Vergi Usul Kanunu’nun 413. maddesi çerçevesinde, vergi durumları ve vergi uygulanması bakımından tereddüt edilen konular hakkında Gelir İdaresi’nden açıklama (özelge) istenebilmektedir.
Özelge talepleri için başvurular, Vergi Dairesi Başkanlığı bulunan illerde bu birimlere, bulunmayan illerde ise Defterdarlıklara yapılmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı merkezine doğrudan başvurma olanağı yoktur.
Özelge başvuruları, özelge talep formu ile yapılabilmekte, başvurulan birimler tarafından hazırlanan özelge taslağı GİB merkezine onay için gönderilmekte, onay süreci Özelge Komisyonu onayı ile sonuçlanmaktadır. Özelge Komisyonunca onaylanan özelgeler, otomasyon sistemi üzerinden yetkili birimlere aktarılmakta ve yetkili birimce imzalanarak özelge talep eden mükellefe gönderilmektedir.
Onaylanan özelgeler Gelir İdaresi’nin bütün yetkili birimlerinin görebildikleri bir havuza atılmakta ve özelge havuzunda örneği oluşan özelgeler için merkeze tekrar onaya gönderilmemektedir.
Gelir İdaresi’nce verilen özelgelerden özelliği olması nedeniyle seçilmiş olan bir kısmı zaman zaman Vergi Bültenleri’ne konu edilmektedir.
Son zamanlarda verilen özelgelerden önemli bazılarının özeti aşağıda yer almaktadır.
1. Gelir Vergisi Kanunu
Almanya’da mukim firma tarafından Türkiye’de görevlendirilen personele ödenen ücretler nasıl vergilendirilir?
(27.05.2014 tarih ve 158 sayılı özelge)
Yurt dışında mukim şirket tarafından Türkiye şubesinde çalışılması karşılığında yapılan ödemeler ile “car allowance” adı altında motorlu araç kullanmak için yapılan ek ödemenin ücret kapsamında değerlendirilerek Türkiye’de gelir vergisine tabi tutulması ve ödemelerin doğrudan doğruya yurt dışından yapılması nedeniyle söz konusu ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
Bağımsız denetçi belgesine ilişkin kurs ve yetkilendirme belgesi ücreti, mali sorumluluk sigortası, temizlik v.b. giderler ile çalışanların yemek bedelinin hâsılattan indirimi mümkün müdür?
(17.07.2014 tarih ve 215 sayılı özelge)
- Bağımsız denetçi belgesine ilişkin eğitim (kurs) gideri ile belge ücretinin Gelir Vergisi Kanunu’nun 68. maddesindeki serbest meslek kazancının tespitinde indirilecek giderler arasında sayılmaması nedeniyle, söz konusu giderler için yapılan ödemelerin serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak hâsılattan indirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, bağımsız denetçi belgesine ilişkin eğitim (kurs) giderlerinin anılan Kanun’un 89. maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan şartların taşınması halinde, yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
- Mesleki faaliyeti ifa ederken meydana gelecek zararlara karşı ödenen mali sorumluluk sigortasının, Kanun’un 89. maddesinin 1 numaralı bendinde yer alan şahıs sigortası kapsamında olmaması nedeniyle, yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
- Büroda kullanılan temizlik, kâğıt havlu, tuvalet kâğıdı, deterjan v.b. temizlik malzemesi giderlerinin, yapılan işin mahiyetine uygun olması, iş hacmi ile mütenasip bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanmış olması şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
- Yemek bedeli faturasının, yemek hizmetinin verildiği lokanta tarafından hizmetin yapıldığı tarihten itibaren yedi gün içinde işveren adına düzenlenmiş olması şartıyla serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Bilgisayar programı ve yazılımı faaliyeti ile reklam geliri ne şekilde vergilendirilir?
(03.09.2014 tarih ve 101 sayılı özelge)
Uygulama ve oyun olarak adlandırılan bilgisayar yazılım ve programlarının hazırlanarak internet sitesi üzerinden satışı ile reklam gelirlerinden elde edilen kazancın, yapılan faaliyetin ticari bir organizasyon ve sermaye unsuru hakim olmaksızın şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye ve ihtisasa dayanarak kendi nam ve hesabına yapılması halinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun serbest meslek kazancına ilişkin genel hükümlere göre gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Öte yandan, söz konusu faaliyetten elde edilen kazancın, ortada bir ticari organizasyonun var olduğu, yani işin ticari iş niteliği aldığı durumlarda, anılan Kanun’un ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirileceği tabiidir.
