4857 sayılı İş Kanunu’nun 11. maddesine göre iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Başka bir ifade ile belirli iş sözleşmesi, sözleşme imzalandığı aşamada hem işçinin hem de işverenin sözleşmenin hangi sürede biteceği konusunda hiçbir tereddütlerinin olmadığı sözleşme türüdür.

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayrımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin süreli olmasından dolayı belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz.

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiye, belirli bir zaman ölçüt alınarak ödenecek ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler, işçinin çalıştığı süreye orantılı olarak verilir. Herhangi bir çalışma şartından yararlanmak için aynı işyeri veya işletmede geçirilen kıdem arandığında belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçi için farklı kıdem uygulamasını haklı gösteren bir neden olmadıkça, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan emsal işçi hakkında esas alınan kıdem uygulanır. Emsal işçi, işyerinde aynı veya benzeri işte belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçidir. İşyerinde böyle bir işçi bulunmadığı takdirde, o işkolunda şartlara uygun bir işyerinde aynı veya benzeri işi üstlenen belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi dikkate alınır.

İşçinin mevcut belirsiz süreli iş sözleşmesi işçinin onayı ile belirli süreli iş sözleşmesine dönüştürülebilir. Böyle bir durumda yeni bir iş sözleşmesi yapılır. Söz konusu iş sözleşmesine işçinin ve işveren veya yetkilisinin imzaları alınır. İş sözleşmesinin belirli süreli iş sözleşmesi özelliği taşıması için İş Kanunu’nun 11. maddesindeki hükümlerine de uygun olması gerekecektir. Aksi takdirde belirli süreli iş sözleşmesinin sonuçlarını gösteremeyecek ve iş sözleşmesi belirsiz süreli olarak kabul edilecektir.

Yukarıda yapılan açıklamalar ve yargı kararları ışığında belirsiz süreli sözleşmelerin belirli süreli iş sözleşmesine çevrilmesi durumunda yapılması gerekenler aşağıda özetlenmiştir;

- İş sözleşmesi değişikliği tarafların özgür iradeleri ile her zaman yapabilecekleri bir tasarruftur,

- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin, belirli süreli iş sözleşmesine dönüştürülmesi, iş sözleşmesinde esaslı değişiklik (4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesi) olarak yorumlanmayıp, objektif kurallara göre yeni bir sözleşme kurma işlemi olacaktır,

- Yapılacak olan sözleşme değişikliği, işçilerin haklarında negatif bir değişikliğe yol açacağından, çalışan işçiler tek taraflı fesih haklarını kullanabileceklerdir,

- Yapılan değişikliği yazılı, sözlü ve zımnen kabul etseler dahi, konu daha sonradan yargıya taşındığında, işçinin açtığı davanın kabul edilme ihtimalleri ve bu durumun emsal teşkil ederek diğerlerine de uygulanacağı, gözden ırak tutulmamalıdır,

- Yapılacak sözleşme değişikliğinde öncelikle bir muvafakatname düzenlenmesi, sonrasında ise belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinin kabulünü ve ibrasını içeren bir ibraname alınması yerinde olacaktır. Borçlar kanunu hükümleri gereği, ibranamelerin sözleşmenin feshinden 30 gün geçmeden alınması halinde hiçbir hukuki karşılığının olmadığı da unutulmamalıdır. Mehmet DUMAN E-Yaklaşım / Mayıs 2018 / Sayı: 305