Vergi Usul Kanunu’nun 413. maddesi çerçevesinde, vergi durumları ve vergi uygulanması bakımından tereddüt edilen konular hakkında Gelir İdaresi’nden açıklama (özelge) istenebilmektedir.

Özelge talepleri için başvurular, Vergi Dairesi Başkanlığı bulunan illerde bu birimlere, bulunmayan illerde ise Defterdarlıklara yapılmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı merkezine doğrudan başvurma olanağı yoktur.

Özelge başvuruları, özelge talep formu ile yapılabilmekte, başvurulan birimler tarafından hazırlanan özelge taslağı GİB merkezine onay için gönderilmekte, onay süreci Özelge Komisyonu onayı ile sonuçlanmaktadır. Özelge Komisyonunca onaylanan özelgeler, otomasyon sistemi üzerinden yetkili birimlere aktarılmakta ve yetkili birimce imzalanarak özelge talep eden mükellefe gönderilmektedir.

Onaylanan özelgeler Gelir İdaresi’nin bütün yetkili birimlerinin görebildikleri bir havuza atılmakta ve özelge havuzunda örneği oluşan özelgeler için merkeze tekrar onaya gönderilmemektedir.

Gelir İdaresi’nce verilen özelgelerden özelliği olması nedeniyle seçilmiş olan bir kısmı zaman zaman Vergi Bültenleri’ne konu edilmektedir.

Son zamanlarda verilen özelgelerden önemli bazılarının özeti aşağıda yer almaktadır.

1. Gelir Vergisi Kanunu

İki ayrı serbest bölgede imal edilen ürünlerin ihracatı nedeniyle istihdam edilen personele ödenen ücretlerde gelir vergisi istisnası nasıl hesaplanır?

(29.09.2014 tarih ve 253 sayılı özelge)

Serbest bölgelerde imal edilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’inin yurt dışına ihraç edilmesi kaydıyla, istihdam edilen personele ödenecek ücretlerde gelir vergisi istisnasının uygulanmasında; her iki serbest bölgede üretilen ürünlerin FOB bedelinin ayrı ayrı dikkate alınması gerekmektedir.

Yeminli Mali Müşavir tarafından düzenlenecek Faaliyet Raporlarının ise yine her iki serbest bölge için ayrı ayrı düzenlenmesi veya her iki serbest bölge gelirlerinin ve yurtdışına ihraç edilen tutarların ayrı ayrı hesaplanarak raporda belirtilmesi suretiyle tek bir rapor düzenlenmesi ve muhtasar beyannamelerin verildiği vergi dairelerine teslim edilmesi mümkün bulunmaktadır.

İnternet üzerinden uzaktan eğitim platformu aracılığıyla verilecek hizmetin vergilendirilmesi nasıl olmalıdır?

(01.10.2014 tarih ve 2314 sayılı özelge)

Ders hazırlama hizmetini veren öğretmenlerin hizmet sözleşmesine istinaden şirkete bağlılık arz edecek şekilde çalışmaları halinde elde edecekleri gelirin ücret olarak değerlendirilmesi ve gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Öte yandan, öğretmenlerin ders hazırlama hizmetini şirkete bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesaplarına gerçekleştirmeleri durumunda elde edilecek gelirin serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Faaliyetin devamlılık arz edecek ve mutad meslek halinde yerine getirilmemesi halinde ise bu faaliyetin arızi serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmakta olup, her iki durumda da ödenen bedellerden gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri için ödenen bedeller gider olarak kaydedilebilir mi?

(11.06.2014 tarih ve 1613 sayılı özelge)

Uluslararası alanda internet üzerinden faaliyet gösterecek ve şirket organizatörlüğünde yürütülecek olan projenin; uluslararası platformda tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri için ödenen bedellerin, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesine yönelik olması şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkündür.

2. Kurumlar Vergisi Kanunu

Yurt dışından ithal edilen ürünlerle ilgili yapılan masraflar gider olarak kaydedilebilir mi?

