Bugünden itibaren 3 gün boyunca sizlere KİRALIK İŞÇİ 'likle ilgili kanun nezdinde düzenlemeyi, istihdam bürolarını kısaca soru ve cevaplarla sizlere aktaracağım.

4. gün ise KİRALIK İŞÇİ' nin hangi haklarının olmadığını söz ederek yazı dizimizi sonlandıracağız.

Umarım ilerleyen günlerde 4857/7'inci maddesine yönelik kanunda yer almasa da uygulamaya yönelik yönetmelik, genelge yada genel yazılara Bakanlığın ilgili birimleri yer verir.

Konu önemli, uygulamaya yönelikte açıklayıcı bilgilere muhtaçtır.

1.)KİRALIK İŞÇİNİN YASAL DAYANAĞI NEDİR?

4857 sayılı İş Kanun'un 7'inci Maddesinde ele alınmıştır.

2.)YÜRÜRLÜĞE NE ZAMAN GİRDİ?

20/05/2016 Tarihli Resmi Gazete'nin 29717 sayısında  yayımlanarak 6715 sayılı Kanunla İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la yürürlüğe girdi.

3.)EÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ NEDİR? NASIL KURULUR?

Geçici iş ilişkisi, özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulabilir.

4.)ÖZEL İSTİHDAM BÜROSU TÜRKİYE İŞ KURUMUNDAN İZİN ALMAK ZORUNDA MI?

Özel istihdam büroları; iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapar, işgücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri yürütebilir, mesleki eğitim düzenleyebilir ve yetki verilmesi hâlinde geçici iş ilişkisi kurabilir.

5.)ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARINI KİM TEFTİŞ EDER?

Özel istihdam bürolarının faaliyetlerine ve geçici iş ilişkisine yönelik inceleme, denetim ve teftiş Bakanlık iş müfettişleri tarafından yapılır. 4857 sayılı Kanunun 7'inci maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendi uyarınca

''İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde''

 Türkiye İş Kurumuna  yapılan şikayet bildirimleri incelenmek üzere İş Teftiş Kurulu Başkanlığına iletilir. Bu durumda özel istihdam büroları, istenilen her türlü bilgiyi vermek ve bu bilgilerin doğruluğunu ispata yarayan defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmek zorundadırlar.

6.)ÖZEL İSTİHDAM BÜROSUNUN İZİNİ HANGİ HALLERDE İPTAL EDİLİR

Türkiye İş Kurumunca  verilen geçici iş ilişkisi kurma yetkisi;

 a) Özel istihdam bürosu izninin iptal edilmesi,

b) Geçici iş ilişkisi kurulan işçi sayısının %10'unun  ücretinin, ödeme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmemesi,

 c) 1 yıl içinde en az 1 işçinin ücretinin, en az 3 defa sözleşme ile belirlenen ücretin altında ödenmesi veya süresinde ödenmemesi,

 d) Yazılı sözleşme yapma şartına uyulmaması,

e) Geçici iş ilişkisine yönelik 4857 sayılı Kanunun 7'inci maddesinde belirtilen sürelere uyulmaması,

f) İş ilişkisinde 4857 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde düzenlenen eşit davranma ilkesine aykırı davranılması,

 g) Kayıt dışı işçi çalıştırıldığının tespit edilmesi, durumlarında (a) ve (b) bentlerinde sayılan hâllerde derhâl; diğer bentlerde sayılan hâllerde ise son fiilin tespit tarihinden geriye yönelik 2 yıllık süre içinde aynı bentlere 3 kez veya ayrı bentlere 6 kez aykırı davranıldığının tespit edilmesi hâlinde iptal edilir ve 3 yıl süre ile izin verilmez.

7.)ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ NEDİR?

Özel istihdam bürosu, aracılık ve geçici işçi sağlama faaliyeti karşılığı olarak işverenden hizmet bedeli alma hakkına sahiptir. İş arayanlardan ve geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçilerden her ne ad altında olursa olsun menfaat sağlanamaz ve hizmet bedeli alınamaz. Ancak aracılık hizmetleri için özel istihdam bürolarınca, yönetmelikle istisna tutulan meslekler ve pozisyonlar için hizmet bedeli alınabilir.

