a) Gerek özel hukukta ve gerekse kamu hukukunda, borçlunun borcunu, alacaklıya ödemesi halinde, borç itfa olur. Ve bu borca ilişkin bütün hacizler, rehinler vs. kalkmış olur. Borç ödenince, borç dosyası kapanır. Dosya kapsamında da alacaklının hakları sona ermektedir. Bununla beraber, 6183 sayılı Yasa kapsamında, “alacaklı idare” ve “amme borçlusu” tanımları yapılmıştır. Amme borçlusunun borcunu ifa etmesi ile amme borcu sona ermektedir.www.ozdogrular.com

b) Her amme idaresi bakımından, alacaklı olduğu amme borçlusu ile ilgili “dosya bazında” alacağın tahsilinden sorumludur. Dosya kapsamı haricindeki, başka alacaklı kamu idaresinin alacağını takip, tahsil, izleme vs. sorumluluğu veya hakkı yoktur. VEDOP kapsamında borç sorgulamasının haciz çözümlerine mesnet olmaması gerekir.

c) Amme idaresi, kendi alacağını takip ve tahsil ile mükellef olup, diğer amme idarelerinin yapmaları gerekli takipleri yapmak gibi hak ve yetkiye sahip değildir. Aksi yöndeki bir uygulama halinde kaos ortaya çıkar. Hatta, alacaklı amme idaresinin hangisi olduğu konusunda bir belirleme de yapılamaz.www.ozdogrular.com

d) Borç kişiseldir. Tüzel kişiliğin borcu nedeniyle, ortakları hakkında bir işlem yapılabilinmesi için, 6183 sayılı Yasa’nın 35. maddesine göre bu hakkı ancak ve ancak alacaklı kamu

idaresi kullanabilir. Başka hiçbir tahsil dairesinin yetkisi yoktur. Tüzel kişiliğin borcu ile; bir başka yerde vergi kaydı olan ve kaydı olan idareye borcunu ödeyen mükellefin varlıkları üzerindeki haczin derhal çözülmesi gerekir. Bu çözüm sırasında, başka yerlerde, başka şirketlerde borçlu; diğer tüzel kişiliklerde ortaklıkları var mı? müdürlük görevi var mı? şeklinde bir araştırmanın yapılması dahi hukuken mümkün bulunmamaktadır. Kaldı ki, vergi mahremiyetinin, müşteri bilgi mahremiyetinin bulunduğu realitesinin bulunduğu bir ortamda müşteri veya mükellefin rızası alınmadan bilgi araştırması, bankalar nezdinde istihbarat yapılması, iki kamu kurumu arasında bu denli mal varlığı, borç tahkikatı vs. araştırmaların ne derece hukuki olduğu da ayrıca tartışmaya açık bir konudur.www.ozdogrular.com

e) Vergi Daireleri Otomasyon Projesi (VEDOP) kapsamında, sadece bağlı olduğu vergi dairesine münhasır borcu nedeniyle, o vergi dairesine borcunu ödemiş olan mükellefin o dosya kapsamında bütün haciz ve rehin ve ipoteklerin çözümü zorunludur. Bu esnada, çok farklı bir bölgedeki bir alacaklı kamu idaresinin alacağının “var olması” nedeniyle, haczin çözümünde bu engelleme, kaldırmama nedeni olmamalıdır. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu konuyu yeniden ele alıp, konunun önemine binaen acilen çözüm getirip, hali hazırdaki, hukuka aykırı olarak yürütülen bu uygulamaya acilen son verilmesi gerekir görüşündeyiz.

f) Gelir İdaresi, borçlu müteahhitler hakkında haciz uygulamaları yaparken, istihkakın tümüne birden haciz uygulamamaktadır. Bununla beraber toplam istihkak içerisinde işçi alacakları, temlikler ve muacceliyet kesbeden birçok kalemleri ayıkladıktan sonra bakiye tutar üzerinden haciz koymaktadır. Bu uygulama son derece isabetli ve doğru bir uygulamadır. Gelir İdaresinin konuyu yeniden ele alarak 09.03.2006 günlü amme alacakları ile ilgili genelgesini yeniden gözden geçirip, uygulamada hukuka aykırı uygulamayı biran önce düzeltmesini beklemekteyiz.www.ozdogrular.com

g) Yeri gelmişken bir diğer önemli ve uygulamada sık sık karşımıza çıkan hukuka aykırı birkaç vergi icra hukuku ile ilgili yanlış uygulamalı örneklerini burada belirtmeden geçemeyeceğiz. Bu örnekler kısaca şöyledir: Limited veya anonim şirketten ayrılmış eski ortaklar hakkında, ödeme emri yollanmadan, tüzel kişiliğin borcu ortaklar yönünden bireyselleştirilmeden, yeni ortaklar üzerine takibat yapılmadan doğrudan kişisel banka hesaplarına konulan blokaj, pay devri yapan eski ortak hakkında tapu, banka, trafik idaresi, belediye vb. kuruluşlara yazı yazılarak menkul ve gayrimenkuller üzerine hacizler konulmaktadır. Hatta tüzel kişiliğin borcu bugün itibariyle 100.000,00 TL’yi geçmesi durumunda yurt dışı yasağı uygulanabilmektedir. Şirketten ayrılan ortağa maaş haczine kadar bu uygulamalar süregelmektedir. Öyle ki, mükellefin şirketten ayrılmış olmasına rağmen emekli maaşına haciz konulduğunu sık sık görebilmekteyiz. Bilindiği gibi emekli maaşlarına hiçbir şekil ve surette haciz konulamaz. Bunun tek istisnası nafakalardır. Gelir idaresi başkanlığının bu konulara yeniden kesin ve geçerli bir çözüm getirmesi uygulamada beklenen bir durumdur. Nazlı Gaye ALPASLAN Yaklaşım / Aralık 2015 / Sayı: 276

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.