(14.11.2014 tarih 2491 sayılı özelge)

Şirket tarafından yurt dışından ithal edilen marka için yurt içinde yapılan reklam, tanıtım ve organizasyon giderleri ile gümrükte yapılan (ardiye bedeli, ordino bedeli, damga vergisi, navlun bedeli, gümrük müşavirlik bedeli vb.) masrafların işin mahiyetine ilişkin olması halinde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, söz konusu ödemelerin yurtdışındaki muhatap firmaya yansıtılması durumunda, yansıtılan tutarın kurum tarafından gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir.

İhraç kayıtlı teslimlerde mal/hizmet alış tarihi ile ödeme tarihi arasında oluşan kur farkının vergilendirilmesi nasıl olmalıdır?

(21.08.2014 tarih ve 2104 sayılı özelge)

İşlemlerin ifası esnasında kurum lehine veya aleyhine oluşan kur farklarının, kambiyo karı veya zararı olarak kayıtlara alınması ve bu tutarların doğrudan “690-Dönem Karı veya Zararı Hesabı” ile ilişkilendirilmek suretiyle ilgili dönem kurum kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.

3. Katma Değer Vergisi Kanunu

Hizmet alımından vazgeçilmesi halinde KDV düzeltmesi ne şekilde olacaktır?

(08.10.2014 tarih ve 2346 sayılı özelge)

Şirket tarafından internet üzerinden satışı yapılan konaklama ve tur satın alma hizmetlerine ilişkin verilecek hizmet ifasından önce fatura düzenlenmiş olması nedeniyle vergiyi doğuran olay meydana geleceğinden, faturada gösterilen ve kayıtlara intikal ettirilen hesaplanan KDV'nin genel hükümler çerçevesinde beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.

Müşterilerin hizmet alımından vazgeçmesi ve öncesinde fatura düzenlenerek tahsil edilen hizmet bedelinin henüz gerçekleştirilmeyen hizmet nedeniyle müşteriye iade edilmesi durumunda ise; alımından vazgeçilen ve henüz gerçekleştirilmeyen hizmetle ilgili olarak, alıcıya ödenen hizmet bedeline ilişkin ilgili vesikalarda gösterilen KDV tutarının ait olduğu dönemde indirim konusu yapılması mümkündür.

İhraç kayıtlı teslimlerde mal/hizmet alış tarihi ile ödeme tarihi arasında oluşan kur farkının vergilendirilmesi nasıl olmalıdır?

(21.08.2014 tarih ve 2104 sayılı özelge)

İhraç kayıtlı satışın gerçekleştiği dönemle ilgili kur farkının ihracatın gerçekleşmesinden sonra fatura edilmesi halinde tecil-terkin kapsamında işlem yapma imkanı ortadan kalkacağından bu ödemelerin vergiden arındırılması gerekmektedir. Bu çerçevede söz konusu fark üzerinden hesaplanan KDV, aynı döneme ilişkin beyannamede hem hesaplanan vergi hem de indirilecek vergi olarak beyan edilmek suretiyle işlem vergiden arındırılacaktır.

Ancak, ihracatçı konumundaki kurum adına fatura edilen kur farkının, ihracatın gerçekleşmesinden önce ortaya çıkması halinde tecil-terkin müessesesinin çalıştırılması gerekmekte olup, bu durumda kur farkı için düzenlenecek faturada, ihraç kaydıyla yapılan mal teslimine ilişkin faturanın tarih ve sayısına yer verilmek suretiyle fiyat farkı üzerinden hesaplanan KDV için de tecil-terkin uygulaması kapsamında işlem yapılacaktır.

Diğer taraftan, tecil-terkin uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ait vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında kurum lehine ortaya çıkan kur farkları için düzenlenecek faturada KDV hesaplanarak beyan edilmesi gerekmektedir. Söz konusu KDV imalatçı tarafından genel esaslara göre indirim konusu yapılabilecektir.

İnternet üzerinden uzaktan eğitim platformu aracılığıyla verilecek hizmetin vergilendirilmesi nasıl olmalıdır?

(01.10.2014 tarih ve 2314 sayılı özelge)

İnternet üzerinden uzaktan eğitim platformu kurmak suretiyle öğrencilere verilen hizmet, ticari faaliyet kapsamında KDV’ye tabi olup, verilen hizmetin bedeline ilişkin düzenlenecek faturalarda, hizmetin 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında değerlendirilmesi halinde, %8 oranında KDV uygulanması mümkün bulunmaktadır. Aksi takdirde söz konusu eğitim ve öğretim hizmetlerinin %18 oranında katma değer vergisine tabi olacağı açıktır.