Özel istihdam bürosu işçisine ilişkin 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4447 sayılı Kanundan doğan yükümlülükler, 4857 sayılı Kanunun 7' inci maddesi saklı kalmak kaydıyla, özel istihdam bürosu tarafından yerine getirilir.

8.)GEÇERSİZ ANLAŞMALAR NELERDİR?

İş ve işçi bulma faaliyetleri ile ilgili olarak;

a) Özel istihdam bürolarının yönetmelikte öngörülenler dışında iş arayanlarla bedel alınması konusunda anlaşma yapmaları veya onlardan herhangi bir şekilde menfaat sağlamaları hâlinde özel istihdam büroları ile işverenler arasında yapılmış bulunan anlaşmalar,

b) İşçinin kayıt dışı çalışması, sendikaya üye olması veya olmaması ya da asgari ücretin altında ücret ödenmesi şartlarını taşıyan anlaşmalar,

c) Bir işverenin veya iş arayanın, işe yerleştirme faaliyeti için diğer özel istihdam bürolarından veya Türkiye İş Kurumundan hizmet almalarını engelleyen anlaşmalar, geçersizdir.

9.)GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ HANGİ HALLERDE KURULUR NE KADAR SÜREYLE?

10.) 10 SORUDAKİ HALLER İÇİN YENİDEN NE ZAMAN GEÇİCİ İŞÇİ ÇALIŞTIRABİLİR?

Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6  ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz.(d,e,f,g)

11.)TOPLU İŞÇİ ÇIKARAN İŞYERLERİ GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ YADA KİRALIK İŞÇİ HEMEN İŞE ALIR MI?

Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süresince geçici iş ilişkisi kurulamaz

12.)KAMU KURUMLARI VE MADENLERDE KİRALIK İŞÇİ ÇALIŞACAK MI?

Kamu kurum ve kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde geçici iş ilişkisi kurulamaz.

13.)KİRALIK İŞÇİ GREV VE LOKAVT UYGULANAN İŞYERLERİNDE KULLANILIR MI?

Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 65 inci maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.

14.) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde KAÇ KİRALIK İŞÇİ ÇALIŞTIRILIR?

İşyerinde çalıştırılan işçi sayısının 1/4'ünü geçemez.

Örnek:

İmalat, İhracat sektöründe çalışan bir işletme kapasitesinin üstünde bir sipariş almış, fazla mesai ve vardiya ile programlarını aşamıyor, üretimi yetiştiremiyorsa özel istihdam bürosuyla anlaşarak geçici iş ilişkisi kurmak suretiyle işçi sayısının 1/4 oranında geçici işçi alabilir.

15.) 10 KİŞİDEN AZ İŞYERLERİ İÇİN BU RAKAM 1/4 UYGULANIR?

10 ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde 5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir.

16.) BU SAYI TESPİT EDİLİRKEN UYULMASI GEREKEN KURALLAR NEDİR?

İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Geçici işçi sağlama sözleşmesi ile çalışan işçi, özel istihdam bürosu ve geçici işçi çalıştıran işverenin işçi sayısına dâhil edilmez.

17.) KADROLU İŞÇİNİ ÇIKAR KİRALIK İŞÇİ YAP DENİLEREK KANUN DELİNİR Mİ?

İşveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz.

6 ay sonra aynı işçisini özel istihdam bürosuna kayıtlı ise  geçici işçi olarak işe alır,4 ay yada sözleşmeyle 8 ay çalıştırır,6 aya süre geçtikten sonra 8 ay süre ile çalışma hakkı doğar.

18.)KİRALIK İŞÇİ KADROLU İŞÇİ GİBİ BORÇ VE AVANS İSTEME HAKKINA SAHİP Mİ?

Geçici işçi, geçici işçi çalıştıran işverenden özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya borç alamaz.

19.)KİRALIK İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR?

