bir şekilde uygulanmış olacak. 

4) Ar-Ge tarafında en önemli konulardan biri ise merkez dışında geçirilen süreler. Yapılacak düzenleme ile Ar-Geve tasarım merkezi ve TGB dışında yapılan faaliyetlerin desteklenmesi mümkün olacak. Bu düzenleme ile projesi için sahada çalışan, bu alanda kongreye katılan, test çalışması yapan Ar-Ge personeli desteklerini almaya devam edecek. 

5) Sipariş üzerine yapılan Ar-Ge konusunda belirsizlikler gideriliyor, Ar-Ge’yi dışarıdan alanlar da indirimden faydalanabilecek. İstisna Ar-Ge yapan ve yararlanan firmalar tarafından %50-%50 olarak kullanılacak.  

6) Ar-Ge merkezi kurabilmek için TZE 30 olan personel sayısı, yazılım, ilaç, tıbbi cihaz, tohumculuk, gıda ve biyoteknoloji gibi stratejik alanlar için 15’e indirilecek. Böylece hâlihazırda 215 olan Ar-Ge merkezi sayısı artırılabilecek. 

7) Gümrük vergisi kapsamında istisna sağlanıyor. Ar-Ge, tasarım ve yenilik projeleri kapsamında gümrükte istisna uygulaması yapılacak. 

8) Nanoteknoloji, bilişim, sağlık, biyoteknoloji, savunma, uzay, havacılık gibi alanlarda teknoloji ihtisas bölgeleri kurulacak.  

9) Akademisyenler bu kapsamda projede çalışırsa gelir vergisi istisnasından yararlanacaklar ve döner sermaye kesintisinin azaltılması ve ücretlerinin %85’inin kendilerine kalması sağlanacak. 

10) Yabancı uzmanların Türkiye’de projede çalışması için gereken yetkinliğe sahip Türk uzman bulunmadığı durumlarda yabancı uzman istihdamı kolaylaştırılacak. 

11) Post-doktora da gelir vergisi istisnası kapsamına alınarak muafiyet oranları artırılacak. 

12) Yenilikçi firmalarda doğrudan girişim sermayesi sağlanacak ve bu alanda “melekler” teşvik edilecek. 

13) Teknoloji ürün tanımı genişleyecek ve Ar-Ge ve yenilik projeleri sonucu üretim yapan yerli teknoloji firmaları kamu alımları yoluyla desteklenecek. 

14) Proje değerlendirme sürecinde yer alanların ücretleri arttırılacak.

15) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde 3 aylık raporlarının kaldırılarak zaman ve enerji tasarrufuna gidilecek. Şaban Küçük/KPMG

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.