Ayrıca verilen bu hizmet karşılığı herhangi bir komisyon geliri elde edilmesi halinde komisyon gelirine ilişkin düzenlenecek faturalarda genel oranda (%18) KDV hesaplanması gerekmektedir.

Diğer taraftan, öğretmenlerin ders hazırlama ve ders verme hizmetini şirkete bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesaplarına gerçekleştirmeleri durumunda, elde edilecek gelirin serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi halinde; bu hizmetin KDV’ye tabi olması, serbest meslek faaliyetinin devamlılık arz etmeyecek şekilde arızi olarak verilmesi halinde söz konusu hizmetin KDV’ye tabi olmaması, öğretmenlerin hizmet sözleşmesine istinaden şirkete bağlılık arz edecek şekilde çalışmaları halinde ise elde edilen gelir ücret olarak değerlendirileceğinden KDV’nin konusuna girmemesi nedeniyle KDV hesaplanmaması gerekmektedir.

Yurt dışından ithal edilen ürünlerle ilgili yapılan masrafların yurtdışı mukimi firmaya yansıtılmasında KDV hesaplanır mı?

(14.11.2014 tarih 2491 sayılı özelge)

Şirket tarafından gümrükte yapılan masrafların yurt dışı firmaya yansıtılmasında aslı KDV’den istisna olan bir işlemin söz konusu olması halinde yansıtma için düzenlenen faturada KDV hesaplanmayacaktır. Ancak KDV’ye tabi işlemlerin yansıtılması halinde ticari faaliyetin bir unsuru olarak bu işlemler genel hükümler çerçevesinde KDV’ye tabi olacaktır.

4. Damga Vergisi Kanunu

"Rezerv Yapı Alanı" olan parseller üzerine inşaa edilecek gayrimenkullere ilişkin olarak düzenlenecek sözleşmeler damga vergisine tabii midir?

(01.09.2014 tarih ve 2143 sayılı özelge)

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunla, Kanun kapsamında yer alan hak sahibi maliklerle yapılacak işlemlere yönelik istisna öngörülmekte olup, hak sahiplerinin taraf olmadığı işlemler ve kağıtlara istisna uygulanmasının Kanun kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

Feragatnamelerde damga vergisi uygulaması nasıl olur?

(03.09.2014 tarih ve 99 sayılı özelge)

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tabloda vergiye tabi kağıtlar arasında yer almayan feragatnamenin damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.

Limited şirket statüsünde bulunan şirketin anonim şirkete dönüştürülmesine ilişkin olarak yapılacak işlemler damga vergisinden istisna mıdır?

(17.07.2014 tarih ve 728 sayılı özelge)

Nev’i değişikliği nedeniyle devir işleminin Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19. maddesindeki şartlar dâhilinde devir hükmünde değerlendirilmesi gerektiğinden, Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre yapılacak nev'i değişikliği işlemine ilişkin olarak düzenlenen kâğıtların, Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun IV/17 fıkrası hükmüne istinaden damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.

5. Vergi Usul Kanunu

Aktifleştirilen finansal kiralamaya konu iktisadi kıymeti kullanma hakkı hangi esaslar çerçevesinde amortismana tabi tutulur?

(29.08.2014 tarih ve 15 sayılı özelge)

Şirket tarafından finansal kiralama işlemine konu iktisadi kıymeti kullanma hakkı ve sözleşmeden doğan borcun, kiralama konusu iktisadi kıymetin rayiç bedeli veya sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı ile değerlenmesi ve aktifleştirilen finansal kiralamaya konu iktisadi kıymeti kullanma hakkının, Vergi Usul Kanunu’nun üçüncü kitabının üçüncü kısmının birinci bölümü ve ilgili genel tebliğlerde kiralama konusu iktisadi kıymet için belirlenmiş usul ve esaslar çerçevesinde amortismana tabi tutulması gerekmektedir.

Faturalar termal yazıcılarda rulo kâğıtlara bastırılabilir mi?