Geçici işçi çalıştıran işveren;

a) İşin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine talimat verme yetkisine sahiptir.

b) İşyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici işçisine bildirmek ve Türkiye İş Kurumu tarafından istenecek belgeleri belirlenen sürelerle saklamakla yükümlüdür.

c) Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı hâllerini özel istihdam bürosuna derhâl, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre ilgili mercilere bildirmekle yükümlüdür.

d) Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlandırılır.

e) İşyerindeki geçici işçilerin istihdam durumuna ilişkin bilgileri varsa işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlüdür.

f) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 nci maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla, geçici işçi de bu eğitimlere katılmakla yükümlüdür

20.)KİRALIK İŞÇİNİN ÇALIŞMA SÜRESİ VE GÜNLERİ NASIL UYGULANACAKTIR?

Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran işverenin işyerindeki çalışma süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı hâlinde sağlanacak koşulların altında olamaz.

21.)KİRALIK İŞÇİNİN SÖZLEŞMESİ ESASLARI NEDİR?

Geçici iş ilişkisinde işveren özel istihdam bürosudur. Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi, geçici işçi ile iş sözleşmesi, geçici işçi çalıştıran işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi yapmak suretiyle yazılı olarak kurulur. Özel istihdam bürosu ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yapılacak geçici işçi sağlama sözleşmesinde; sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran işverenin ve özel istihdam bürosunun özel yükümlülükleri yer alır. Geçici işçinin, Türkiye İş Kurumundan veya bir başka özel istihdam bürosundan hizmet almasını ya da iş görme edimini yerine getirdikten sonra geçici işçi olarak çalıştığı işveren veya farklı bir işverenin işyerinde çalışmasını engelleyen hükümler konulamaz. Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez.

22.) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde KİRALIK İŞÇİNİN ÜCRET KONTROLÜ YAPILIR MI?

Geçici iş ilişkisinde, geçici işçi çalıştıran işveren işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle, özel istihdam bürosu ise ücretin ödendiğini gösteren belgeleri aylık olarak geçici işçi çalıştıran işverene ibraz etmekle yükümlüdür. Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırır. Ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret tutarları geçici işçi çalıştıran işveren tarafından Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirilir.

23.)KİRALIK İŞÇİ KADROLU OLUR MU?

Sözleşmede belirtilen sürenin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisinin devam etmesi hâlinde, geçici işçi çalıştıran işveren ile işçi arasında sözleşmenin sona erme tarihinden itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılır. Bu durumda özel istihdam bürosu işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresiyle sınırlı olmak üzere sorumludur.

24.)KİRALIK İŞÇİ ZARARDAN SORUMLU MU?

Geçici işçi, işyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumludur.

25.)GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ AYNI HOLDİNGE VE İŞYERLERİNDE UYGULANIR MI ?

İşverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi hâlinde de geçici iş ilişkisi kurulmuş olur. Geçici iş ilişkisi, yazılı olarak 6 ayı geçmemek üzere kurulabilir ve en fazla iki defa yenilenebilir. İşçisini geçici olarak devreden işverenin ücret ödeme yükümlülüğü devam eder. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden, devreden işveren ile birlikte sorumludur.

 4.FIKRA

(Bu Kanunun 29 uncu maddesi kapsamında toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince, kamu kurum ve kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde bu maddenin ikinci fıkrası kapsamında geçici iş ilişkisi kurulamaz)

5.FIKRA

(Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 65 inci maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.)

10 FIKRA

(Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran işverenin işyerindeki çalışma süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı hâlinde sağlanacak koşulların altında olamaz)

14.FIKRA  (Geçici işçi, işyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumludur.)

9.FIKRA 

(a )İşin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine talimat verme yetkisine sahiptir)

(f)20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 'inci maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla, geçici işçi de bu eğitimlere katılmakla yükümlüdür)

(d) Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır)

kurulan geçici iş ilişkisinde de uygulanır.

26.)İDARİ PARA CEZASI

Vedat İlki

http://www.alitezel.com/index.php?sid=yazi&id=8381

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.