Birden fazla işverenden elde edilen ücret nasıl vergilendirilir?
(13.08.2014 tarih ve 23 sayılı özelge)
Şirket ile İŞKUR’un “işe alma, emir ve talimatları dahilinde çalıştırma” yönlerinden ayrı işverenler olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup, şirket bünyesinde çalıştırılan kursiyerlere İŞKUR tarafından yapılan ödemelere ilaveten ödenen tutarların ücret hükümlerine göre Gelir Vergisi Kanunu’nun 61, 94 ve 103’üncü maddeleri kapsamında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.
Öte yandan, birden fazla işverenden alınan ücret geliri toplamının Kanun’un 103’üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (285 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2014 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere 27.000 TL) aşması halinde birinci işverenden alınan dahil olmak üzere elde edilen ücret gelirlerinin tamamının kursiyerlerce yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
Yurt dışından döviz olarak elde edilen ücret ne şekilde vergilendirilir?
(04.09.2014 tarih ve 2161 sayılı özelge)
Dar mükellef kuruma bağlı olarak çalışan kişilere kurumun doğrudan doğruya yurt dışından elde ettiği kazanç üzerinden döviz olarak ödediği ücret, belirli şartları taşıması halinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin (14) numaralı bendine göre gelir vergisinden müstesna olacaktır.
Türkiye’deki irtibat bürolarında personel azlığı ve banka hesaplarını yönetecek bir kimsenin olmaması nedeniyle, irtibat bürolarında çalışanların ücretlerinin ödenmesine bir şirketin aracılık etmesi halinde, söz konusu ücret ödemeleri için anılan maddede yer alan istisna hükmünün uygulanması mümkün bulunmamaktadır.
Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapacağı ödemeler nasıl vergilendirilir?
(04.07.2014 tarih ve 26 sayılı özelge)
Merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan kurumun Türkiye’de kurulan Gaziantep Temsilciliği’nin mükellefiyet durumunun yapılacak yoklama ile tespit edilmesi gerekmekte olup, yapılan yoklama sonucunda Türkiye’de kanuni ve iş merkezinin bulunmaması halinde dar mükellef kurum olunacağından temsilcilikte çalışacak personele döviz olarak ödenecek ücretler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesi birinci fıkrasının (14) numaralı bendinde sayılan tüm şartları taşıması şartıyla gelir vergisinden istisna olacaktır.
Ancak, söz konusu temsilciliğin kanuni ve iş merkezinin Türkiye’de bulunması halinde tam mükellef kurum olunacağından Türkiye’deki personele ödenecek ücretlerin, Kanun’un 61, 94, 103 ve 104’üncü maddeleri hükümleri gereğince gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Manevi tazminat ödemesi gelir vergisine tabi midir?
(27.08.2014 tarih ve 495 sayılı özelge)
Kişinin manevi değerlerinde sebep olunan zararı tazmin amacıyla mahkeme kararıyla maddi bir bedel olarak tayin edilen, ancak fiili bir çalışma ya da hizmetin karşılığı olmayan manevi tazminatın, bir işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak bir hizmet karşılığı yapılan bir ödeme olmaması nedeniyle ücret olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamakta olup, söz konusu ödemeler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmaması gerekmektedir.
Türkiye’de yurt dışı mukimi firmaya verilen proje, tasarım ve uygulama hizmetlerinden elde edilen kazancın indirim konusu yapılması mümkün müdür?
(14.07.2014 tarih ve 716 sayılı özelge)
Hizmet verilen firmanın “Avrupa Birliği Türkiye İş Geliştirme Merkezleri Ağının Sivas, Antakya, Batman ve Van’a Geliştirilmesi Projesi”ni Türkiye’de yürütüyor olması nedeniyle, anılan firmanın Türkiye’deki bu faaliyeti ile ilgili olarak verilen mühendislik hizmetinden yurt dışında yararlanılmış olmayacaktır.
Dolayısıyla, verilen hizmetten sağlanan kazancın % 50’sinin Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesi 13 numaralı bendi kapsamında indirimi mümkün değildir.
Yıl içinde kurum değiştirerek yeni göreve başlayan personele kısmi ücret ödemesi yapılması durumunda aynı ay içerisinde asgari geçim indiriminden yararlanılabilir mi?
(22.05.2014 tarih ve 1407 sayılı özelge)
Aynı ay içinde işveren değiştiren personele ayrıldığı aya ilişkin kıst dönem ücretinin hesabında eski işveren tarafından asgari geçim indiriminin tam olarak uygulanması gerektiğinden, yeni işverenin anılan personele aynı aya ilişkin yapacağı kıst dönem ücretine asgari geçim indirimini uygulaması söz konusu değildir.