(01.10.2014 tarih ve 2315 sayılı özelge)

Basımı yapılacak belgelerin bilgi işlem makineleriyle düzenlenecek olması durumunda; anlaşmalı matbaalara Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik’te belirtilen ebatlar dışında belge bastırılması mümkün bulunmakta olup, yazıcı ile aynı anda veya arka arkaya alınacak dökümlerde her belgenin aslı ile örneğinin aynı bilgileri içermesi, düzenlenen belge aslı ile örnek sayısının belge üzerinde belirtilmesi, faturanın seri ve sıra numarası takip etmesi ve Yönetmelik’te belirtilen bilgilerin tamamını içermesi gerekmektedir. Bu belgelerin basımının termal kağıda yapılacak olması durumunda ise, bu kağıtların yukarıda açıklanan özellikleri haiz olması gerekmektedir.

Antrepo hizmeti faturası kimin adına düzenlenmelidir?

(27.08.2014 tarih ve 838 sayılı özelge)

Gümrük komisyoncuları ve müşavirleri malın mülkiyetine sahip olmaksızın ücret karşılığında mal sahibine hizmet verdiğinden, antrepo hizmetine ilişkin faturanın hizmetin verildiği mal sahibi adına düzenlenmesi gerekmektedir.

Hizmet alımından vazgeçilmesi halinde belge düzeni nasıl olmalıdır?

(08.10.2014 tarih ve 2346 sayılı özelge)

Mesafeli sözleşmeler kapsamında yapılan hizmet satışlarında, satışa konu hizmet alımından vazgeçilmesi veya hizmet alımının yarıda kesilmesi durumunda; iade bölümünü ihtiva eden bir faturanın düzenlenmesi ve en az iki örneğinin müşteriye gönderilmesi, söz konusu faturanın alt kısmına açılacak iade bölümünde

- hizmeti satın alan nihai tüketicinin adı soyadı, adresi, imzası ile

- alımından vazgeçilen hizmetin cins (konaklama-tur), miktar (süre), birim fiyat (günlük fiyat) ve tutar (toplam tutar)

bilgilerinin yer alması, bu şekilde düzenlenen faturayı alan müşterinin, hizmet alımından vazgeçmesi veya hizmet alımını yarıda kesmesi halinde, faturanın iadeye ilişkin bölümünü doldurarak iki örnek olan faturanın bir örneğini şirkete geri göndermesi gerekmektedir.

Mesafeli sözleşmeler kapsamında yapılan hizmet satışlarında satışa konu hizmet alımından vazgeçilmesi veya hizmet alımının yarıda kesilmesi durumunda yukarıda açıklandığı üzere iade bölümünü ihtiva eden bir faturanın düzenlenmesi nedeniyle gider pusulası düzenlenmeyecektir.

Kargo şirketi aracılığıyla taşıttırılan emtialara ilişkin İrsaliyeli Faturanın koli içine konulması mümkün müdür?

(02.10.2014 tarih ve 2321 sayılı özelge)

Kargo aracılığıyla müşterilere gönderilen emtiaya ilişkin sevk irsaliyesi veya irsaliyeli faturanın emtia ile birlikte kolinin içine konulması mümkün bulunmamaktadır. Ancak, faturanın emtia ile birlikte kolinin içine konulması mümkündür.

Kent kart dolum bedelleri ile personelin şehir içi yol giderlerinde belge düzeni nasıl olmalıdır?

(30.09.2014 tarih ve 553 sayılı özelge)

Şirket bünyesinde çalışan personelin;

- Kartlı ödeme sistemlerinin kullanıldığı şehir içi ulaşım vasıtaları (otobüs vb.) için yaptığı masrafların temin edilmesi halinde yükleme yapılması sırasında bayilerce düzenlenecek olan bilgi fişinin de eklenmesi suretiyle, tanzim edilecek bir bordroya dayanılarak tevsik edilmesi,

- Kartlı ödeme sistemlerinin kullanılmadığı diğer şehir içi ulaşım vasıtaları (minibüs vb.) için yaptığı masrafların tanzim edilecek bir bordroya dayanılarak tevsik edilmesi

mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, söz konusu harcamaların gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine/mahiyetine uygun bulunması gerekmektedir.

Mal sevkiyatlarında bedelsiz fatura düzenlenebilir mi?

