Kanun’da limited şirket ortaklarının şirketten ayrılmalarına yönelik düzenlemelerin öncelikle şirket sözleşmesinde hükme bağlanabileceği ifade edilmiştir (YTTK md. 638/1). Bu husus mülga Ticaret Kanunu’nda da aynı şekilde düzenlenmiştir. (ETTK md. 551/1) Buna paralel olarak ortaklara çıkma hakkının tanınması ile bunun kullanılmasının şartları şirket sözleşmesinde öngörülmesi halinde bağlayıcı olan hükümler arasında sayılmıştır (YTTK md. 577/1-k). Dolayısıyla, ortağın çıkması ile ilgili hususların şirket sözleşmesinde yer alması zorunluluğu bulunmadığını söylemek mümkündür.

Bu bağlamda şirket sözleşmesinde çıkma hakkının kullanımı bazı şartlara bağlanabileceği gibi herhangi bir şart öngörülmeksizin ortakların şirketten çıkabilecekleri de benimsenebilir (YTTK md. 638/1). Sözleşmesinde çıkma hakkının kullanımının bazı şartlara tabi tutulduğu şirketlerdeki ortaklar bu haklarını öngörülen şartın gerçekleşmesi halinde kullanabileceklerdir.

Diğer taraftan gerek mülga ve gerekse cari Ticaret Kanunu’nda limited şirket ortaklarına haklı sebeplerin varlığı halinde ortaklıktan çıkmaya yönelik dava açma hakkı tanınmıştır (YTTK md. 638/2; ETTK md. 551/2). Özellikle şahıs şirketlerine özgü bir hak olan çıkma hakkı davası, ortağın onu ortak olmaya zorlayan sebeplerin ortadan kalkması halinde dahi şirketten ayrılamaz duruma düşmesini engellemek amacıyla sağlanmıştır(1). Böyle bir dava açmış ortağın dava süresince ortaklıktan doğan hak ve borçları kısmen veya tamamen dondurulacak veya davacı ortağın statüsünün korunmasına yönelik olarak mahkemece benzer önlemler alınacaktır (YTTK md. 638/2).

Kanun’da ortaklıktan çıkma davasının haklı sebeplerin varlığı halinde açılabileceği ifade edilmiş olmakla birlikte, davaya neden olacak haklı sebepler sınırlı sayıda belirlenmemiş ve dolayısıyla, gerek mülga ve gerekse yürürlükteki Ticaret Kanunu’nda geçen haklı sebepkavramının somutlaşması öğreti ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Düzenlemenin gerekçesinde de haklı sebepler ile ilgili bir tanımlamaya yer verilmemiştir. Konuyla ilgili yüksek mahkeme kararlarında ise ortakların birlikte çalışma imkanlarının kalmaması, şirket defterlerinin yasa ve şirket sözleşmesine aykırı tutulması, şirkette uzun süre kâr payı dağıtılmaması, şirket hesapları hakkında ortağa bilgi verilmemesi gibi sebepler çıkma davası için haklı neden olarak kabul edilmiştir(2).

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile getirilen yeniliklerden biri de ortaklara çıkmaya katılma hakkı tanınmasıdır. Buna göre ortaklardan biri şirket sözleşmesindeki hükme uygun olarak çıkmak istediği veya belirttiğimiz haklı sebeplere dayanarak çıkma davası açtığı takdirde şirket müdürü (veya müdürleri) gecikmeksizin diğer ortakları bu durumdan haberdar etmekle mükelleftir (YTTK md. 639/1). Bu durum çıkma davasına katılmak isteyen diğer ortaklara müdürlerce eşit işlem yapılmasının gereklerindendir (YTTK md. 627/1).

Şirket müdürünce kendilerine bildirim yapılan diğer ortaklardan her biri, haberin kendilerine ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde şirket sözleşmesinde öngörülen haklı sebep kendisi yönünden de geçerliyse kendisinin de çıkmaya katılacağını müdürlere bildirmek; açacağı bir dava ile haklı sebepler dolayısıyla çıkma davasına katılmak gibi hakları kullanabilecektir (YTTK md. 639/2/a-b). Davaya katılacak ortakların aynı şirket sözleşmesi hükmüne veya aynı haklı sebebe dayanmalarının gerekli olup olmadığı, ya da başka hüküm veya haklı sebepler ileri sürülmesinin de mümkün olup olmadığına ilişkin tartışmalar özellikle yargı kararları ile öğretinin çözümüne bırakılmıştır(3). Bununla birlikte, şirket müdürü veya müdürlerinin diğer ortakları çıkma talebi veya davasından ne şekilde haberdar edecekleri yasada belirtilmemiş olmakla birlikte, durumun ispatı açısından yazılı bir bildirim yapılması gerektiği düşünülmektedir. Özdem SATICI TOPRAKYaklaşım / Ocak 2016 / Sayı: 277

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.