3201 sayılı “Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’ un 1 inci maddesine göre, 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler Türk vatandaşı iken yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, borçlanabilmektedirler.
Yine, Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre de, ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde geçen sigortalılık sürelerini 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma talebinde bulunanların;
a) Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerinden,
b) Yurtdışında çalıştıkları işyerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümelerinden,
durumlarına uygun olanını SGK’ya ibraz etmeleri halinde borçlanma işlemleri sonuçlandırılmaktadır.
Bu belgelerden ilki sözleşme imzalanmış olan ülkelerde geçirilen sürelerin borçlanması sırasında da talep edilmektedir.
Borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında geçen ve borçlanmaya esas olacak sürelerini belgelendirme mecburiyetleri kendilerine aittir.
Mevcut durumda, bazı kişilerin sözleşmeli/sözleşmesiz ülkelerde geçen çalışmalarını belgelendirmek amacıyla yurtdışı temsilciliklerden alınması gereken hizmet belgelerini sahte olarak ibraz ettikleri tespit edildiğinde 3201 sayılı Kanuna göre yaptıkları yurtdışı hizmet borçlanmaları ve borçlanma karşılığı bağlanan aylıkları iptal edilmekte, yersiz olarak ödenen aylıklar da 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesine göre, tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla 10 yıllık süre için ve ödemenin yapıldığı tarihten itibaren hesaplanacak kanuni faiziyle birlikte tahsil edilmektedir.
Ayrıca, bunlar hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmaktadır.
Yapılan değişiklikle, sahte belge ile yapılan yurtdışı borçlanmaları için 5510 sayılı Kanun’un 89 uncu maddesi hükmünün uygulanmayacağı, yani borçlanma amacıyla SGK’ ya yapılmış olan ödemenin “yanlış ve yersiz olarak alınan prim” kapsamında değerlendirilmeyeceği ve 6098 sayılı yasanın 81inci maddesi gereği (mülga 818 sayılı Borçlar Kanunun 65 inci maddesi) “Hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla verilen şey geri istenemez. Ancak, açılan davada hakim, bu şeyin Devlete mal edilmesine karar verebilir” hükmüne göre değerlendirilerek iade edilmeyeceği açıklanmıştır.
Buna göre, 2015/2 sayılı genelgenin yayımından sonra yurtdışı borçlanmasında sahte belge kullandığı tespit edilenler hakkında;
- Eskiden olduğu gibi borçlanma işlemi iptal edilerek, yapılan aylık ödemeleri kanuni faiziyle geri alınacak ve Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır.
- Ayrıca, borçlanma tutarı olarak ödenmiş olan tutarlar da Borçlar Kanununun 81 inci maddesi hükmüne göre iade edilmeyecektir.
Ancak, 2015/2 sayılı genelgenin yayımı tarihi olan 13.1.2015 tarihinden önce sahte hizmet belgesi ibraz ederek yurtdışında sözleşmeli/sözleşmesiz ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlanıp, borçlanma bedeli iade edilen sigortalılar ile borçlandıkları süreler dikkate alınarak aylık bağlanan sigortalılara yersiz olarak ödenen aylıklar ile ilgili 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapıldıktan sonra kalan miktarı iade edilen sigortalılar hakkında ise bu Genelge hükümleri uygulanmayacaktır. pwc
İlgili genelgenin metnine aşağıdaki bağlantı aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.