(29.09.2014 tarih ve 253 sayılı özelge)

- Serbest bölgede bulunan işyeri adresinden bir diğer serbest bölgede bulunan şube işyerine yapılacak hammadde ve malzeme sevkiyatı için sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmekte olup, fatura düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır.

- Hammadde ve malzeme sevkiyatları için Serbest Bölgeler Mevzuatı gereğince fatura düzenlenmesi halinde ise; e-fatura sistemini kullanarak bedelsiz fatura düzenlenmesi ve e-faturanın açıklama kısmına sevk irsaliyesinin tarih ve sayısı ile işlemin hammadde ve/veya malzeme sevkiyatı olduğuna ilişkin şerh düşülmesi mümkün bulunmaktadır.

Numune malların taşınmasında sevk irsaliyesi düzenlenmeli midir?

(27.05.2014 tarih ve 325 sayılı özelge)

İşletme aktifine kayıtlı numune gözlüklerin taşınması esnasında ticari bir mal hareketinden söz etmeye imkan bulunmadığından, satış temsilcilerince araçlara yüklenerek tanıtım amacıyla taşınması sırasında bu ürünler için sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

Restoran işletmeciliği faaliyetinde, her masa için tek adisyon fişi düzenlendiği hallerde, müşterilerin hesabı ayrı ayrı ödemesi durumunda, belge düzeni nasıl olmalıdır?

(12.08.2014 tarih ve 471 sayılı özelge)

- Alkollü içki servisi yapan işletmelerce müşterilere sunulan hizmetin ve satılan emtianın cins ve miktarını göstermek üzere adisyon düzenlenmesi zorunlu olup, adisyon düzenlenme zorunluluğunun yapılacak ödemenin şekli veya tutarı ile bir ilgisi bulunmamaktadır.

- Sipariş alınırken düzenlenen ve sonraki siparişlerin de işlenmesi suretiyle müşterinin masasına bırakılması zorunlu bulunan adisyonun birden fazla müşteri tarafından ödenmesi mümkün bulunmakta olup, bu adisyona ilişkin ödemenin masada bulunan müşteriler tarafından ortaklaşa yapılmak istenmesi durumunda, her bir müşterinin ödediği tutar için fatura, fatura vermeyi gerektirmeyen hallerde de ödeme kaydedici cihaz fişinin düzenlenerek müşteriye verilmesi zorunludur.

- Adisyonun, birden fazla müşteri tarafından ödenmesi durumunda, her bir müşteri için düzenlenecek fatura veya ödeme kaydedici cihaz fişinin bu adisyonla ilişkilendirilmesi gerekmektedir.

Tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri için ödenen bedellerde belge düzeni nasıl olmalıdır?

(11.06.2014 tarih ve 1613 sayılı özelge)

Şirket organizatörlüğünde yürütülecek olan projenin; uluslararası platformda tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri kapsamında ödenen bedeller için ilgili kurumun KDV mükellefiyetinin bulunması durumunda şirkete fatura düzenlemesi, aksi durumda ise şirket tarafından anılan kurum adına gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir.

Şubede kullanılmak üzere tasarım ve görünüm olarak diğer fatura serilerinden farklı görünümde fatura bastırılabilir mi?

(17.10.2014 tarih ve 2391 sayılı özelge)

Kurumsal müşterilere satış yapılacak şubeye ait ayırt edici bilgilere yer verilmek suretiyle ayrı seri ve sıra numaralı fatura bastırılarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.

Ticari markalar, stoklar ve bazı iktisadi kıymetlerin satın alınmasında ödenen bedel nasıl değerlenir?

(18.08.2014 tarih 2085 sayılı özelge)

Peştemallık iktisadi bir bütünlüğün devri sırasında satış bedeli ile devralınan iktisadi kıymetlerin rayiç bedeli arasındaki olumlu fark olduğundan, şirket tarafından başka bir kuruma ait ticari markaların, stokların ve bazı ofis ekipmanlarının satın alınmasında bir işletmenin devralınmasının söz konusu olmaması nedeniyle, ödenen bedelin peştemallık olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Buna göre, şirket tarafından başka bir kurumdan satın alınan ticari markalar, stoklar ve ofis ekipmanlarının; takdir komisyonunca, ödenen toplam tutar da dikkate alınmak suretiyle tespit edilecek emsal bedelleri üzerinden aktife alınması gerekmektedir.