Ancak, personelin aylık olarak hesaplanan asgari geçim indirimi tutarının kıst dönem ücretine hesaplanan gelir vergisinden fazla olması halinde, kıst dönem ücretinde mahsuba konu edilmeyen asgari geçim indirimi tutarının eski işveren tarafından yeni işverene bildirilebileceği tabidir.
2. Damga Vergisi Kanunu
Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapacağı ödemeler nasıl vergilendirilir?
(04.07.2014 tarih ve 26 sayılı özelge)
Temsilciliğin dar mükellef kurum olması halinde bünyede çalışacak personele ödenecek ücretlerin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesi birinci fıkrasının (14) numaralı bendinde sayılan tüm şartları taşıması şartıyla damga vergisine de tabi tutulmaması gerekmektedir.
Serbest bölgede çalışan personele ödenen ihbar ve kıdem tazminatları nasıl vergilendirilir?
(08.07.2014 tarih ve 1830 sayılı özelge)
Serbest bölgede faaliyette bulunan şirket tarafından bu bölgede istihdam edilen personele, münhasıran serbest bölgede çalıştığı süreye isabet edecek şekilde yapılacak kıdem ve ihbar tazminatı ödemelerine ilişkin düzenlenen kâğıtların, 3218 sayılı Kanun’un geçici 3’üncü maddesi uyarınca, Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
3. Vergi Usul Kanunu
Banka temsilcileri adına tahakkuk ettirildiği halde kendilerine ödenmeyip bankaya gelir kaydedilen tutarlarda belge düzeni nasıl olmalıdır?
(03.06.2014 tarih ve 563 sayılı özelge)
İştiraklerin yönetim ve denetim kurullarında görev yapan kişilerin birden sonraki iştirakten elde ettikleri ve yönetim kurulu kararı uyarınca bankaya irat kaydedilmesi gereken tutarların kurum kazancı kapsamında değerlendirilerek, 243 ve 246 Sıra No’ lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri’ nde belirtilen esaslar doğrultusunda dekont ile belgelendirilmesi gerekmektedir.
4. Diğer Vergi Kanunları
Manevi tazminat ödemesi veraset ve intikal vergisine tabi midir?
(27.08.2014 tarih ve 495 sayılı özelge)
İvazsız intikal olarak kabul edilmemesi nedeniyle, maddi ve manevi bir zarar karşılığı ödenen paraların veraset ve intikal vergisine tabi tutulması mümkün değildir.
Serbest bölgede çalışan personele ödenen ihbar ve kıdem tazminatları nasıl vergilendirilir?
(08.07.2014 tarih ve 1830 sayılı özelge)
Şirket tarafından yapılan faaliyetlerin “fason imalat kapsamında” yapılmaması ve mevzuatta aranılan diğer şartların da sağlanması kaydıyla münhasıran serbest bölgede çalışılan süreye isabet eden kıdem ve ihbar tazminatı ödemelerinin 3218 sayılı Kanun’da belirtilen istisnadan yararlanması mümkün bulunmaktadır.
Sadece sol elde %90 rahatsızlığı olan kişinin araç alımında ÖTV istisnası uygulanması mümkün müdür?
(07.08.2014 tarih ve 133 sayılı özelge)
Alınacak engelli sağlık kurulu raporundaki engellilik durumu itibariyle, bizzat kullanım için aracın hareket ettirici aksamında sabitlenmiş özel tertibat yaptırılmadan aracın engelli tarafından kullanılabilecek durumda olması halinde, Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7/2-c maddesinde düzenlenen istisna uygulamasından yararlanılması mümkün değildir.
Doğuştan kalça çıkıklığı bulunan kişi ÖTV Kanunu’nun 7/2’nci maddesinde yer alan istisna uygulamasından yararlanabilir mi?
(12.06.2014 tarih ve 63 sayılı özelge)
Engellilik durumunun bizzat kullanım için aracın hareket ettirici aksamında sabitlenmiş özel tertibat yaptırılmasını gerektirecek nitelikte olması halinde; 1 Seri No’ lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği ile 12 Sıra No’ lu Özel Tüketim Vergisi Sirküleri’ nde yer verilen şartlara haiz ve gerekli belgelerin ibraz ediliyor olması kaydıyla, Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7/2-c maddesinde düzenlenen istisna uygulamasından yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Yukarıda özetlenen özelgeler ile diğer çok sayıda özelgenin tam metnine www.gelirler.gov.tr internet adresinin mevzuat bölümünden ulaşabilirsiniz.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.