Yurt dışından ithal edilen ürünlerle ilgili yapılan masrafların yurtdışı mukimi firmaya yansıtılmasında belge düzeni nasıl olmalıdır?

(14.11.2014 tarih 2491 sayılı özelge)

Kurum tarafından yurt dışında mukim firmadan ithal edilerek yurt içinde satışı gerçekleştirilen ürünler için katlanılan büro tefrişatı, reklam ve tanıtım giderleri ile gümrük masraflarının yurtdışındaki firmaya yansıtılmasında fatura düzenlenmesi gerekir.

İhraç kayıtlı teslimlerde mal/hizmet alış tarihi ile ödeme tarihi arasında oluşan kur farkı için belge düzeni nasıl olmalıdır?

(21.08.2014 tarih ve 2104 sayılı özelge)

İhraç kayıtlı olarak yabancı para cinsinden alınan ürünlerin bedelinin ödenmesi sırasında alış tarihi ile ödeme tarihi arasında kurum lehine ortaya çıkan kur farkı için fatura düzenlenmesi, kurum aleyhine oluşan kur farkı için ise fatura alınması gerekmektedir. Bahse konu faturaların ödeme tarihinden itibaren 7 gün içerisinde düzenlenmesi gerektiği ise tabiidir.

İnternet üzerinden uzaktan eğitim platformu aracılığıyla verilecek hizmetler için belge düzeni nasıl olmalıdır?

(01.10.2014 tarih ve 2314 sayılı özelge)

Ders hazırlama hizmetini veren öğretmenlerin hizmet sözleşmesine istinaden şirkete bağlılık arz edecek şekilde çalışmaları halinde, elde edecekleri gelirin ücret olarak değerlendirilmesi durumunda, şirket tarafından bu kişilere ücret bordrosu düzenlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, öğretmenlerin ders hazırlama hizmetini şirkete bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesaplarına gerçekleştirmeleri durumunda elde edilecek gelir serbest meslek kazancı olarak değerlendirileceğinden, hizmet karşılığında öğretmenler tarafından serbest meslek makbuzu düzenlenmesi, anılan hizmetin arızi nitelik taşıyor olması halinde ise şirket tarafından gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir.

Ayrıca şirket tarafından alınan komisyon bedeli için de fatura düzenlenmesi gerektiği tabiidir.

6. Diğer Vergi Kanunları

"Rezerv Yapı Alanı" olan parseller üzerine inşaa edilecek gayrimenkullere ilişkin olarak yapılacak işlemlerde harç aranılır mı?

(01.09.2014 tarih ve 2143 sayılı özelge)

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında rezerv yapı alanı üzerinde inşa edilerek hak sahipleri malikler ile düzenlenecek sözleşme kapsamında verilecek konut ve işyerlerinin, hak sahipleri adına tapuya tescilinde harç aranılmaması gerekmekle birlikte; rezerv yapı alanı içerisinde inşa edilecek konutların hak sahibi malik dışında üçüncü kişilere satışı nedeniyle üçüncü kişilerle yapılacak sözleşmeye istinaden tapuda yapılan işlemlerde istisna uygulanması mümkün değildir.

Ayrıca anılan Kanun kapsamında rezerv yapı alanı içerisinde inşa edilecek binaya ilişkin olarak alınacak proje ruhsatının tahsil edilmesi gereken bina inşaat harcından da istisna tutulması gerekmektedir.

6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşa olunacak gayrimenkulün tapuda yapılacak işlemleri tapu harcından istisna mıdır?

(17.07.2014 tarih ve 1886 sayılı özelge)

Söz konusu taşınmazın 6306 sayılı Kanun kapsamına alındığı dikkate alındığında, taşınmaz ile ilgili olarak “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi” ne istinaden tapuda yapılacak işlemlerden tapu harcı aranılmaması gerekmektedir.

6360 sayılı Kanun kapsamında yapılacak cins değişikliği işlemlerinde harç istisnası var mıdır?

(15.07.2014 tarih ve 104 sayılı özelge)

6360 sayılı sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un geçici 1. maddesinin 14. fıkrası kapsamında ruhsat alanlara ait taşınmazların tapuda yapılacak cins değişikliği işlemlerinin harçtan istisna olduğuna dair bir hüküm bulunmadığından; tapuda yapılacak cins değişikliği işleminin harca tabi tutulması gerekmektedir.

Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakfa gayrimenkulün sadece kuru mülkiyetinin bağışlanması halinde tapu harcı ödenir mi?

(04.09.2014 tarih ve 24 numaralı özelge)

Vakfa bağışlanan gayrimenkullere ilişkin yapılacak işlemlerde, harcın mükellefinin vakıf olması sebebiyle, gayrimenkul bağışlayan kişilerden tapuda yapılacak tescil işlemleri sırasında harç aranılmaması gerekmektedir.

Ayrıca, Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıftan, iktisap edilecek gayrimenkuller ve sair ayni hakların tescili ile şerhi işlemleri ve bunların terkinlerinden, tapu harcı tahsil olunmayacağı tabiidir.

Faktoring şirketine borçlu bulunan müşteri adına kayıtlı bulunan taşınmazın, İcra Müdürlüğü’nce yapılan açık artırması neticesinde şirkete ihale edilmesi durumunda, taşınmazın tapuda şirket adına tescili işleminden harç aranılır mı?

(21.07.2014 tarih ve 1913 sayılı özelge)

Faktoring şirketlerinin, borçlu bulunan müşterilerinden devir aldıkları gayrimenkule ilişkin olarak tapuda yapılan tescil işlemlerinin harçtan istisna tutulacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığından, tapuda yapılacak söz konusu devir işleminden harç aranılması gerekmektedir.

Bankanın kredi borcuna mahsuben edindiği arsanın ve üzerinde mevcut gayrimenkullerin satışında tapu harcı istisnası uygulanır mı?

(20.08.2014 tarih ve127 sayılı özelge)

Bankanın 4743 sayılı Kanun’da belirtilen şartlar dahilinde edindiği arsa nitelikli taşınmazın banka adına tescil edildiği tarihte; satışa konu edilen bağımsız bölümlerin mevcut olması ile söz konusu taşınmazın edinme tarihindeki vasfında herhangi bir değişiklik olmadan aynen satışa konu olması halinde bu satış işlemi nedeniyle tapuda yapılacak işlemler dolayısıyla alıcı ve satıcıdan tapu harcı aranılmaması gerekmektedir.

Gümrük bölgesi içinde bulunan geçici depolama alanındaki malların bir kısmının başka bir firmaya devrinde ruhsat harcı uygulanır mı?

(26.08.2014 tarih ve 55 sayılı özelge)

Gümrük bölgesi içinde firmaya devredilen geçici depolanan eşya statüsünde bulunan mallarla ilgili olarak, eşya sahibi olunması nedeniyle firma adına geçici depolama yeri izin belgesi düzenlenmiş olması halinde, 492 sayılı Kanun’a bağlı (8) sayılı tarifenin "X- Gümrük Kanunu hükümlerine göre verilen ruhsatname harçları" başlıklı bölümünün 3. bendinin (b) fıkrasına göre açma ve işletme harçları tahsil edilmesi gerekmektedir.

Kat karşılığı inşaat sözleşmesine istinaden arsa sahiplerine devredilen bağımsız bölümlerde harç matrahı nasıl hesaplanır?

(13.08.2014 tarih ve 24 sayılı özelge)

Kat irtifaklı arsa payının tapuda arsa sahiplerine yapılacak devir işlemleri nedeniyle -emlak vergisi değerinden az olmamak üzere- gerçek satış bedeli üzerinden 492 sayılı Kanun’a bağlı (4) sayılı tarifenin 20/a bendi uyarınca harç ödenmesi gerekmektedir.

Limited şirket statüsünde bulunan şirketin anonim şirkete dönüştürülmesine ilişkin olarak yapılacak işlemler ticaret sicili harcı ve noter harcından istisna mıdır?

(17.07.2014 tarih ve 728 sayılı özelge)

Şirketin anonim şirkete dönüştürülmesine ilişkin işlemlerin 492 sayılı Kanun’un 123. maddesine istinaden noter harcı ile ticaret sicili harcından istisna edilmesi gerekmektedir.

Sermaye artırımı olarak konulan taşınmazların sermaye artırımı işleminin genel kurul kararı ile iptali neticesinde ortaklara devri işlemi tapu harcına tabi midir?

(02.09.2014 tarih ve 118 sayılı özelge)

Daha önce gerçekleştirilmiş olan tescil işlemine konu taşınmazların tekrar şirket ortağı adına yapılacak tescil işleminde, 492 sayılı Kanun’a bağlı (4) sayılı tarifenin I-20/a bendi hükmü gereği harç aranılması gerekmektedir.

Hisseli gayrimenkul satışları tapu harcına tabi midir?

(16.07.2014 tarih ve 114 sayılı özelge)

Hisseli gayrimenkul satışlarında; her bir satış işlemi için alan ve satan taraflardan ayrı ayrı harç aranılması, hesaplanan harcın asgari harç miktarının altında kalması halinde ise asgari harcın tahsil edilmesi gerekmektedir.

Feragatnamelerde noter harcı uygulaması nasıl olur?

(03.09.2014 tarih ve 99 sayılı özelge)

Feragatname ile ilgili noter işlemlerinin Harçlar Kanunu’na bağlı (2) sayılı tarifenin II/1 pozisyonu gereğince maktu harca tabi tutulması gerekmektedir.

Taşınmazın hatalı olarak yapılan satış işleminin mahkeme kararına istinaden iptal edilmesi ile eski sahibi adına yeniden yapılacak tescil işleminde harç aranılır mı?

(05.11.2014 tarih ve 121 sayılı özelge)

Mahkeme kararına istinaden tapuda yapılacak elbirliği halindeki mülkiyetin paylı mülkiyete çevrilmesi işleminden, 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (4) sayılı tarifenin I/13-c bendine göre harç alınması gerekmektedir.

Serbest bölge sınırları içinde bulunan gayrimenkulün satın alınması işleminde harç alınır mı?

(02.09.2014 tarih ve 2150 sayılı özelge)

Şahıs işletmesinin işletme sahibinden ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunmadığı dikkate alındığında, tüzel kişiliği olmayan ticari işletme adına tapu kayıt sistemi gereğince tescil edilemeyen ve bu nedenle şahıs adına tescil edilecek olan gayrimenkulün, ticari işletmenin aktifine kaydedilmesi ve serbest bölgede yürütülen faaliyet çerçevesinde kullanılmak üzere alınmış olması kaydıyla, serbest bölge sınırları içerisinde bulunan söz konusu gayrimenkulün tapuda şahıs adına yapılacak tescil işlemi sırasında tapu harcı aranılmaması gerekmektedir.

Üst hakkı bedelinde artış olması durumunda tapu harcı uygulaması nasıl olmalıdır?

(14.10.2014 tarih ve 231 sayılı özelge)

Üst hakkının süresinde ve yatak kapasitesinde herhangi bir artış olmaması, yalnızca üst hakkı bedelinde artış olması durumunda; resmi senedin düzenlendiği tarih itibariyle oluşan yeni değer ile önceki değer arasındaki artış miktarı esas alınarak bu değerin kalan süre ile çarpılması suretiyle bulunacak matrah üzerinden işlem yapıldığı tarih itibariyle uygulanmakta olan harç oranı esas alınarak harç aranılması gerekmektedir.

Şirket merkez adresinin, şirket şube adresine nakledilmesi işlemi ile daha önce ticaret siciline tescil edilmiş şirket yetkililerinin şirket nakli nedeniyle yeni adreste bulunan ticaret siciline tescil edilmesinde tekrar harç alınır mı?

(03.09.2014 tarih ve 100 sayılı özelge)

Şirketin merkez adresini şube adresine taşıma kararına ilişkin ticaret sicili işleminden 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (1) sayılı tarifenin C/I-1 bendi gereğince harç tahsil edilmesi gerekir. Ayrıca şirket merkezinin nakledilmesi sebebiyle daha önceki ticaret sicil memurluğunda tescil edilmiş olan şirket yetkililerinin yeni ticaret sicil memurluğunda yeniden tescil işlemine tabi tutulması halinde, bu işlem için yeniden harç alınması gerektiği tabiidir. pwc

Yukarıda özetlenen özelgeler ile diğer çok sayıda özelgenin tam metnine www.gelirler.gov.tr internet adresinin mevzuat bölümünden ulaşabilirsiniz.

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.